Globalismo

Wikipedia, Entziklopedia askea

Globalismo nazioarteko baino haratago doan kontzeptu bati buruz hitz egiteko erabiltzen den hitza da. Joseph Nye bezalako zientzialari politikoek erabiltzen dute "mundu modernoaren interkonexio guztiak ulertzeko saiakerak, eta haien azpian dauden ereduak nabarmentzeko (eta azaltzeko)".[1] Mundu mailako sistemarekin lotzen den arren, mbeste joera batzuk deskribatzeko erabil daiteke. Globalismo kontzeptua ere erabili ohi da globalizazioaren ideologia (esanahi subjektiboak) eta globalizazio prozesuak (praktika objektiboak) bereizteko. Esanahi horrekin, globalismoa da globalizazioarekiko nazionalismoa dena nazionalitatearekiko.

Terminoa sarritan gutxiesgarri gisa erabiltzen da eskuin muturreko mugimenduen baitan eta hainbat konspirazioaren teoriatan. Antisemitismoarekin ere lotu izan da, antisemitek, maiz, globalista hitza erabiltzen baitute judu esan nahi dutenetan.[2][3][4]

Definizioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Paul Jamesek honela definitzen du globalismoa: "gutxienez erabilera espezifikoenean [...]: ideologia eta hedapen globaleko talde nagusiekin lotutako subjektibotasuna. Definizioak esan nahi du, beraz, bazirela globalismoa eta globalizazio modu aurremodernoak edo tradizionalak, kapitalismoaren indar eragileak munduko txoko guztiak kolonizatu nahi izan baino askoz lehenago, adibidez, K.o. II. mendean Erromatar Inperiora itzuliz, eta agian K.a. V. mendeko Antzinako Grezia."[5]

Manfred Stegerrek hainbat globalismo bereizten ditu, hala nola justiziaren globalizazioa, jihadismo globala eta merkatuaren globalizazioa.[6] Merkatuaren globalizazioak neoliberalismoaren ideologia barne hartzen du. Esku batzuetan, globalismoa merkatuko mundialismoaren eta neoliberalismoaren ideologia bakarrera murrizteak nahastea ekarri du. Adibidez, John Ralston Saul filosofo kanadarrak neoliberalismoaren eta globalizazio neoliberalaren konplizetzat hartu zuen 2005eko The Collapse of Globalism and the Reinvention of the World liburuan. Esan zuen, indar saihestezina izan beharrean, globalizazioa kontraesankorra bihurtzen ari dela, eta herritarrak beren interes nazionalak modu positiboan eta suntsitzailean berresten ari direla.

Bestalde, Joseph Nye politologo estatubatuarrak, neoliberalismoaren nazioarteko harremanen teoriaren sortzaileetako batek, orokortu egin zuen terminoa, argudiatzeko globalizazioa dela distantzia multikontinental handiak hartzen dituzten konexio-sareak bereizgarri dituen mundu baten edozein deskribapen eta azalpen; globalizazioa, berriz, globalismo-maila handitzeari edo murrizteari dagokio.[1] Globalizazio gisa deskribatzen diren garapen ekonomiko, sozial eta kulturalei buruzko eztabaida akademikoetan sortzen eta erabiltzen da terminoaren erabilera hori.[7] Termino hori modu espezifiko eta mugatuan erabiltzen da globalizazioaren izaera historikoari buruzko eztabaidan posizio bat deskribatzeko (hau da, globalizazioak aurrekaririk ez duen edo ez).

Historikoki, 1970eko eta 1980ko hamarkadetako nazioarteko harremanetan, globalizazioa eta erregionalismoa desberdin definitu ziren Gerra Hotzaren ondorioz. Analistek dikotomia globalista vs erregionalismoa eztabaidatu zuten, non globalistek uste baitzuten nazioarteko gertakariak botere-lehia handi batetik sortzen zirela maizago (orduan, Estatu Batuen eta Sobietar Batasunaren arteko lehia); erregionalistek, berriz, uste zuten maizago sortu zirela tokiko faktoreetatik.[8][9]

Bigarren Mundu Gerraren ondoren hasitako nazioarteko ahaleginak deskribatzeko erabili da, hala nola, Nazio Batuak, Varsoviako Ituna, Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea eta Europar Batasuna, eta, batzuetan, "nazioa eraikitzeko" eta esku-hartze militarreko azken politika neokontserbadore eta neoliberalak deskribatzeko, Gerra Hotzaren amaieraren (1991) eta terrorismoaren aurkako gerraren hasieraren artean.

