Google (bilaketa motorra)
 Google (bilaketa motorra) | |
|---|---|
 | |
| Jatorria | |
| Sortzailea(k) | Larry Page eta Sergey Brin |
| Egilea(k) | Sergey Brin eta Larry Page |
| Sorrera-urtea | 1997 |
| Ezaugarriak | |
| Hizkuntza | eleaniztuna |
| Programazio-lengoaia | C, C++ eta Python |
| Kokapena | |
| Jabea | |
| Historia | |
| Jasotako sariak | BigBrotherAwards (en)  |
| google.com | |
    | |
 |
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da Leire eta Zuriñe lankidea. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko. |
Googleren bilaketa motorra (ingelesez: Google Search), normalean Google soilik, Alphabet Inc.-en webguneko bilatzailea da, egunero bere zerbitzuen bidez ehunka milioi kontsulta jasotzen dituena eta webean gehien erabiltzen den bilaketa motorra dena.[1] 1997an Larry Pagek, Sergey Brinek eta Scott Hassanek garatu zuten.[2] Googleren bilatzailearen helburu nagusia webguneetan, beste mota bateko datuak bilatu beharrean, testua bilatzea da.
Googlen egin ditzakegun bilaketa estandarretatik aterata, Googlek gutxi gorabehera, 22 ezaugarri ezberdin eskaintzen ditu. Nahiz eta euskaraz ez diren guztiak eskaintzen, beste hizkuntza batzuetan, gaztelaniaz adibidez, ia guztiak ikus ditzakegu. Horien artean sinonimoak, aurreikuspen meteorologikoak, ordutegi-eremuak, burtsa-kotizazioak, mapak, lurrikarei buruzko datuak, ikuskizunen saila, aireportuetako informazioa eta kirol-emaitzak daude. Funtzio bereziak daude zenbakietarako, adibidez; zenbaki tarteak (70.. 73), prezioak, tenperaturak, unitateen eta txanponen bihurketak ("10,5 cm-tik m-tara"), kalkuluak ("3 * 4 + sqrt (6)-pi / 2"), paketeen jarraipena, patenteak, telefono-eremuko kodeak eta erakutsitako orrialdeen itzulpena.
Bilaketa emaitzen ordena (ghits Google hits bidez), Googleren emaitza-orrietan, neurri batean, "PageRank" izeneko lehentasun-tarte batean oinarritzen da. Googleren bilatzaileak aukera asko ematen ditu bilaketa pertsonalizatua egiteko, besteak beste, eragiketa boolearrak erabiliz: baztertzea ("-xx"), inklusioa ("+ xx"), alternatibak ("XX edo yy") eta komodina ("x* x").[3]
Bilaketa-terminoen erabilera-maiztasunak joera ekonomiko, sozial eta osasun gehiago adieraz ditzakeen bolumena lortu du. Googlen bilaketa-terminoen erabilera-maiztasunari buruzko datuek (Google Ads, Google Trends-en eta Google Insights for Search-en bidez eskuragarri) erakusten dute korrelazioa dagoela gripe-agerraldien eta langabezia-mailen artean, eta informazioa azkarrago ematen dute gobernuaren txostenak eta inkestak aurkezteko metodo tradizionalek baino.
2009ko maiatzaren 12an, Googlek iragarri zuen hCard, hReview eta hProduct mikroformatuak aztertuko zituela "Rich snippets" deitu zuten bilaketa-emaitzen orriak handitzeko.
2011ko ekainean, Googlek "Google Voice Search" eta "Google Images" sartu zituen. Ezaugarri horiei esker, erabiltzaileek hitzak bilatzen dituzte hitz egitean eta irudiak sartzean.[4]
2011ko ekainaren amaieran, Googlek bere orrialde nagusiaren diseinua aldatu zuen tresna sozialen erabilera bultzatzeko asmoz. Publizitate, negozio bazkide eta enpresen informazio estekak nabigatzailearen beheko ertzera eraman ziren. Aldaketa nagusietako bat nabigazio klasikoko barra beltz batekin ordezkatzea izan zen. Chris Wiggins Googleko zuzendari sortzaile digitalak honako hau azaldu du: "Proiektu bat lantzen ari gara Googleren esperientzia berri eta hobetu bat emateko, eta datozen hilabeteetan gure itxuran aldaketa gehiago ikusten jarraituko dute".
Bilaketaren emaitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Googlek aurkitzen dituen webgune guztien ehuneko zehatza kalkulatzea oso zaila baita, ez delako ezagutzen. Googlek aurkibideak eta web-orrien cacheak bilatzeaz gain, "irudiak" ere hartzen ditu beste fitxategi mota batzuetatik, besteak beste, PDFtik, Wordeko dokumentuetatik, Excel kalkulu-orrietatik, Flash SWFtik, testu lauko fitxategietatik...[5]
"SafeSearch" teknologiaren bidez, erabiltzaileek bilaketa-motorra egokitu dezakete hizkuntza lehenetsia ezarriz, orrialde bakoitzean erakusten diren emaitzen kopurua iragaziz eta definituz.
