Herat
| Herat | |
|---|---|
| hiria | |
 | |
| Administrazioa | |
| Estatu burujabe |  Afganistan |
| Afganistango probintzia | Herat probintzia |
| Afganistango barrutia | Herat District |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 34°22′26″N 62°10′45″E |
 | |
| Azalera | 143 km² |
| Altuera | 920 m |
| Demografia | |
| Biztanleria | 556.205 (2020ko urtarrilaren 1a) 415.882 (1979) |
| Dentsitatea | 3.889,55 bizt/km² |
| Informazio gehigarria | |
| Telefono aurrizkia | 40 |
| Hiri senidetuak | Council Bluffs, Sabzevar eta Yazd |
Herat[1] (paxtuneraz: هرات) Afganistango ipar-mendebaldeko hiri handiena eta Herat probintziako hiriburua da. Hari ibaiaren haranean dago, Irango eta Turkmenistango mugetatik gertu. 2010ean 354.892 biztanle zituen[2].
Herrialdeko hirugarren hiririk handiena da. Biztanleriaren gehiengoa tajik etniakoa da baina badira gutxiengo paxtunak, hazaraak eta uzbekoak. Hizkuntz nagusia persiera da.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Iran, Afganistan eta Turkmenistanen arteko bilgunean dago.
Hona hemen Herateko auzoak:
- Shahr-e Naw (hirigunea)
- Welayat (gobernadorearen egoitza)
- Qol-Ordue (Armadaren basea)
- Farqa (Armadaren basea)
- Darwaze Khosh
- Chaharsu
- Pul-e Rangine
- Sufi-abad
- New-abad
- Pul-e malaan
- Thakhte Safar
- Howz-e-Karbas
- Baramaan
- Darwaze-ye Qandahar
- Darwaze-ye Iraq
- Darwaze Az Kordestan
Honako parkeak ere baditu:
- Park-e Taraki
- Park-e Millat
- Khane-ye Jihad Park
Eta honako monumentuak:
- Herateko zitadela (Qala Ikhtyaruddin edo Arg)
- Musalla multzoa
- Herateko Musallako minareteak
Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Datu klimatikoak (Herāt) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 24.4 | 27.6 | 31.0 | 37.8 | 39.7 | 44.6 | 46.0 | 42.7 | 39.3 | 37.0 | 30.0 | 26.5 | ' |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 9.1 | 11.9 | 17.9 | 24.0 | 29.6 | 35.0 | 36.7 | 35.1 | 31.4 | 25.0 | 17.8 | 12.0 | 23.8 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 2.9 | 5.5 | 10.2 | 16.3 | 22.1 | 27.2 | 29.8 | 28.0 | 22.9 | 16.1 | 8.8 | 4.7 | 16.2 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -2.9 | -0.6 | 3.8 | 9.1 | 13.3 | 18.2 | 21.2 | 19.2 | 13.2 | 7.4 | 1.0 | -1.4 | 8.5 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | −26.7 | -20.5 | −13.3 | -2.3 | 0.8 | 9.7 | 14.7 | 8.4 | 1.3 | -5.6 | −12.8 | −22.7 | ' |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 51.6 | 44.8 | 55.1 | 29.2 | 9.8 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 1.7 | 10.9 | 35.8 | 238.9 |
| Euri egunak (≥ 1 mm) | 6 | 8 | 8 | 7 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | 5 | 40 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 2 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 6 |
| Eguzki orduak | 149.3 | 153.5 | 202.5 | 235.7 | 329.6 | 362.6 | 378.6 | 344.8 | 323.2 | 274.0 | 235.0 | 143.1 | 3131.9 |
| Hezetasuna (%) | 72 | 69 | 62 | 56 | 45 | 34 | 30 | 30 | 34 | 42 | 55 | 67 | 49.7 |
| Iturria: NOAA (1959-1983) [3] | |||||||||||||
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herat (Aria) Alexandro Handiak konkistatu zuen, eta Ariako Alexandria izena eman zion. Erdi Aroan Khorasango hiri garrantzizkoena izan zen. Mongoliarrek, turkomanoek eta uzbekoek zazpi aldiz suntsitua izan ondoren, aspaldidanik persiarrak eta afganiarrak hartaz jabetzeko borrokatu dira. 1862az gero Afganistanen esku dago.
Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zeta, artilea, tapizak eta larruak (astrakana) ekoizten dira bertan. Khwaja Abdullah Ansari Nazioarteko Aireportuak hiria zerbitzatzen du.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-10).
- ↑ Afghanistan: largest cities and towns and statistics of their population[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Herat Climate Normals 1959-1983. National Oceanic and Atmospheric Administration (Noiz kontsultatua: December 25, 2012).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Karlos Zurutuza Afganistandik: Emakume tortxen hiria
- (Frantsesez) www.asie-centrale.com: Hérat, une perle au milieu de la Route de la Soie
- (Frantsesez) Portal.unesco.org: Histoire de la ville de Hérat
| ||||||||||||||
