Fontes Tamarici

Koordenatuak: 42°49′24″N 4°50′45″W / 42.82333°N 4.84583°W / 42.82333; -4.84583
Wikipedia, Entziklopedia askea
Fontes Tamarici
Kultura ondasuna
Kokapena
Estatu burujabe Espainia
Autonomia Gaztela eta Leon
ProbintziaPalentziako probintzia
UdalerriaVelilla del Río Carrión
Koordenatuak42°49′24″N 4°50′45″W / 42.82333°N 4.84583°W / 42.82333; -4.84583
Map
Ondarea
BICRI-51-0001284
Sarrerako oharra "arriskua" azalduz.
Iturria urarekin eta jatorrizko arku bakarra.

Iturri Tamarikoak, baita ere La Reanako iturriak (latinez: Fontes Tamarici), Plinio Zaharra geografo eta historialari erromatarrak Kantabria klasikoan kokatutako hurbileko hiru iturri dira.[1] XVIII. mendetik La Reana iturriarekin identifikatu dira, Velilla del Río Carriónen (Palentzia), Espainian.[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iturburuko lehen berriak, Plinioren ardurapean, kantabriarren erromatar konkistaren garaikoak dira, non inolako azalpenik gabe bete eta husteko zuen berezitasuna aipatzen den; fenomenoa garai hartan iragarpentzat hartzen zen. .[3]

Frai Enrique Flórezek aldarrikatu zituen iturriak 1768an aurkitu zituela garai hartan Velilla de Guardo izena zuen herrian; datua La Cantabria liburuan jaso zuen.[4] Bere tesia hainbat egilek mantendu dute historian zehar, eta bi indusketa-kanpaina egin ondoren Antonio Garcíak eta Bellidok berretsi du. La Reanako iturria monumentu probintzial izendatu zuten 1961eko maiatzaren 9an, eta kultura-intereseko ondasun 2002ko uztailaren 11n. Ekologiaren ikuspuntutik balio handiko inguruan daude.

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tamar- aurrizkiak urekin, emankortasunarekin, naturarekin eta heriotzarekin lotura estua duen jainko preklusiko bati egiten dio erreferentzia. Oinarria antroponimo eta toponimo askotan agertzen da, bereziki hidronimoak.[5]

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiru harrizko arku dituen urmael angeluzuzena da, eta horietatik bakarra da originala. Beste biak 1980tik 1981era bitartean sortu ziren, eraikuntzan iturria izan zena zintzo erreproduzitzeko. Bere berezitasun nagusia da bere nahierara betetzen edo husten dela, inolako ziklo edo logikarik jarraitu gabe. Bere betetzearen aurretik lurrazpiko zurrumurru bat dator, fenomenoa hasten den seinale argia dena. Ura ureztatzeko aprobetxatzen duten hiru gainezkabide ditu, eta mutur batean, inguruan aurkitutako erromatar aldare bat. Bere ondoan, XII. mendeko San Juan ermita dago. Eremu osoa soropila eta zuhaiztia da, eta multzoa mugatzen duen harrizko horma txiki batez inguratuta dago.

Sineskeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iturriekin sineskiri bat lotuta dago. Esaten da iturria lehen aldiz bisitatzen duena urmaela lehor baldin badago hilko da. Ideia sarreran dagoen idazkun batean azaltzen da. Asko dira lehor dagoenean hurbiltzen ez diren turistak. Ideia Plinio Zaharrak azaldu zuen.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Naturalis historia, XXXI, 23.or.
  2. Oraindik ere zalantzan jartzen dute Iturri Tamarikoak La Reanarekin bat ote datozen, horien artean Jorge María Ribero Meneses idazlea, Santander hirian kokatzen dituena.[1]
  3. https://www.noticiasdegipuzkoa.eus/viajes/2022/12/25/misterioso-manantial-palencia-leyenda-secular-6315565.html
  4. Flórez, Enrique (1768). La Cantabria: disertación sobre el sitio, y extensión que tuvo en tiempo de los Romanos la región de los Cántabros : con noticia de las regiones confinantes, y de varias poblaciones antiguas. Pedro Marín. 4-6 or. [2]
  5. Almogaren. Institutum Canarium. Caridad Arias, Joaquín. «Las antiguas divinidades Tanit, Támara oTamar, Tara o Tana y su proyección en la religión de los canarios.», 103.or.[3]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]