Europako esparru ekonomikoko kideen lurralde bereziak
(«Europako Esparru Ekonomikoko kideen lurralde bereziak» orritik birbideratua)
Europako Esparru Ekonomikoko (EEE) kideen lurralde bereziak Europar Batasuneko (EB) estatu kideen eta Europako Merkataritza Libreko Erkidegoko (EMLE) estatu kideen 32 lurralde bereziak dira. Arrazoi historiko, geografiko edo politikoengatik EBren eta EMLEren barruan edo kanpoan estatus berezia dute.
EBko estatu kideetako lurralde bereziak hiru ataletan sailkatzen dira:
- Europar Batasunaren parte diren bederatzi eskualde ultraperiferikoak (EUP) (ingelesez: outermost regions, gaztelaniaz: regiones ultraperifericas, frantsesez: regions ultraperiferiques): Europa kontinentalarekiko urruntasun geografikoa dela-eta EBko lege batzuen salbuespenen onuradun dira.
- Europar Batasunaren parte ez diren hamahiru itsasoz haraindiko herrialde eta lurralde (ingelesez: overseas countries and territories, gaztelaniaz: paises y territorios de ultramar, frantsesez: pays et territoires d'outre-mer): itsasoz haraindiko herrialdeen eta lurraldeen elkartzearen bidez, EBrekin lankidetzan aritzen dira.
- Azkenik, Europar Batasunaren parte diren hamar kasu bereziak (Faroe eta Clipperton uharteen salbuespenekin): EBko legeak ad hoc egiten dituzte.
Eskualde ultraperiferikoak 1992an Maastrichteko Ituna sinatu zenean onartu ziren, eta 2007an Lisboako Itunak berretsi zituen.[1][2]
Eskualde ultraperiferikoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Eskualde ultraperiferikoak (EUP) Europar Batasuneko estatu kide baten parte diren lurraldeak dira, baina Europa kontinentaletik oso urrun daude. Egoera hori dela eta, EBko politika batzuen indargabetzea dute, Europako Batasuneko eta Euroguneko parte izan arren.
Hauek dira Europar Batasuneko 9 eskualde ultraperiferikoak:[3]
| Bandera | Armarria | Izena | Kokalekua | Azalera | Biztanleria | Hiriburua | Hiri handiena | Hizkuntza ofiziala | Estatua |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
Azoreak | Ipar Atlantikoa | 2,333 km2 (901 sq mi) | 245 746 | Angra do Heroísmo Horta eta Ponta Delgada | Ponta Delgada | Portugesa |  Portugal
|
 |
 |
Madeira | 801 km2 (309 sq mi) | 289 000 | Funchal | Funchal | |||
.svg) |
 |
Kanariak | 7,493 km2 (2,893 sq mi) | 2101 924 | Santa Cruz Tenerifekoaeta Las Palmas | Las Palmas Kanaria Handikoa | Gaztelania |  Espainia
| |
 |
 |
Guyana Frantsesa | Hego Amerika | 83,534 km2 (32,253 sq mi) | 281 612 | Cayenne | Cayenne | Frantsesa |  Frantzia
|
 |
Guadalupe | Karibea | 1,628 km2 (629 sq mi) | 402 119 | Basse-Terre | Les abymes | |||
 |
Martinika | 1,128 km2 (436 sq mi) | 385 551 | Fort-de-France | Fort-de-France | ||||
|
 |
Saint Martin | 53 km2 (20 sq mi) | 36 286 | Marigot | Marigot | |||
 |
Mayotte | Indiako ozeanoa | 374 km2 (144 sq mi) | 256 518 | Mamoudzou | Mamoudzou | |||
 |
Reunion | 2,511 km2 (970 sq mi) | 865 826 | Saint-Denis | Saint-Denis | ||||
| Guztira | 99 855 km2 | 4 864 582 |
Itsasoz haraindiko herrialdeak eta lurraldeak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Europar Batasunaren parte ez dira hamahiru herrialde eta lurralde hauek. Itsasoz haraindiko herrialdeen eta lurraldeen elkartzearen bidez, EBrekin lankidetzan aritzen dira.
