Eugenia del Pino

Wikipedia, Entziklopedia askea
Eugenia del Pino

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakEugenia María del Pino
JaiotzaQuito1945eko apirilaren 19a (78 urte)
Herrialdea Ekuador
 Kolonbia
BizilekuaQuito
Hezkuntza
HeziketaEmory Unibertsitatea
Vassar College (en) Itzuli
Pontificia Universidad Católica del Ecuador (en) Itzuli
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakbiologoa
Jasotako sariak
KidetzaAmeriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala

Eugenia María del Pino Veintimilla (Quito, Ekuador, 1945eko apirilaren 19a - ) garapenaren biologian aditua den zientzilari ekuadortarra da.

2000. urtean Emakumezko Zientzilarien L'Oréal-UNESCO saria jaso zuen[1] eta 2006an Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionaleko kide izendatu zuten[2]. 2019an Garapenaren Biologiako Latinoamerikako Elkartearen (LASDB) saria jaso zuen[3].

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eugenia del Pino Quiton jaio zen eta 1967an Biologia Zientzien irakasle ikasketak burutu zituen Pontificia Universidad Católica del Ecuador (PUCE) unibertsitatean. "Laspau" bekaren bidez Estatu Batuetan goi mailako ikasketak egin zituen, New Yorkeko Vassar Collegen eta Atlantako Emory Unibertsitatean[4]. 1972an Ekuadorrera itzuli zen PUCEn biologia zientzien irakasle izateko. Horretan jarraitu zuen 2013an erretiroa hartu zuen arte. Gaur egun irakasle emeritoa da eta ikerketa lanetan jarraitzen du bertan.

Hainbat beka baliatuz atzerrian hainbat ikerketa egin zituen, Alemaniako Onkologia Ikerketa Zentroan (Heidelbergen) 1984-1985 , eta Carnegie Zientzia Institutuan (Baltimore, AEB) 1990an. 2006an Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionaleko kide bihurtu zen, aurreneko ekuadortarra izan zen Akademia hartan sartzen.

Ikerketak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Emory Unibertsitatean Xenopus laevis igelaren ernalketan arrautzaren gelatinak duen rola ikertu zuen. Ekuadorrera itzultzean baliabide ekonomiko urriak aurkitu zituen eta igel haren arrautzak erosterik ez zuenez PUCE Unibertsitateko lortegietan aurkitzen zen Gastrotheca riobambae igelarekin jarraitu zituen ikerketak. Igel martsupiala da hau, arrak bizkarrean duen poltsa batean inkubatzen baititu arrautzak. Emearen kasuan gorputzaren barnean inkubatzen ditu eta ugaztunokin nolabait pareka daiteke[5]. Gastrotheca riobambae igelaren arrautzaren garapen biologiko osoa deskribatu zuen[6].

Ohiko igelen eta igel martsupialen arrautzen garapenaren inguruan hainbat aurkikuntza egin zituen.

  • Gazitasun maila helduak gorputzean duen gatzaren araberakoa da, gainerakoek putzuko uraren gazitasuna dute.
  • Zapaburu askeek amoniakoa askatzen dute, igel martsupialen enbrioiek ordea urea. Amoniakoa toxikoa izango bait litzake helduarentzat[7].
  • Igel martsupialen arrautzak handiak dira, 3-10 mm-ko diametroa dute.

Sari nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Argitalpen aukeratuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • M. Venegas-Ferrín, N. Sudou, M. Taira, Eugenia M. del Pino. 2010. Comparison of Lim1expression in embryos of frogs with different modes of reproduction. Internat. J. Developmental Biology 54: 195-202
  • Eugenia M. del Pino. 2010. The early development of Gastrotheca riobambae and Colostethus machalilla, frogs with terrestrial reproductive modes. BiosciEdNet (BEN) Digital Library Portal for Teaching and Learning in the Biological Sciences.
  • 2010. 'La gastrulación en ranas con diversos modos de reproducción. Rev. Ecuatoriana de Medicina y Ciencias Biológicas, Casa de la Cultura Ecuatoriana, Quito. 31:94-105 (2)
  • Eugenia M. DEL Pino, F. Brown, G. Krohne. 2002. The Bidder’s organ in the toad Bufo marinus: effects of orchidectomy on the morphology and expression of lamina-associated polypeptide 2. Development Growth and Differentiation 44: 527-535 (The cover of this issue shows the testis and bidderian oocytes of Bufo marinus).
  • 1972. Interactions Between Gametes and Environment in Xenopus Laevis (Daudin) and Their Relationship to Fertilization. Editor Emory Univ. 1972, Department of Biology, Asa Alan Humphries. 218 pp.

Editore[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2000. El Niño en Las Islas Galápagos: El Evento de 1982-1983. N.º 388 de Contribution ... of the Charles Darwin Foundation for the Galápagos Isles. Eds. Gary Robinson, Eugenia M. del Pino. Editor Fundación Charles Darwin para las Islas Galápagos, 534 pp.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. a b (Gaztelaniaz) Barbería, José Luis. (2000-01-11). «INVESTIGACIÓN Margarita Salas obtiene el Premio Unesco-L"Oréal para científicas» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2023-02-25).
  2. (Gaztelaniaz) «La científica Eugenia Del Pino es la primera latinoamericana en ganar premio mundial de biología» El Universo 2022-01-30 (Noiz kontsultatua: 2023-02-25).
  3. a b «LASDB - Latin American Society for Developmental Biology» lasdb-development.org (Noiz kontsultatua: 2023-02-25).
  4. [https://web.archive.org/web/20110719133919/http://www.biologia.puce.edu.ec/azul.php?c=239 «Eugenia del Pino - Ciencias Biol�gicas PUCE»] web.archive.org 2011-07-19 (Noiz kontsultatua: 2023-02-25).
  5. (Ingelesez) Schmid, M.; Steinlein, C.; Bogart, J. P.; Feichtinger, W.; Haaf, T.; Nanda, I.; del Pino, E. M.; Duellman, W. E. et al.. (2012). «The Hemiphractid Frogs. Phylogeny, Embryology, Life History, and Cytogenetics» Cytogenetic and Genome Research 138 (2-4): 69–83.  doi:10.1159/000343460. ISSN 1424-8581. PMID 23429349. (Noiz kontsultatua: 2023-02-25).
  6. «The early development of Gastrotheca riobambae and Colostethus machalilla, frogs with terrestrial reproductive modes» LifeSciTRC.org (Noiz kontsultatua: 2023-02-25).
  7. (Ingelesez) Pino, Eugenia M.; Alcocer, Iliana; Grunz, Horst. (1994-02). «Urea is Necessary for the Culture of Embryos of the Marsupial Frog Gastrotheca riobambae, and is Tolerated by Embryos of the Aquatic Frog Xenopus laevis. (ureotelism/urea concentration in frog blood/culture of frog embryos/mesoderm induction)» Development, Growth and Differentiation 36 (1): 73–80.  doi:10.1111/j.1440-169X.1994.00073.x. ISSN 0012-1592. (Noiz kontsultatua: 2023-02-25).
  8. (Gaztelaniaz) Barragán, María José. «Las mujeres en la ciencia, ¿una minoría poco representada? ¡No en la FCD!» www.darwinfoundation.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  9. (Gaztelaniaz) Opción, Periódico. (2020-05-04). Perfil científico de Eugenia del Pino y su aporte al conocimiento de la biología del desarrollo - Periódico Opción. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  10. (Gaztelaniaz) «Los premios Espejo para dos hombres y una mujer» El Universo 2012-08-09 (Noiz kontsultatua: 2023-02-25).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]