Google kritikatu dute erabiltzaileen makinetan cookieak epe luzera jartzeagatik, haien lehentasunak gordetzeko. Taktika horrek erabiltzailearen bilaketa-baldintzak jarraitzeko eta datuak urtebete baino gehiagoz atxikitzeko aukera ematen die. Edozein kontsultatarako, lehen 1.000 emaitzetara arte erakuts dezake, orrialde bakoitzeko 100 gehienez. Emaitzen kopurua zehazteko aukera dago, baldin eta soilik baldin, "berehalako bilaketa" gaituta ez badago. "Berehalako bilaketa" aktibatuta badago, 10 emaitza soilik erakutsiko ditu.
Berehalako bilaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Google Instant, erabiltzaileak idazten duen bitartean iradokitako emaitzak erakusten dituen hobekuntza, 2010eko irailaren 8an aurkeztu zen.[6] Kezketako bat da jendeak iradokitako emaitzetako bat aukeratzea, eskaera amaitu beharrean, praktika horrek partzialtasuna eragin diezaiekeela familia-enpresei edo beste bilaketa-termino batzuei. Termino pornografikoak eta beste termino iraingarri batzuk ez daude iradokitako emaitzetan. Bat-bateko funtzioa jatorrizko Google gunean eta iGoogle orri ez-espezializatuetan bakarrik agertzen da. Google Instanten bilaketak 2-5 segundo azkarragoak izatea espero du Googlek, eta, oro har, orduko 11.000.000 segundo izango liratekeela diote.[7]
Google Instant martxan jartzearekin batera, Googlek desgaitu egin zuen erabiltzaileek orrialde bakoitzeko 10 emaitza baino gehiago ikusteko aukera. Berehalako bilaketa menuko "lehentasunen" bidez desaktiba daiteke, baina bilaketa-iradokizunak automatikoki osatzeko estiloa ezin da jada desaktibatu. Google Instant bilatzeko metodo hori 2017an ezabatu zen, 7 urteko eraginkortasunaren ondoren.[8]
Harrera negatiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erabiltzaile askok jakinarazi zuten, 2010etik aurrera, ez zirela gai izan berehalako bilaketa desaktibatzeko Googlen zituzten lehentasunetan. Azkenean, 2017an Google Instant desaktibatu zuten.
Zentsura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2600ean egindako argitalpena: The Hacker Quarterlyren argitalpenak Google Instantek mugatutako hitzen zerrenda bat bildu zuten, termino hauek Google Instanek ez ditu erakusten.[9][10] Termino gehienak, askotan, arruntak eta mespretxuzkoak dira berez, baina garrantzirik ez zuen bilaketa batzuk ere ezabatu ziren, hala nola, "Myleak".
Produktuen bilaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Webguneak bilatzeko zuen tresnaz gain, Googlek irudiak, albiste-taldeak, webguneetako albisteak, bideoak, herriak, mapak eta online saltzeko artikuluak bilatzeko zerbitzuak ere eskaintzen ditu. 2012an, Googlek 2.400 milioi erabiltzaile jaso zituen mundu mailan.[11]
Indexatzen duen edukiaren zati handi bat ere cachean ipintzen du.
Googlek beste tresna eta zerbitzu batzuk erabiltzen ditu, hala nola Google News, Google Suggest, Google Shopping, Google Maps, Google Co-op, Google Earth, Google Docs, Picasa, Panoramio, YouTube, Google Translate, Google Blog Search eta Google Desktop Search.
Googlen badira ere bilaketekin zuzenean lotuta ez dauden produktuak. Gmail, adibidez, web-posta (webmail) aplikazio bat da, baina bilaketa-funtzioak barne hartzen ditu. Google Browser Sync-ek ez du bilaketa erraztasunik eskaintzen, baina bere nabigazio denbora hobeto antolatzea du helburu.
Googlek betan dauden produktu asko ere baditu, hala nola Google Social Search edo Google Image Swirl.
Ezaugarri bereziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Testua bilatzeko motorren funtzio nagusiaz gain, Googleren bilatzaileak, Gaztelaniaz, 22 "ezaugarri berezi" baino gehiago ditu (aktibatzeko dozenaka hitzetako edozein idaztean aktibatzen direnak) bilaketan, hala ere, euskaraz gutxi batzuk bai daude:[12]
- Eguraldia: baldintza klimatikoak, tenperatura, haizea, hezetasuna eta pronostikoa, hiri askotarako, "eguraldia" idazten ikus daiteke, hiri handietarako hiri batekin edo hiri eta estatuarekin batera, (adibidez: Bilboko eguraldia, Pariseko eguraldia, Bermeoko eguraldia).[13]
- Merkatu laburpenak: Enpresa zehatz edo funts baterako merkatuko datuak ikus daitezke, ikurra idatzita (edo "akzioak" sartuta), hala nola: CSCO; MSFT; IBMren akzioak; F akzioak (Ford Motor Co.), edo AIVSX (funtsa). Horretaz gain, bilatzen dituzun kriptodiruen merkatu-laburpena ikus dezakegu, hala nola: Ethereum (ETH), Bitcoin (BTC), Dogecoin (DOGE), adibidez. Emaitzek egunez egun aldaketak erakusten dituzte, edo 5 urteko grafiko bat.[14]
- Ordua: Egungo ordua eman dezake, hiri askotako ordua (mundu osoan). Euskarazko bilatzailean bila daiteke, baina bilatu ahal izateko gaztelaniaz bilatu behar da, "hora Madrid". Eta ikus dezakegunez, ematen duen informazioa euskaraz dago, hala ere, ez du funtzionatzen "Madrilgo ordua" euskaraz jartzen badugu.