Eskuin-muturraren erabilera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Globalista" hitza peioratibo gisa erabili da eskuin eta eskuin muturrekoen politikan eta konspirazio-teorietan. Adibidez, Ameriketako Estatu Batuetako lehendakaria, Donald Trump, hauteskunde kanpainan eta bere lehendakaritzan, berak eta bere administrazioko kideek globalista hitza erabili zuten askotan. Administrazioari hitz hori "zakurren txilibitu" kontzeptu antisemita gisa erabiltzea leporatu zitzaion, euren kritikariak juduen konspirazio batekin lotzeko.[10][11][12][13][14][15] QAnon konspirazioaren jarraitzaileek "Kabal" erabiltzen dute demokrazia eta askatasuna ahuldu eta beren agenda globalistak ezarri nahi dituen munduko eliteko erakunde sekretu bat izendatzeko.[16] Era horretan, "elite globalista" erabiltzea ohikoa da eskuin-muturreko hainbat zirkulutan.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b Nye, 2002.
  2. ↑ Stack, Liam. (14 November 2016). «Globalism: A Far-Right Conspiracy Theory Buoyed by Trump» The New York Times.
  3. ↑ Zimmer, Ben. (14 March 2018). «The Origins of the 'Globalist' Slur» The Atlantic.
  4. ↑ «Quantifying Hate: A Year of Anti-Semitism on Twitter» Anti-Defamation League.
  5. ↑ James, 2006, or. 22.
  6. ↑ Steger, 2008, or. Txantiloi:Page needed.
  7. ↑ Martell, Luke. (2007). «The Third Wave in Globalization Theory» International Studies Review 9 (2): 173–196.  doi:10.1111/j.1468-2486.2007.00670.x..
  8. ↑ Stromayer, Eric. (1986). «African Crisis Areas and U.S. Foreign Policy (review)» SAIS Review 6 (2): 240–241.  doi:10.1353/sais.1986.0010. ISSN 1945-4724..
  9. ↑ Golan, Galia. (1986). «The Soviet Union and the PLO since the War in Lebanon» Middle East Journal 40 (2): 285–305. ISSN 0026-3141..
  10. ↑ Stack, Liam. (14 November 2016). «Globalism: A Far-Right Conspiracy Theory Buoyed by Trump» The New York Times.
  11. ↑ Sales, Ben. (6 April 2017). «Stephen Bannon reportedly called Jared Kushner a 'globalist.' Here's why the term makes some Jews uneasy.» www.jta.org (Jewish Telegraphic Agency).
  12. ↑ Weber, Peter. (7 March 2018). «Mick Mulvaney throws an 'anti-Semitic dog whistle' into his fond farewell message to Gary Cohn» The Week.
  13. ↑ Levin, Brian. (1 April 2018). «Opinion | Brian Levin: How globalism became a dirty word in the Trump White House (and America)» NBC News.
  14. ↑ Goodkind, Nicole. (1 August 2018). «Donald Trump keeps calling adversaries "globalists," despite warnings it's anti-Semitic» Newsweek.
  15. ↑ Stack, Liam. (2017-08-15). «Alt-Right, Alt-Left, Antifa: A Glossary of Extremist Language» The New York Times ISSN 0362-4331..
  16. ↑ Zuckerman, Ethan. (2019). «QAnon and the Emergence of the Unreal» Journal of Design and Science (6): 1–5.  doi:10.21428/7808da6b.6b8a82b9..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Globalismo&oldid=8915985"(e)tik eskuratuta