Erlekume
Erlekumea erlama batekin batera erle-koloniatik irten daitekeen erle-multzoa, beste toki batean kolonia berri bat sortzen duena[1].
.jpg)
Erlekume-aldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erregina feromona gutxiago zabaltzen hasten bada, arrazoia edozein dela ere, kolonia erlekume-irteteko sukarretik[1] hartzen da. Erreginak onartzen badu, erregina-gelaxketan[2] hamar bat arrautza uzten dira, edo langileek arrautza operkulatuak[3] garraiatu dituztenean, prozesua hasten da. Egun batzuk geroago, erregina gazteak sortuko dira. Argaldu ondoren, erregina zaharrak hegan egin dezake eta erlekumearekin batera doa, erleak eztiz betetzen dira, 3 eguneko migrazioa ziurtatzeko energia izateko, lehenengo erlekumea da.[4]
Erregina edo erlama bakarra egon daiteke kolonia bakoitzeko. Jatorrizko erlauntzan, lehen erregina gelaxkatik atera ohi da, lehen erlekume-irtetea baino astebete geroago. Bere benetako gelaxkan oraindik habian dauden beste erreginak ezabatu nahi ditu instintiboki, baina kolonia nahiko nahikoa populatua bada, erregina-gelaxkak[1] babestuko ditu eta lehen erregina horri erregina ahizpa horiek hiltzea eragotziko dio.
Lehen erregina abesten hasiko da bere presentzia adierazteko. Jaiotzeko prest dauden beste erregina batzuek kantu hori entzuten badute, beren gelaxken barrutik erantzuten dute, eta, lehen erreginak uste badu lehiakide gehiegi dagoela, kanporatu egin behar direla errieta egiteko, eta erle langileen oposizio handiegia dela, sarritan erlauntza bigarren erlekume batean uztea erabakitzen du, borroka potentzialak saihesteko. Prozesua hurrengo erregina birjin emergentearekin errepikatzen da. Beraz, erlauntz erledunetan[1] hirugarren erlekume bat egon daiteke, 3-4 egun geroago.
Kolonia erreginari aurre egiteko bezain indartsua ez denean, jaio berri den lehen erreginak ahizpak hiltzen ditu ziztada baten bidez. Baina bi erregina batera azaleratzen badira, hil arteko borroka bat egiten da, bizirik atera dena zauritu eta kalitate txarreko erregina bat sortzeko. Baina, dena ondo badoa, astebete geroago, erregina garaileak eztei-hegaldia egingo du, izan ere, erregina birjinak ernalketarako erlauntzetik kanpora egiten duen hegaldi bat.
Erlauntzako populazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erlauntzako hasierako populazioaren erdia (1/2), laurdena (1/4) eta zortziren bat (1/8) dira, hurrenez hurren, "lehen erlekumekoa", "bigarren erlekumekoa" eta "hirugarren erlekumekoa". Erlauntzako azken kontingentea ezberdina da (erdia, laurdena edo zortziren batena), baina nahiko azkar berritzen da, erregina zaharrak utzitako arrautzei esker.
Bigarren erlekume-irtete batek, gutxienez, erregina gazte birjina bat izango du beti, eta lehengoa baino astebete geroago aterako da maiz. Hirugarren erlekume-irtete batek 3 edo 4 egun geroago jarraitu ahal izango du. Halaber, bi erregina birjin ateratzen dira bigarren edo hirugarren erlekume batekin. Erlauntza berrian kokatu ondoren borroka gertatuko da.
Erlekumeak berreskuratzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erlezain batzuek erlekumeak harrapatzen dituzte. Abantaila bat dute: ekoizpen-multzo gehigarri bat berreskuratzen dutela erlauntzan. Baina desabantaila bat dute: erreginaren kalitatea ezezaguna dela eta genetikoki ezaugarri txarrak izan ditzakeela.
Erlekumea ateratzen denean eta erle-torto[1] bat sortzen duenean, nahiko erraza da erle-nukleo[1] izeneko erlauntz txiki edo nukleo-kutxa[1] batean harrapatzea. Erlekumea pausatzean[1], normalean, zuhaitz-adar batean kokatzen da.
Erleak urez busti eta gero, astunagoak izan daitezen eta hegan egin ez dezaten, erlekumea otar edo zapi batean jarri behar da, gero itxi eta erleak erlauntz huts batean kokatu. Erlauntz hori fin-fin itxi behar da.
Erregina ez bada harrapatzen, beste erle-torto berri bat berritzen da oso urruti, erlekume zaharrari kea ematen zaio erleek atzera egin ez dezaten. Metodo bera berrabiarazten da, eta erregina erlauntza berrian badago, erleak harekin itzultzen hasten dira.
Ondoren, jarri erlauntza leku fresko batean 48 orduz, itzalean orokorrean. Behin tarte hau pasata, erlauntza kokatu behin betiko lekuan.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e f g h Erlezaintza Hiztegia, Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia, Vitoria-Gasteiz, 2019, ISBN: 978-84-457-3477-3
- ↑ Erreginaren larba hazten den gelaxka berezia, ezkur baten gisakoa izaten dena eta abaraskatik eskegita egoten dena.
- ↑ Eztia edo garatzen ari den erlea barnean duten gelaxkei tapa jarri. Operkulatze-lana erle langileek egiten dute.
- ↑ Erleak, nola egiten du erlauntza?, Helena Ostolaza Elhuyar aldizkaria, 1988/06/01
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q16303174