- Hegaldiak: Nahi duzun aireportutik nahi duzun helmugaraino hegaldia bilatzen lagunduko dizu. Funtzio honek hegaldi merkeenak bilatzen ditu, aire-konpainia desberdinekin alderatuz.[15]
- Diru bihurketa: Diru edo moneta bihurgailu bat hauta daiteke, diruaren izena edo kodea idatziz (ISO 4217 arauan zerrendatzen direnak): 6.789 euro USDn, 150 libera esterlina dolarretan, 5.000 yen dolarretan, 5.000 yuan liran (AEBetako dolarra USDkoa izan daiteke, edo "US $" edo "$", kanadarra CAD den bitartean, eta abar).[16]
- Kalkulagailua: Kalkulagailu bat da. Emaitzen kalkulua, zuzeneko kalkuluen arabera, zenbaki- edo hitz-formula bat sartuz zehaztu daiteke, adibidez: 6* 77 + pi + sqrt (e^3)/888 gehi 0,45. Erabiltzaileak kalkuluaren ondoren formularen bidez bilatzeko aukera du. Kalkulagailuak unitatea eta dibisen bihurketa-funtzioak ere erabiltzen ditu unitate-kalkuluak egiteko. Adibidez, "(3 euro/litro)/(40 milia/galoi) milia USDn", kalkulatu zenbat balio duen milia bakoitzeko 40 miliako auto batek litroko 3 euro balio duen gasolina-galoi bakoitzeko. Halaber, ehunekoak onargarriak dira ("300en % 40"). Eztabaida batzuk daude Googleren kalkuluari dagokionez (0^0). Matematikari askok uste dute 0^0 ez dagoela definituta, baina Googleren kalkulagailuak 1 bezala erakusten du emaitza.[17]
- Bilaketa-hiztegia: Hitz edo esaldi baten definizioa "definitu" sarreraren eta bi punturen eta bilaketa-hitzen bidez aurki daiteke (adibidez, "definitu: filosofia"). Hala ere, definizioa ez du euskaraz ematen, gaztelaniaz baizik.[18]
- Mapak: Mapa batzuk erakutsi dezake, soilik izena edo posta-kodea sartuz. Adibidez, EE.UU eta "mapa" hitza (hala nola: Japoniako mapa, Kansasko mapa[19] edo Parisko mapa).
- Zinema-karteldegia: Iruzkinak edo filmen ordutegiak zineman dagoen edozein pelikularen zerrendak izan daitezke, "filmak" idazten baditu edo film baten izena bilaketa-koadroan. Hemen, egungo nahiz antzinako filmen gomendio bat ikusiko dugu, haien generoaren arabera.[20]
- Kokapenak: Honekin negozio bat non kokatzen den aurki dezakegu, mapa baten bidez, negozio horren telefonoa, kokapen zehatza eta ordutegia erakusten dizkigu.
- Area kodea: Kokapen geografikoa 5 digituko area kodea idatziz erakuts daiteke (adibidez: 20018).[21]
- Itzultzailea: Googleren itzultzailearen bertsio txikia.
Bilaketa zifratua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2010eko maiatzean, Googlek web bilaketarako SSL zifratze-sistema abiarazi zuen.[22] Bilaketa zifratua encrypted.google.com bidez sar daiteke.
Google Barden sarrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
.jpg)
2023ko otsailaren 6an, Sundar Pichaik iragarri zuen bilaketa-motorrak txatbot bat integratuko zuela bilaketa-emaitzetan.[23]
Googleren beraren hitzetan, CEOk idatzitako artikulu baten bidez, Sundar Pichai:
"Laster, Bilaketan AAn oinarritutako funtzioak ikusiko dituzu, digeritzeko errazak diren formatuetan informazio konplexua eta perspektiba anitzak azaleratzen dituztenak, panorama orokorra azkar ulertu eta webgunetik gehiago ikasi ahal izateko: ikuspegi gehigarriak bilatuz, pianoa eta gitarra jotzen duten pertsonen blogak adibidez, edo erlazionatutako gai batean sakonduz, hala nola hasiberri gisa hasteko urratsak. AAren funtzio berri horiek laster hasiko dira erabiltzen Googleren Bilaketan. "[24] Sundar Pachai, CEO, Google
Google Magiren sarrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Googlek "Magi" merkaturatuko duela iragarri du, adimen artifizialarekin funtzionatuko duen eta Bing eta ChatGPT txatbotak eskaintzen duenarekin lehiatzea bilatuko duen bilaketa-motorra. Iragarpen horren ondoren, ez da ezagutzen Google Barden norabidea, Magik agintzen dituen funtzio zehatzak betetzeko sortu zela zirudien tresna. Planifikatuta bazuten ere, badirudi azkartu egin dutela iragarpena, bere nagusitasuna arriskuan ikusi ondoren. Samsung Google Bing bidez ordezkatzea bere gailuetan bilaketa-motor lehenetsi gisa hartzen ari zela esaten da. Horrek izua eragin zuen Googlen, The New York times-en iragazitako barne-mezuak.[25]
Googlek oraindik ez du Magi proiektuari buruzko informazio ofizialik partekatu; hala ere, enpresa teknologikoaren bozeramaile Lara Levinek bilatzailearen funtzio berrietarako AAri ematen ari zaizkion garrantzia azpimarratu du.[26]
"[...] Oso pozik gaude AAk bultzatutako funtzio berriak bilaketara ekartzeko, eta laster xehetasun gehiago partekatuko ditugu ". Lara Levin, Googleko bozeramailea.
