Grýla
Grýla | |
---|---|
Eskandinaviar mitologia | |
Ezaugarriak | |
Sexua | emakumezkoa |
Bizitokia | Islandia |
Familia | |
Seme-alabak | Yule Lads (en) |
Grýla Islandiako mitologiaren izaki gaiztoa da. Mendietan bizi den munstro eme erraldoia da. Gabonetan zaku handi bat hartzen du eta herrietara jaisten da, gaizki portatu diren haurrak eramateko.
Kondaira
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Grýlaren kondaira mendetan Islandiako haurrak beldurtzeko erabili izan da. Haren izena XIII. mendeko bi sagetan aipatzen da: Islendinga sagan eta Sverris sagan; azken honen lehenengo atalak "Grýla" izenburua du alegia. Funtsean munstro honek haurrekin egindako haragi erregosiaren zaletasun handia du eta beti dago gosez. Hasiera batean Grýla ez zuen Eguberriekin inongo loturarik; hori XVII. mendetik aurrera gertatu zen; mende horretan 13 jolasveinarren amaren bere irudia zabaldu zen, hau da, trollen ondorengoak, gaur egun Bizarzuriren antza hartu dutenak.[1]
Kondairaren arabera Grýla hiru aldiz ezkondu zen. Hirugarren senarra Leppalúði izan zen; ezkondu eta Dimmuborgirreko laba-inguruetako kobazulo batera bizitzera joan ziren, semeekin eta Jolaköttinn katu handiarekin, baita ere Eguberriko katua bezala ezaguna.
Historikoki 1746an dekretu batek haurrak beldurtzeko Grýlaren eta jolasveinarrak erabiltzea debekatu zuen.[2] Gryla, bestetik, Islandiako narrazio, poema eta antzezlan askotan agertzen da. Gaur egungo haurrek oraindik beldur diote.
Aktualitatean
[aldatu | aldatu iturburu kodea]2010eko Eyjafjallajökullen erupzioak gertatu zenean, The Onion aldizkari satiriko estatubatuarrak errua Grýlari bota zion.[3]