| bandera | Armarria | Izena | eskualdea | Azalera | Biztanleria | Hiriburua | Hiri handiena | Eurogunea | Hizkuntza ofiziala(k) | Estatu burujabea |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
Groenlandia | Ipar Atlantikoa eta Artikoa | 2 166 086 km2 | 56 483 | Nuuk | Nuuk | EZ (DKK) | groenlandiar |  Danimarka
|
 |
 |
Curaçao | Karibea | 444 km2 (171 sq mi) | 160 337 | Willemstad | Willemstad | EZ (ANG) | Nederlandera papiamentoa ingelesa |  Herbehereak
|
 |
 |
Aruba | 179 km2 (69 sq mi) | 104 822 | oranjestu | oranjestu | EZ (AWG) | Nederlandera, papiamentoa, ingelesa, gaztelania | ||
 |
 |
Sint Maarten | 37 km2 (14 sq mi) | 33 609 | Philipsburgo | Printzearen Behe Auzoa | EZ (ANG) | Nederlandera, ingelesa | ||
 |
 |
Bonaire | 294 km2 (114 sq mi) | 18 905 | Kralendijk | Kralendijk | EZ (USD) | nederlandera | ||
 |
 |
San Eustakio | 21 km2 (8 sq mi) | 3 193 | oranjestu | oranjestu | ||||
 |
 |
Saba | 13 km2 (5 sq mi) | 1 991 | Hondoa | Hondoa | ||||
 |
 |
Polinesia Frantsesa | Pazifikoa | 4,167 km2 (1,609 sq mi) | 275 918 | Pape'ete | Fa'a'ā | EZ (CFP Euroarekin lotuta) | Frantsesa | Frantzia
|
|
 |
Kaledonia Berria | 18,576 km2 (7,172 sq mi) | 268 767 | Nouméa | Nouméa | ||||
 |
Wallis-et-Futuna | 142 km2 (55 sq mi) | 11 899 | Mata-Utu | Mata-Utu | |||||
 |
Saint Barthélémy | Karibea | 25 km2 (10 sq mi) | 9 279 | gustavia | gustavia | BAI (€) | |||
 |
Saint Pierre eta Mikelune | Ipar Atlantikoa | 242 km2 (93 sq mi) | 6 080 | Saint-Pierre | Saint-Pierre | ||||
 |
 |
Frantziaren Lurralde Austral eta Antartikoak | Indiako ozeanoa eta Antartika | 439,781 km2 (169,800 sq mi) | 0[4] | Port-aux-Français (basea) | Port-aux-Français (basea) | |||
| Guztira | 2 630 007 km2 | 945 893 |
Kasu bereziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| bandera | Armarria | Izena | Azalera | Biztanleria | Estatu jabea | EBko parte | Aduana batasunera lotuta | BEZ arauak | Zerga bereziak | Eurogunea |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
 |
Melilla | 12.3 km2 (5 sq mi) | 86 384 | Espainia
|
BAI | EZ | EZ | EZ | BAI (€) |
 |
 |
Ceuta | 18.5 km2 (7 sq mi) | 85 144 | BAI | EZ | EZ | EZ | ||
 |
 |
Åland | 1,580 km2 (610 sq mi) | 30 129 |  Finlandia
|
BAI | BAI | EZ | EZ | BAI (€) |
 |
 |
Faroe uharteak | 1,399 km2 (540 sq mi) | 52 337 | Danimarka
|
EZ | EZ | EZ | EZ | EZ (DKK) |
 |
 |
Nazio Batuen buffer eremua Txipren | 346 km2 (134 sq mi) | 8 686 |  Zipre
|
BAI | EZ | EZ | BAI | BAI (Ipar Zipren TRY erabiltzen da) |
 |
 |
Livigno | 227.3 km2 (88 sq mi) | 6 721 |  Italia
|
BAI | EZ | EZ | EZ | BAI (€) |
 |
 |
Campione d'Italia | 2.68 km2 (1 sq mi) | 1 961 | BAI | BAI | EZ | BAI | EZ (CHF) | |
 |
Büsingen am Hochrhein | 7.62 km2 (3 sq mi) | 1 536 |  Alemania
|
BAI | EZ | EZ | EZ | BAI (CHF ere erabilia) | |
 |
 |
Heligoland | 1.7 km2 (1 sq mi) | 1 265 | BAI | BAI | EZ | BAI | BAI (€) | |
 |
Athos mendia | 335.63 km2 (130 sq mi) | 1 811 |  Grezia
|
BAI | EZ | EZ | EZ | BAI (€) | |
.svg) |
Clipperton Uhartea | 1,7 km2 | 0 | Frantzia
|
EZ | EZ | EZ | EZ | Euroa de jure dibisa da baina biztanleria ez dagoenez, ez dago merkataritzarik | |
| Guztira | 3 930 km2 | 303 283 |
EBean ez diren herrialdeak eta EBarekin integrazio partziala duten lurraldeak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Europako beste herrialde batzuetako lurralde bereziek lotura handia dute Europar Batasunarekin. Honako hauek dira:
- Europako Merkataritza Libreko Elkarteko (EMLE) kide diren estatuetako eremu bereziak:
- Norvegia
- Jan Mayen
- Svalbard: ez da Schengen eremuaren Norvegiako BEZaren eremuaren edo EBko merkatu bakarraren parte; pertsonen zirkulazio askea lurraldean edozein nazionalitateentzat[5][6]
- Bouvet uhartea
- Petri I.a uhartea eta Maud Erreginaren Lurraldea Antartikari norvegiarrek egindako aldarrikapenak dira baina ez dute populazio iraunkorrik.