Google Estatu Batuetan bakarrik hasiko da ezartzen milioi bat pertsonari gehienez, eta 30 milioira haziko da urte amaierarako, aurreikusitako plangintzaren arabera. Oraindik ez dago data zehatzik Magi proiektua publiko orokorrarentzat ateratzeko.[27]
Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Google bilatzailea hainbat web-orriko egitura batean oinarritzen da. Hauen artean handiena: google.com, munduko webgune bisitatuenetakoa izanik.[28] Bilaketa bat egiterakoan ikus dezakegu esteka bat itzultzen diguela bilaketan ezarri den hitzekin. Itzultzen den estekan hiztegiko hitzak, haren bilaketan lortu zituen emaitzen kopurua, beste bilaketa batzuetarako estekak (adibidez, Googlek uste du hitz horiek okerrak direla, erabiltzaileari esteka bat ematen dio bilaketa-emaitzetarako, Googlek proposatutako ortografia erabiliz), eta beste gauza asko itzultzen dizkigu.
Google +1[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Google +1ek eduki garrantzitsuak aurkitzen laguntzen die pertsonei, eta helburua Googleren bilaketa-emaitzak handitzea da, pertsonei orria fidagarria den ala ez erakusteko egoera bat eskainiz. Googleren erabiltzaile batek Googleren bilaketa-emaitzak erabiltzen dituenean, +1 botoi bat erakutsiko du orria gomendatzeko, eta ohar bat bere orrialdea gomendatu duten erabiltzaileen konexioen izenekin. [29][30] Ala ere gaur egun (2023-an) hau ez dago eskuragarri eta Google-ek berak algoritmo baten bidez ordenatzen ditu web orriak. [31][32]
Interfazearen ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Atzealde zuri eta erraza, hau aldatzeko aukerarekin ezarpenak erabiliz gai ilunera.[33] Izenburuan noizean behin aldaketak izaten dituena, aldaketa hauek esanahi historikoa duten egunetan edo egun jakinetan gertatzen dira.[34]
- Goiko barrak honako hauek ditu: Irudiak, bideoak, erosketak, maps, liburuak, iragarkiak, hegaldiak, finantzak...[35]
- Ahotsaren araberako bilaketak idazten baino bilaketa azkarragoa ahalbidetzen du, edo idazkera zuzena ezagutzen ez bada. [36]
- Irudi bidezko bilaketa egiteko aukera dugu, igotako irudiaren antzeko irudiak edo irudi hau erabiltzen duten web orriak itzuliz. [37]
- Googleko kontua erabiltzen duzunean, bilaketa-historia automatikoki erregistratzen da. [38]
- Googleren bilatzailearen tipografia Product Sans da, zerotik sortutakoa testu gehienekin konbinatzeko eta hau denentzat ulergarria izateko.[39]
- Google Instant, bilaketa bat osatzean ahalik eta azkarren lortu nahi dugun erantzuna lortzen laguntzen digu. Adibidez, hitz bat gaizki idazten baduzu honen zuzenketa itzultzen dizu. [40]
Google bomb[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Merkatuan duen lidergo-posizio garrantzitsuaren ondorioz, Google bilatzaileen aurkako spam deritzonaren helburu nagusia da. Zentzu horretan, lehen emaitzen artean ahalik eta bilaketa-hitz gehien kokatzen saiatzen gara. Gako-hitz horiek, askotan, ez dute inolako loturarik orrialdeen benetako edukiarekin. Hainbat teknika erabiltzen dira, hala nola Doorway-page, Farm-Links edo Page-Cloacking.
Aukera hori lehen aldiz egiaztatu zen George W. Bush Estatu Batuetako presidenteari zuzendutako Google-bomba bati buruzko iritzi publikoaren arabera. Bilaketa hitza "miserable failure" (euskaraz: "porrot miserable") Bushen aurkariek orri ofizialera lotu zuten Bushen biografiarekin Etxe Zurian.[41]
Ordainetan, Bushen aldekoek gauza bera egiten saiatu ziren Michael Mooreren aurka (Fahrenheit 9/11 dokumentalaren zuzendaria). Une horretatik aurrera, lehenengo postuak sarri aldatzen dira bien artean.
Google-eko webgunearen ranking-aren manipulazioak Google-Spamming kontsideratzen dira. Hau sahiesteko google-ek maiz aldatzen du algoritmoa.
Logotipoa (Doodle)[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Batzuetan, Googleren web orriko logotipoa bertsio berezi batera aldatuko da, "Google Doodle" izenekora. Doodle sakatzean, erabiltzailea gaiari buruzko Googleren bilaketa-emaitzen kate batera eramango du. Lehena Burning Man Jaialdiari buruzko erreferentzia izan zen 1998[42][43]an, eta beste batzuk Albert Einstein bezalako pertsona ospetsuen urtebetetzerako ekoiztuak izan dira, gertaera historikoak, hala nola Legoko blokearen 50. urteurrena, San Valentin Eguna edo bilaketa egiten den herrialdeko ekitaldiak.[34]
Energia kontsumoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Googlek dio 0,0003kWh energia gastatzen duela batez besteko bilaketa-kontsultan, gutxi gorabehera 0,2g karbono dioxidora bihurtuz. [44]
Googleren optimizazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Google bilatzailerik ezagunena denez, webmaster askok eragina izan nahi dute Google-n duten webgunearen sailkapenean. Aholkularitza-industria bat webguneei Googlen eta beste bilatzaile batzuetan klasifikazioa handitzen laguntzeko sortu da. Eremu hau, bilaketa-motorren optimizazioa (SEO ingelesez) deitua, bilaketa-motorren zerrendetan patroiak bereizten saiatzen da, eta, ondoren, sailkapena hobetzeko eta bezeroen guneetara erabiltzaile gehiago erakartzeko metodologia bat garatzen.
