François Mitterrand

François Mitterrand
	; (1983) Irudi gehiago
; Frantziako Errepublikako presidente
; Andorrako Printzekide Frantsesa
député de la Nièvre (en)
député de la Nièvre (en)
First Secretary of the French Socialist Party (en)
; Frantziako Nazio Biltzarreko kidea
; Frantziako Nazio Biltzarreko kidea
; Nièvreko president of the general council (en)
; Frantziako Nazio Biltzarreko kidea
; Nièvreko Frantziako senatari
Mayor of Château-Chinon (Ville) (en)
; Justizia Ministroa
député de la Nièvre (en)
Barne Arazoetako ministroa
Minister of European Affairs of France (en)
député de la Nièvre (en)
Minister for Overseas France (en)
Minister for Overseas France (en)
Minister of Veterans Affairs (en)
Justizia Ministroa
député de la Nièvre (en)
Frantziako Erkidegoko senatari
conseiller général de la Nièvre (en)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	François Marie Adrien Maurice Mitterrand
Jaiotza	Jarnac, 1916ko urriaren 26a
Herrialdea	Frantzia
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Parisko 7. barrutia, 1996ko urtarrilaren 8a (79 urte)
Hobiratze lekua	Jarnac
Heriotza modua	berezko heriotza: prostatako minbizia
Familia
Aita	Joseph Mitterrand
Ama	Yvonne Lorrain
Ezkontidea(k)	Danielle Mitterrand (1944ko urriaren 28a -
Bikotekidea(k)	ikusi Anne Pingeot (en) ;
Seme-alabak	ikusi Jean-Christophe Mitterrand; Gilbert Mitterrand; Mazarine Pingeot; Hravn Forsne (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Jacques Mitterrand; Robert Mitterrand; Q117149424 ;
Leinua	Mitterrand family (en)
Hezkuntza
Heziketa	Paris Law Faculty (en) ; Parisko Ikasketa Politikoetako Institutua
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, abokatua eta kazetaria
	Parte-hartzailea kolaborazionismo Frantzian ;
Lantokia(k)	Paris
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko gurutze handia ; Croix de guerre 1939–1945 ; Knight Grand Cross with Collar of the Order of Merit of the Italian Republic (1982ko uztailaren 5a) ; Grand Cross of the Order of the Bath ; Elisabet Katolikoaren Ordenaren lepokoa (1982) ; Collar of the Order of the White Lion ; Médaille de la Résistance ; Karlomagno Saria (1988ko azaroaren 1a) ; honorary citizen of Frankfurt am Main ; Hiru Izarren Ordena, 1. klasea ; Grand Collar of the Order of Prince Henry ; Grand Cross of the National Order of Merit ; Grand Cross with Collar of the Order of the Falcon ; Grand Cross of the Order of Merit of the Republic of Poland ; Order of the Francisque (1943ko abuztuaren 16a) ; Grand Master of the Legion of Honour ; Royal Victorian Chain (1992) ; Royal Order of the Seraphim ; Knight of the Order of the Elephant (1982) ; Honorary doctor at the Nanjing University ; Honorary doctor of the University of Gdańsk ; Honorary doctor of the University of Liège (1992) ; honorary doctor of Ben-Gurion University ; honorary doctor of Waseda University (1982) ; Grand Collar of the Order of Liberty ; honorary doctor of Ca' Foscari University of Venice ; [[]] ; Ohorezko Legioko ofiziala ; Order of the Elephant ; Grand Order of Mugunghwa ; Financial Times Person of the Year (1981) ;
Kidetza	Academy of Morvan (en)
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Aljeriako Independentzia Gerra; Bigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	agnostizismoa; katolizismoa
Alderdi politikoa	Democratic and Socialist Union of the Resistance (en) ; Frantziako Alderdi Sozialista; Federation of the Democratic and Socialist Left (en) ; Convention of Republican Institutions (en)

François Maurice Adrien Marie Mitterrand (fʁɑ̃swa mɔʁis mitɛʁɑ̃ ahoskatua; Jarnac, Charente, 1916ko urriaren 26a- Paris, 1996ko urtarrilaren 8a) Frantziako presidentea izan zen 1981 eta 1995 urteen bitartean eta Europar Batasunaren bultzatzaileetako bat izan zen. Frantziako Alderdi Sozialistaren buruzagi nagusia izan zen herrialdeko presidentea izan bitartean, partiduaren batasunari luzaroan eutsiz.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Frantziako Erresistentzian borrokatu zen Bigarren Mundu Gerran^[1], eta Charles de Gaulleren gobernuan parte hartu zuen gerra amaitu ondoren (1944)^[2]. IV. Errepublika finkaturik, 1953an UDSR alderdi sozialistaren lehendakari izendatu zuten^[3]. Diputatu, senatari eta ministro izan zen behin baino gehiagotan. 1971. urtean Frantziako alderdi sozialistaren idazkari nagusi aukeratu zuten^[4].

