Gibelubel puntadun
| Gibelubel puntaduna | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Russulaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Russula | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Russula caerulea Fr., 1838 | |||||||||||||||||||||||||||
| Datu orokorrak | ||||||||||||||||||||||||||||
| Ostalaria | Pinu | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Gibelubel puntaduna (Russula caerulea) Russulaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Nahiz eta Russula gozoa izan, ez da jangarria, batez ere azalak askatzen duen mingostasunagatik. Ez da ohikoa Russula bat mingotsa izatea, normalean pikatu egiten dute edo, besterik gabe, gozoak izaten dira; honek ere perretxikoa ezagutzen laguntzen du.
Perretxiko askok dute titi markatua kapelaren erdian, baina salbuespen bat da Russula generoaren barruan; hori dela eta, erraz ezagutzen da.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela: 5 eta 12 cm arteko diametrokoa, konikoa edo kanpai formakoa, titiduna; amaieran lautua eta hondoratua, ondo markatutako titi batekin. Askotan trinkoa eta lodia, azala oso distiratsua eta bereizgarria, ertza batzuetan ildaskatua. Kolore purpura iluna urdinez tindatua, titia ilunagoa duelarik. Badira forma zurbilak, baita arre-arrosak ere
Orriak: Ia libreak, ugari, finak eta estu. Hori zurbil kolorekoak eta gero okre ilunera pasatzen dira.
Orri libreak: Oinera hurbiltzen diren orriak, baina ukitzen ez diotenak.
Hanka: Beti zuria, leuna, gogorra, oro har luzea, zilindrikoa edo apur bat fusiformea.
Haragia: Zuria gozoa eta usain gabea. Hala ere kapelaren azalak eta batzuetan oineko haragiak mingostasun nahiko nabarmena izan dezakete.[2]
Etimologia: Latinetik dator Russula hitza, russus-etik, gorriaren txikigarritik: apur bat gorrixka, kolore gorria daukatelako Russula generoko espezie askok. Caeruleus epitetoa ere latinetik dator, “caeruleus” hitzetik. Zeru-kolorea esan nahi du, zeruaren kolorea edo itsasoarena, etb.
Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erdipurdiko jangarria, egosteko orduan azaletik haragira pasatzen den mingostasunagatik.[3]
Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Oso espezie bereizgarria da titi hain nabarmena duelako, eta, beraz, oso zaila da nahastea.[4]
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udan eta udazkenean hazten da, koniferetan bakarrik, oso ohikoa eta ugaria.[5]
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Europa, Asia, Ipar Amerika.
Erreferentzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 495 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 400 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 537 or. ISBN 84-87997-86-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 66 or. ISBN 84-282-0865-4..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q999441
Multimedia: Russula caerulea / Q999441