Edukira joan

Haustura patologiko

Wikipedia, Entziklopedia askea
Haustura patologiko
Deskribapena
Motahaustura
EspezialitateaErreumatologia
Identifikatzaileak
GNS-10M80
GNS-9733.1
MeSHD005598
Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Haustura patologikoa hezur-egituraren ahultasunaren ondorioz izandako haustura bat da.

Hezur normal bat hondatuko ez lukeen egoera batean hezurra hausten bada, pazienteak hauskortasun patologikoa duela esan dezakegu. Haustura patologiko arruntenak ornoetan, femurrean, pelbisean, humeroan eta eskumuturrean gertatzen dira.[1][2] Hezur luzeetan zeharka gertatu ohi dira; hezur zabaletan berriz, ertz batean edo kolapso bezala (ornoen gorputzean, esate baterako).

Zergatia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hezurrak karga mekaniko normalekiko erresistentzia gutxitua izatearen arrazoiak gehienetan endokrinoak dira (osteoporosi eta osteomalazia prozesuetan bezala). Pertsona gazteetan Pageten gaixotasuna, osteogenesi inperfektu, hezur-tumore eta kisteekin lotuak egon daitezke.[3] Beste arrazoi posible batzuk: hiperparatiroidismo primarioa, osteomielitis kronikoa, errakitismoa, giltzurrun-osteodistrofia, osteopetrosia, gazte-artritisa, displasia fibroso monostotikoa, granuloma eosinofiloa, poliomielitisa.

Diagnostikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gazteen osteoporosia

Ahal dela, haustura patologikoaren azpian dagoen kausa aurkitu behar da, tratamendu-bide optimoa bideratzeko; baina batzuetan ez da erraza. Laborategiko probak, azterketa erradiologikoak (RM eta TAC), biopsia bidezko histologia edo zitologiak... erabiltzen dira.[4]

Beste patologia batzuk ez daudenean, haustura izan duten menopausia osteko emakumeek edo 50 urtetik gorako gizonek, hezur-hauskortasun diagnostikoa jaso dezakete (nahiz eta osteoporosi diagnostiko-irizpideak ez bete), hezur-dentsitate minerala hobetzeko tratamendua emanez.[2]

Kudeaketa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haustura kirurgikoki konpondu daitekeenean, hainbat faktore ere kontuan hartu behar dira: hausturaren kokapena, azpiko kausa, pronostikoa eta pazientearen egunerokotasuna. Adibidez, gaixoaren bizi-itxaropena luzea bada, finkapena sendoagoa izan beharko da, eta protesi baten ezarpena baloratu daiteke. Aldiz, pronostikoa txarra bada edo pazienteak aktibitate gutxiko bizimodua badarama, interbentzio arin bat nahikoa izan liteke bizi-kalitatea mantentzeko.[5]

Metastasiekin lotutako haustura patologikoetan, erradioterapia tratamendua errazteko karbono-zuntzezko inplante bat erabil daiteke.[6]

Hainbat puntuazio-sistema daude hauskortasun patologikoak ebaluatzeko (oraindik hausturarik gertatu ez denean). Erabilienak hauek dira:

  • Mirelen puntuazioa: hezur luzeetako gaixotasun metastasikoan.
  • Harringtonen puntuazioa: femur proximaleko gaixotasun metastasikoan.

Bi sistemak antzeko irizpideetan oinarritzen dira: hausturaren kokapena, pazientearen sintomak, lesioaren tamaina eta lesio-mota. Puntuazio handiagoak haustura-arrisku handiagoa esan nahi du. Emaitza hauetan oinarrituta, hezurren finkapen profilaktikoa egin daiteke, azpiko kausaren tratamenduarekin batera.[7][8]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Vanasse, Alain; Dagenais, Pierre; Niyonsenga, Théophile; Grégoire, Jean-Pierre; Courteau, Josiane; Hemiari, Abbas. (2005). «Bone mineral density measurement and osteoporosis treatment after a fragility fracture in older adults: regional variation and determinants of use in Quebec» BMC Musculoskeletal Disorders 6 (1): 33.  doi:10.1186/1471-2474-6-33. ISSN 1471-2474. OCLC .1187894 PMID 15969760..
  2. ↑ a b (Ingelesez) Siris, E. S.; Adler, R.; Bilezikian, J.; Bolognese, M.; Dawson-Hughes, B.; Favus, M. J.; Harris, S. T.; Jan de Beur, S. M. et al.. (2014-05-01). «The clinical diagnosis of osteoporosis: a position statement from the National Bone Health Alliance Working Group» Osteoporosis International 25 (5): 1439–1443.  doi:10.1007/s00198-014-2655-z. ISSN 1433-2965. OCLC .3988515 PMID 24577348.. Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  3. ↑ (Ingelesez) Salehi, Sana; Abedi, Aidin; Gross, Jordan S.; Gholamrezanezhad, Ali. (2019-06-22). «Prayer's fracture: rare cases of knee insufficiency fracture in non-weight-bearing femoral condyle» Clinical Imaging 58: 80–83.  doi:10.1016/j.clinimag.2019.06.013. ISSN 0899-7071. PMID 31279988..
  4. ↑ Rizzo, Sarah E.; Kenan, Shachar. (2025). «Pathologic Fractures» StatPearls (Treasure Island (FL): StatPearls Publishing) PMID 32644503..
  5. ↑ Rizzo, Sarah E.; Kenan, Shachar. (2025). «Pathologic Fractures» StatPearls (Treasure Island (FL): StatPearls Publishing) PMID 32644503..
  6. ↑ Rizk, PA; Werenski, JO; Lozano-Calderon, SA. (2024). «Carbon fiber implant for fixation of a pathologic subtrochanteric fracture» J Med Insight 2024 (443)  doi:10.24296/jomi/443..
  7. ↑ «Metastatic disease in long bones: A proposed scoring system for diagnosing impending pathologic fractures. 1989» Clin. Orthop. Relat. Res. (415 Suppl): S4–13. October 2003  doi:10.1097/01.blo.0000093045.56370.dd. PMID 14600587..
  8. ↑ Harrington, K. D.. (1986). «Impending pathologic fractures from metastatic malignancy: evaluation and management» Instructional Course Lectures 35: 357–381. ISSN 0065-6895. PMID 3819423..

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Haustura_patologiko&oldid=10392453"(e)tik eskuratuta