1981ean, Frantziako lehendakaritzara iritsi zen François Mitterrand, V. Errepublikako lehen lehendakari ezkertiarra bilakatuz. Besteak beste, Ipar Euskal Herrirako departamendu baten proposamena egin zuen publikoki kanpainan zehar^[5], nahiz eta lehendakari izan zen 14 urteetan ez zuen halakorik gauzatu.

Minbiziak aspalditik jota, 1994an adierazi zuen ahalik eta luzaroan egongo zela lehendakaritzan. Bere agintaldiaren amaieran ezbehar larriak gertatu zitzaizkion: Alderdi Sozialistaren hondamena ikusi zuen; ustelkeriaz akusatuta, Pierre Bérégovoy bere Lehen Ministroak bere buruaz beste egin zuen^[6], eta orobat bere lankide François de Grosouvrek; komunikabideak Mitterrandek nazien okupazioaren garaian izan zuen paper iluna ikertzen hasi ziren^[7], eta argitara atera zuten ezkutuko alaba bat zuela. Minbiziak jota, 1995eko hauteskundeetara ez zen aurkeztu eta Jacques Chirac iritsi zen lehendakaritzara, Alderdi Sozialistaren hautagai zen Lionel Jospini gailenduz. Jacques Chiraci boterea utzi ondoren, Mitterrand bizitza publikotik aldendu zen.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Giesbert, Franz-Olivier; Ferney, Frédéric. (1984). «Le roi Saul» De Sartre à Foucault (Hachette Education (programme ReLIRE)): 397. ISBN 978-2-01-010737-5. (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
↑ Johanna., Védrine, Jean, 1914-2010. Barasz,. (2013). Dossier : les prisonniers de guerre, Vichy et la Résistance : 1940-1945. Fayard ISBN 978-2-213-66627-3. PMC 866572232. (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
↑ Duhamel, Éric. (2007). L'UDSR ou La genèse de François Mitterrand. CNRS éd ISBN 978-2-271-06503-2. PMC 421878490. (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
↑ (Frantsesez) Ina.fr, Institut National de l’Audiovisuel-. «Congrès du PS : François Mitterrand élu Premier secrétaire» Ina.fr (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
↑ «Euskal Departamendua: bi mende luzetan zapuzturiko eskaera historikoa» Argia (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
↑ (Frantsesez) «Suicide de Pierre Bérégovoy, vingt ans déjà» Le HuffPost 2013-05-01 (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).
↑ Pierre., Péan,. (2011). Une jeunesse française : François Mitterrand, 1934-1947. Fayard ISBN 978-2-8185-0072-9. PMC 697594286. (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q2038
Multimedia: François Mitterrand

[1] Giesbert, Franz-Olivier; Ferney, Frédéric. (1984). «Le roi Saul» De Sartre à Foucault (Hachette Education (programme ReLIRE)): 397. ISBN 978-2-01-010737-5. (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).

[2] Johanna., Védrine, Jean, 1914-2010. Barasz,. (2013). Dossier : les prisonniers de guerre, Vichy et la Résistance : 1940-1945. Fayard ISBN 978-2-213-66627-3. PMC 866572232. (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).

[3] Duhamel, Éric. (2007). L'UDSR ou La genèse de François Mitterrand. CNRS éd ISBN 978-2-271-06503-2. PMC 421878490. (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).

[4] (Frantsesez) Ina.fr, Institut National de l’Audiovisuel-. «Congrès du PS : François Mitterrand élu Premier secrétaire» Ina.fr (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).

[5] «Euskal Departamendua: bi mende luzetan zapuzturiko eskaera historikoa» Argia (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).

[6] (Frantsesez) «Suicide de Pierre Bérégovoy, vingt ans déjà» Le HuffPost 2013-05-01 (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).

[7] Pierre., Péan,. (2011). Une jeunesse française : François Mitterrand, 1934-1947. Fayard ISBN 978-2-8185-0072-9. PMC 697594286. (Noiz kontsultatua: 2021-02-22).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]