Hebreera
Artikulu honek erreferentziak behar ditu. Hemen erreferentzia egiaztagarriak gehituz lagun dezakezu. |
Hebreera | |
---|---|
עברית — עברית חדשה | |
| |
Datu orokorrak | |
Lurralde eremua | Israel eta beste lekutan, hala nola, Ameriketako Estatu Batuak, Erresuma Batua eta Frantzia. |
Hiztunak | 7 milioi inguru |
Rankinga | ez 100 mintzatuenen artean |
Ofizialtasuna |
![]() |
Eskualdea | Ekialde Hurbila eta munduan barreiatua |
UNESCO sailkapena | 1: ziurra |
Araugilea | Hebreeraren Akademia |
Informazio filologikoa | |
Hizkuntza-tipologia | subjektua aditza objektua |
Alfabetoa | Hebrear alfabetoa |
Hizkuntza kodeak | |
ISO 639-1 |
he eta iw |
ISO 639-2 |
heb |
ISO 639-3 |
heb |
Ethnologue |
heb |
Glottolog |
hebr1246 |
Wikipedia |
he |
Hebreera[1] (עִבְרִית, ʿIvrit ʔivˈʁit edo ʕivˈɾit ahoskatua) afroasiar hizkuntza da, semitar hizkuntzen taldekoa.
Hebreera klasikoa hizkuntza sakratutzat hartu izan dute egile askok, Biblia hebrearrarena den legez. Egungo aldaerak, aldiz, eguneroko mintzaira bizia izatea lortu du. Israelgo hizkuntza ofiziala da arabierarekin batera, eta zazpi bat miloi pertsonak berba egiten dute, bai Israelen, bai eta munduan zehar dauden diasporako komunitateetan ere. AEBetan, adibidez, ia 200.000 hebreeradun bizi dira.
Alfabetoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Normalean, hebrear alfabetoa erabiltzen da: אלף-בית. Hala ere, latindar alfabetoaz ere idazten dute.
Hebreera klasikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lehendabiziko aztarnak K.a. VI. mende ingurukoak dira. Hizkuntza sakratutzat hartzen da.
Hebreera modernoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gaur egungo mintzairak "hebreera berri", "hebreera israeldar" edo "hebreera israeldar estandar" izenak ere hartzen ditu. Hizkuntza batua da, baina hiru dialekto nagusi daude:
- Ashkenaziera (אשכנזי) edo askenaztera: Yiddishak eta eslaviar hizkuntzek eragindako aldaera da. Gaur egun, erlijio-funtzioa du batez ere.
- Sefardiera (ספרדי) edo judu-gaztelania: XV. mendean ספרד Sefaradetik (Espainia) Errege-erregina Katolikoek egotzitako juduen hizkuntza, erbestean mendeetan gordetakoa izan dena. Gaztelaniak, ladinoak, portugesak, nederlanderak, turkierak eta arabierak eragindako aldaera da.
- Ekialdeko hebreera edo mizrahi-hebreera: Yemengo aldaera da, batez ere, bai eta turkieraz eta arabieraz hitz egiten duten herrialdeetako juduena ere.
Literatura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Shmuel Yosef Agnon. Israel. (1888-1970).
- Isaac Bashevis Singer. Polonia / AEB. (1902-1991).
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Ingelesez) Hebreeraren Akademiaren webgunea
- Zuckermann, Ghil'ad, 2003. Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew. Palgrave Macmillan. (ISBN 9781403917232 / ISBN 9781403938695)