Bilaketa-motorren optimizazioak hainbat faktore hartzen ditu barnean, hala nola orrialdeko faktoreak (testuaren gorputza, izenburuaren elementuak, izenburuaren elementuak eta alt atributuaren balioen irudia) nola orrialdetik kanpoko optimizazio-faktoreak (ainguraketa-testu gisa eta PageRank gisa). Ideia orokorra Googleren garrantzizko algoritmoari eragitea da, orrian gako-hitzak gehituz, bereziki izenburua eta testuaren gorputza (oharra: orrialdean gorago dagoen bitartean, gako-hitzen prominentziaren aukerak handiagoak dira, eta, beraz, baita horien sailkapena ere). Hala eta guztiz ere, gako-hitzaren errepikapen gehiegi eragiten du spam saihesten duen Google kontrol-algoritmoarentzako argka susmagarria bilatzeko orrialdea.
Googlek gida bat argitaratu du optimizazio-aholkulari legitimoen erabileran sailkapena hobetu nahi duten webguneen jabeentzat.[45]
Google-en Algoritmoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Googleren algoritmoak sistema konplexu bat dira, bere bilaketa-indizeko datuak berreskuratzeko eta berehala kontsulta baterako ahalik eta emaitzarik onenak emateko erabiltzen dena. Bilatzaileak algoritmoen eta sailkapen-faktore ugariren konbinazioa erabiltzen du web-orriak garrantziaren arabera sailkatuta entregatzeko bilatzailearen emaitza-orrietan (SERP).
Bere lehen urteetan, Googlek bere algoritmoen eguneratze batzuk baino ez zituen egin. Gaur egun, Googlek milaka aldaketa egiten ditu urtero.
Eguneratze horietako gehienak hain dira arinak, ezen oharkabean pasatzen baitira. Hala ere, batzuetan, bilatzaileak eguneratze algoritmiko handiak egiten ditu eta horrek eragin handia du bilatzailearen emaitzetan.[46]
Informazio erabilgarriena eman ahal izateko, Bilaketako algoritmoek faktore eta seinale asko hartzen dituzte kontuan, hala nola zure kontsultako hitzak, orrien garrantzia eta erabilgarritasuna, iturrien espezializazio-maila, kokapena eta konfigurazioa. Faktore bakoitzari ematen zaion pisua aldatu egiten da zure kontsultaren izaeraren arabera. Adibidez, edukiaren datak garrantzi handiagoa du gaurkotasuneko albisteei buruzko kontsultei erantzutean hiztegi batean ager daitezkeen definizioei buruzko kontsultetan baino.[47]
Bilaketaren indizearen zatirik handiena arakatzaile izeneko software mota baten bidez sortzen da. Software horrek automatikoki bisitatzen ditu web orri publikoak eta bertan dauden estekak jarraitzen ditu, pertsona batek webean edukia kontsultatuko baluke bezala. Arakatzaileak orrialde batetik bestera doaz, eta bertan eta Googleren Bilaketaren aurkibidearen beste eduki publiko batean aurkitzen duten informazioa gordetzen dute. [48]
Arakatzaileek web orri bat aurkitzen dutenean, gure sistemek nabigatzaile batek bezala prozesatzen dute edukia; funtsezko adierazleak hartzen ditugu erreferentziatzat (gako-hitzetatik eguneratze-tasaraino) eta datu horien guztien jarraipena egiten dugu Bilaketaren indizean. Googleren Bilaketaren indizeak ehundaka mila milioi web orri ditu, elkarrekin, 100.000.000 gigabyte baino gehiago dituztenak. Indexatzen dugun web orri bakoitzeko hitz bakoitzerako sarrera bat du.[48]
Webgunearen eta beste iturri batzuen edukia etengabe aldatzen denez, miaketa-prozesuak beti daude aktibo informazio eguneratuena lortzeko. Dagoeneko eskuratu duten edukia aldatzeko maiztasuna detektatzen dute, eta, beharrezkoa bada, berriro arakatzen dute. Halaber, eduki berria deskubritzen dute orri hauetara edo informazio honetara zuzendutako esteka berriak agertzen direnean. Googlek ez ditu ordainketak onartzen webgune bat maizago arakatzeagatik.[48]
Errore mezuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bilaketa batzuek "403 Forbidden error" errorea emango dute. Batzuetan, CAPTCHA sistema baten atzetik.
Pantailaren berri, lehen aldiz, 2005ean eman zen, eta bilaketak optimizatzeko enpresek Googleren erabilera handiari emandako erantzuna izan zen, optimizatzen dituen guneen heina egiaztatzeko. Mezua eskaera kopuru handi batek eragiten du, IP helbide bakar batetik abiatuta. Googlek, antza, cookie-ak erabiltzen ditu bere protokoloaren zati gisa zerbitzua baztertzen duen ala ez erabakitzeko.