- Suitza
- Samnaun eta Val Sampuoir: Suitzako BEZaren eremutik kanpo[7]
- Basel Badischer Bahnhof plataformak: EBko Aduana Batasunaren parte BEZaren eremua eta merkatu bakarrean dago.
- Norvegia
- Erresuma Batua jada ez da EBko estatu kide bat baina Euratomen jarraitzen du, eta EBko Joint European Torus and Fusion for Energy enpresa mistoetako partaide izaten jarraituko du. Europako Berrikuntza eta Teknologia Institutuko eta EBko agentzia exekutiboetako partaide da ere, lurralde batzuk eta Koroaren Mendekotasunak EBrekin partzialki integratuta jarraitzen duten bitartean:
- Ipar Irlandak Europar Batasuneko barne-merkatuan eta Europar Batasuneko Aduana Batasunaren de facto parte da. Brexit-a erretiratzeko akordioaren Ipar Irlandako Protokoloaren menpe jarraitzen du, salgaien ondorioetarako soilik, Irlandako uhartean aduana muga bat sortzea eragozteko. Erresuma Batuaren gainerako zatiarekin, Koroaren Dependentziekin eta Irlandako Errepublikarekin batera, Schengen eremutik kanpo Bidaia Eremu Komuna osatzen jarraitu du.
- Akrotiri eta Dhekelia, britainiar lurraldea, Ziprerekin partzialki integratuta dago nekazaritza, moneta, aduana, zeharkako zerga, gizarte segurantza eta mugen kontrolaren arloetan.
- Gibraltar, Erresuma Batuko lurraldea ere, EBrekin negoziatzen ari da Schengen Eremuan eta (salbuespenak salbuespen) Merkatu Bakarrean parte hartzeko moldaketa bat, aplikatzeko dagoena.[8][9]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Ingelesez) «Treaty on European Union/Declarations - Wikisource, the free online library» en.wikisource.org (Noiz kontsultatua: 2025-02-18).
- ↑ (Frantsesez) AFP. (29 October 2010). «La collectivité de Saint-Barthélémy obtient un nouveau statut européen» Ministère de l'Outre-Mer.
- ↑ (Ingelesez) «Regional policy & outermost regions» ec.europa.eu.
- ↑ Ez dago biztanleria egonkorra, zientzialari eta militar frantsesak izan ezik.
- ↑ VAT act of 19 June 2009 no. 58, Norwegian Tax Administration, updated May 2014.
- ↑ Immigrants warmly welcomed, Al Jazeera, 4 July 2006.
- ↑ Federal Act on Value Added Tax, Federal law of the Swiss Confederation.
- ↑ Protocol relating to the Sovereign Base Areas of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland in Cyprus, Agreement on the withdrawal of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland from the European Union and the European Atomic Energy Community, EUR-Lex, 12 November 2019.
- ↑ (Ingelesez) Brandtjen, Roland. (May 2022). «The impact of Brexit on the identity of small British-European nations» Small States & Territories Journal 5 (1): 13–30..
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Europako Esparru Ekonomikoa
- Europar Batasuna
- Europako Merkataritza Libreko Erkidegoa
- Europar Batasunaren zabalkuntza potentziala
- Holandarren Antillak
- Itsasoz Haraindiko Frantzia
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- EUPen webgune ofiziala (ingelesez): https://ec.europa.eu/regional_policy/policy/themes/outermost-regions_en
- Itsasoz haraindiko herrialdeak eta lurraldei buruzko webgunea EBean (ingelesez): https://www.eeas.europa.eu/eeas/overseas-countries-and-territories_en
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q844266
Multimedia: Special territories of the European Union / Q844266