2009ko ekainean, Michael Jackson pop izarra hil ondoren, mezu hori agertu zitzaien Googlen abeslariarekin lotutako albisteak bilatzen ari ziren Interneteko erabiltzaile askori, eta Googlek onartu zuen DDoS eraso bat izan zela, nahiz eta galdera asko bilatzaile legitimoek aurkeztu zituzten.
2009ko urtarrilean Software errorea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Googlek bilaketa-emaitzak etiketatzen ditu "Gune honek zure ekipoa kaltetu dezake" mezuarekin, gunea software maltzurra instalatzeagatik ezaguna bada. Googlek horrelako webguneak bisitatzen dituzten erabiltzaileak babesteko egiten du hori. 40 minutu inguru 2009ko urtarrilaren 31n, bilaketen emaitza guztiak gaizki sailkatu ziren malware gisa eta, beraz, ezin zen bertan klik egin. Horren ordez, erabiltzaileari abisua emateko mezu bat agertzen zen, eta erabiltzaileak eskuz eskatutako URL helbidea sartzeko eskatzen zitzaion. Arazo hau giza errore batek eragin zuen. Malware-patroien fitxategian akats baten ondorioz gehitu zen "/" (URL guztietara hedatzen dena) URL helbidea.
2009ko ekainean, Michael Jackson pop izarra hil ondoren, mezu hori agertu zitzaien Googlen abeslariarekin lotutako albisteak bilatzen ari ziren Interneteko erabiltzaile askori, eta Googlek onartu zuen DDoS eraso bat izan zela, nahiz eta galdera asko bilatzaile legitimoek aurkeztu zituzten.
Internazionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Google bilaketa hizkuntza askotan dago eskuragarri, eta eraldatua izan da herrialde askotarako. Guztira 144 hizkuntzetan bistaratu dezakegu eta 46-etan hizkuntza iragazketa ezarri, bilaketaren emaitzak hizkuntza horretan besterik ez agertzeko. Ondorengoak dira hizkuntza guztiak:[49]
Hizkuntzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Wikipediaren kodea |
Hizkuntza euskaraz | Hizkuntza Google bilaketan nola adierazi |
Iragazketa ezarri (bai/ez) |
|---|---|---|---|
| ach | Acholi | Acoli | ez |
| af | Afrikaans | Afrikaans | bai |
| ak | Akanera | Akan | ez |
| am | Amharera | አማርኛ | ez |
| ar | Arabiera | العربية | bai |
| az | Azerbaijanera | azərbaycan | ez |
| ban | Balinese | Balinese | ez |
| be | Bielorrusiera | Беларуская | bai |
| bem | Bemba | IchiBemba | ez |
| bg | Bulgariera | Български | bai |
| bn | Bengalera | বাংলা | ez |
| br | Bretainiera | Brezhoneg | ez |
| bs | Bosniera | Bosanski | ez |
| ca | Katalan | Català | bai |
| ceb | Cebuera | Cebuano | ez |
| chr | Txerokiera | ᏣᎳᎩ | ez |
| cnr | Montenegroera | srpski (Crna Gora) | ez |
| co | Korsikera | Corsican | ez |
| crs | Seychelleetako_kreolera | Seychellois Creole | ez |
| cs | Txekiera | čeština | bai |
| cy | Gales | Cymraeg | ez |
| da | Daniera | Dansk | bai |
| de | Aleman | Deutsch | bai |
| ee | Eweera | Èʋegbe | ez |
| el | Greziera | Ελληνικά | bai |
| en | Ingeles | English | bai |
| eo | Esperanto | Esperanto | bai |
| es | Gaztelania | Español | bai |
| es | Gaztelania latinoamerikarra | Español (latinoamerica) | ez |
| et | Estoniera | Eesti | bai |
| eu | Euskara | Euskara | ez |
| fa | Persiera | فارسی | bai |
| fi | Finlandiera | Suomi | bai |
| fo | Faroera | føroyskt | ez |
| fr | Frantses | Français | bai |
| ga | Irlandako gaelera/Irlandera | Gaeilge | ez |
| gaa | Ga | Ga | ez |
| gd | Eskoziako gaelera | Gàidhlig | ez |
| gl | Galiziera | Galego | ez |
| gn | Guaraniera | Avañe'ẽ | ez |
| gu | Gujaratera | ગુજરાતી | ez |
| ha | Hausa | Hausa | ez |
| haw | Hawaiiera | ʻŌlelo Hawaiʻi | ez |
| he | Hebreera | עברית | bai |
| hi | Hindi | हिन्दी | bai |
| hr | Kroaziera | Hrvatski | bai |
| ht | Haitiko kreolera | créole haïtien | ez |
| hu | Hungariera | Magyar | bai |
| hy | Armeniera | Հայերեն | bai |
| ia | Interlingua | Interlingua | ez |
| id | Indonesiera | Indonesia | bai |
| ig | Igboera | Igbo | ez |
| is | Islandiera | Íslenska | bai |
| it | Italiera | Italiano | bai |
| ja | Japoniera | 日本語 | bai |
| jv | Javera | Jawa | ez |
| ka | Georgiera | ქართული | ez |
| kg | Kikongo | Kongo | ez |
| kk | Kazakhera | қазақ тілі | ez |
| km | Khmerera | ខ្មែរ | ez |
| kn | Kannada | ಕನ್ನಡ | ez |
| ko | Koreera | 한국어 | bai |
| kri | Sierra Leoneko Kriolera | Krio | ez |
| ku | Soraniko Kurdoa | کوردیی ناوەندی | ez |
| ky | Kirgizera | Кыргызча | ez |
| la | Latin | Latin | ez |
| lg | Lugandera | Luganda | ez |
| ln | Lingala | Lingála | ez |
| lo | Laosera | ລາວ | ez |
| loz | Lozi | Lozi | ez |
| lt | Lituaniera | Lietuvių | bai |
| lua | Luba-Lulua | Luba-Lulua | ez |
| lv | Letoniera | Latviešu | bai |
| mfe | Mauriziar kreolera | kreol morisien | ez |
| mg | Malgaxe | malagasy | ez |
| mi | Maoriera | Māori | ez |
| mk | Mazedoniera | Македонски | ez |
| ml | Malabera | മലയാളം | ez |
| mn | Mongoliera | Монгол | ez |
| mr | Marathera | मराठी | ez |
| ms | Malaysiera | Melayu | ez |
| mt | Maltera | Malti | ez |
| my | Birmaniera | မြန်မာ | ez |
| ne | Nepalera | नेपाली | ez |
| nl | Nederlandera | Nederlands | bai |
| nn | Nynorsk | Norsk nynorsk | ez |
| no | Norvegiera | Norsk | bai |
| nso | Pediera | Northern Sotho | ez |
| ny | Txewera | Nyanja | ez |
| nyn | Runyankore | Runyankore | ez |
| oc | Okzitaniera | Occitan | ez |
| om | Oromoera | Oromoo | ez |
| or | Oriya | ଓଡ଼ିଆ | ez |
| pa | Punjabera | ਪੰਜਾਬੀ | ez |
| pcm | Nigeriako Pidginera | Nigerian Pidgin | ez |
| pl | Poloniera | Polski | bai |
| ps | Paxtunera | پښتو | ez |
| pt | Portuges(Brasil) | Português (Brasil) | ez |
| pt | Portuges(Portugal) | Português (Portugal) | bai |
| qu | Kitxua | Runasimi | ez |
| rm | Erromantxe | rumantsch | ez |
| rn | Kirundi | Ikirundi | ez |
| ro | Errumaniera | Română | bai |
| ru | Errusiera | Русский | bai |
| rw | Kinyaruanda | Kinyarwanda | ez |
| sd | Sindhi | سنڌي | ez |
| si | Sinhala | සිංහල | ez |
| sk | Eslovakiera | Slovenčina | bai |
| sl | Esloveniera | Slovenščina | bai |
| sn | Shona | chiShona | ez |
| so | Somaliera | Soomaali | ez |
| sq | Albaniera | Shqip | ez |
| sr | Serbiera | српски | bai |
| sr | Serbiera alfabeto latinoan | Srpski (latinika) | ez |
| st | Sothoera | Southern Sotho | ez |
| stq | Mendebaldeko frisiera | Frysk | ez |
| su | Sundera | Basa Sunda | ez |
| sv | Suediera | Svenska | bai |
| sw | Swahili | Kiswahili | bai |
| ta | Tamilera | தமிழ் | ez |
| te | Telugu | తెలుగు | ez |
| tg | Tajikera | Тоҷикӣ | ez |
| th | Thailandiera | ไทย | bai |
| ti | Tigrinyera | ትግርኛ | ez |
| tk | Turkmenera | Türkmen dili | ez |
| tl | Filipinera | Tagalo | bai |
| tn | Tswanera | Tswana | ez |
| to | Tongera | lea fakatonga | ez |
| tr | Turkiera | Türkçe | bai |
| tt | Tatarera | татар | ez |
| tum | Tumbuka hizkuntza | Tumbuka | ez |
| tw | Twi | Twi | ez |
| ug | Uigurrera | ئۇيغۇرچە | ez |
| uk | Ukraniera | Українська | bai |
| ur | Urduera | اردو | ez |
| uz | Uzbekera | O'zbek | ez |
| vi | Viatnamitera | Tiếng Việt | bai |
| wo | Wolofera | Wolof | ez |
| xh | Xhosa | isiXhosa | ez |
| yi | Yiddish | ייִדיש | ez |
| yo | Jorubera | Èdè Yorùbá | ez |
| zh | Txinera (Txina) | 中文 (简体) | bai |
| zh | Txinera (Taiwan) | 中文 (繁體) | bai |
| zu | Zuluera | isiZulu | ez |
Google-ren hizkuntza lehenespenekin kezka aipa daiteke: https://www.argia.eus/albistea/googleren-hizkuntza-lehenespenekin-kezka
Domeinu izenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Google-ek gainera 165 herrialde eta 21 dependentzietako domeinu ezberdinak ditu propietate bezala. Hauek denek batuta 192 domeinu egiten dute. [50] Baina honek duen domeinu nagusia Google.com da.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) StatCounter Global Stats. Search Engine Market Share Worldwide | StatCounter Global Stats. .
- ↑ (Ingelesez) Fisher, Adam. (2018-7-10). «Brin, Page, and Mayer on the Accidental Birth of the Company that Changed Everything» Vanity Fair.
- ↑ (Ingelesez) Google. ...The *, or wildcard, is a little-known feature that can be very powerful.... .
- ↑ Voice Search for Google.com - Just click the mic and say your search. And, Search Google by giving Image. (Noiz kontsultatua: 2023-11-02).
- ↑ «Google Special Search Features» web.archive.org 2008-02-13 (Noiz kontsultatua: 2023-11-10).
- ↑ Sulbaran, Heli. (2013-09-08). «Efemerides de Tecnologia: 08 de septiembre (2010) Google implementa su función Google Instant» Efemerides de Tecnologia (Noiz kontsultatua: 2023-11-02).
- ↑ (Ingelesez) Wagner, Matt Van. (2010-09-20). «How Google Saved $100 Million By Launching Google Instant» Search Engine Land (Noiz kontsultatua: 2023-11-10).
- ↑ (Gaztelaniaz) Lázaro, María. (2017-07-27). «Google pone fin a la búsqueda instantánea en su buscador» Computer Hoy (Noiz kontsultatua: 2023-11-10).
- ↑ (Ingelesez) «Which words does Google Instant blacklist? - CNN.com» www.cnn.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-10).
- ↑ (Ingelesez) «Google Instant Censorship: The Strangest Terms Blacklisted By Google» HuffPost 2010-09-29 (Noiz kontsultatua: 2023-11-10).
- ↑ (Gaztelaniaz) Tecnoempleo. (2013-01-21). «Internet registró 2.400 millones de usuarios en todo el mundo en 2012» Blog Empleo Informática tecnoempleo.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-10).
- ↑ «Web-bilaketa Help» support.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-11).
- ↑ «bilboko eguraldia - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «ethereum - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «hegaldiak - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «euro- dolar - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «3 3 - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «definitu: filosofia - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «Kansasko mapa - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «filma - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «20018 espainia - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «Búsqueda SSL - Web-bilaketa Help» support.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Ingelesez) «An important next step on our AI journey» Google 2023-02-06 (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «https://twitter.com/sundarpichai/status/1622673369480204288» X (formerly Twitter) (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Ingelesez) Grant, Nico. (2023-04-16). «Google Devising Radical Search Changes to Beat Back A.I. Rivals» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Gaztelaniaz) Rebolledo, Germán. (2023-04-20). «5 cosas que debes saber sobre el Proyecto Magi de Google» Amarilio (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Gaztelaniaz) Rebolledo, Germán. (2023-04-20). «5 cosas que debes saber sobre el Proyecto Magi de Google» Amarilio (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Gaztelaniaz) Web-orrialde bisitatuenak similarweb. (Noiz kontsultatua: 2023-11-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) Aguilar, Enrique; Rubio, Francisco. (2011-06-23). «▷ Google lanza el botón +1 para sitios web» ExpacioWeb (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «Cómo utilizar el botón +1 de Google» Esto es Google (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Gaztelaniaz) «¿Cómo funciona el algoritmo de Google?» Drauta SEIDOR (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Clasificación de los resultados – Cómo funciona la Búsqueda de Google» Búsqueda de Google - Descubre cómo funciona la Búsqueda de Google (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «Descargar o quitar temas de Chrome - Ayuda de Chrome Web Store» support.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ a b (Ingelesez) «The Story and Evolution of Doodles - Google Doodles» doodles.google (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «google - Google Bilaketa» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «Utilizar las búsquedas por voz y las acciones - Android - Ayuda de Búsqueda de Google» support.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «Buscar por imágenes en Google - Android - Ayuda de Búsqueda de Google» support.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «Ver y eliminar el historial de navegación de Chrome - Ordenador - Ayuda de Google Chrome» support.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Gaztelaniaz) Como se llama la fuente de Google 【2023】Descargar Prod.... 2023-01-03 (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ «¿Qué es Google Instant? - Ryte Digital Marketing Wiki» es.ryte.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Ingelesez) 'Miserable failure' links to Bush. 2003-12-07 (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Ingelesez) «Oodles of doodles» Official Google Blog (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Ingelesez) «Announcing our 2023 Contest Winner» doodles.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Ingelesez) «Did you know .... it takes 0.0003 kWh per Google Search (and more!)» Chipkin Automation Systems (Noiz kontsultatua: 2023-11-13).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Directrices básicas de la Búsqueda de Google (conocido anteriormente como "Directrices para webmasters") | Centro de la Búsqueda de Google | Documentación» Google for Developers (Noiz kontsultatua: 2023-11-02).
- ↑ (Ingelesez) «Google Algorithm Updates & Changes: A Complete History» Search Engine Journal (Noiz kontsultatua: 2023-11-14).
- ↑ (Ingelesez) «Ranking Results – How Google Search Works» Google Search - Discover How Google Search Works (Noiz kontsultatua: 2023-11-14).
- ↑ a b c (Ingelesez) «Organizing Information – How Google Search Works» Google Search - Discover How Google Search Works (Noiz kontsultatua: 2023-11-14).
- ↑ «Bilaketa-ezarpenak» www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-02).
- ↑ www.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-09).
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Google bidezko zentsura
- Google Analytics
- Middleware
- Web posizionamendu
- Google bomb
- Google-eko logoa
- Google+
Kanpo Estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
|
Artikulu hau informatikari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |