Hizkuntz genozidio

"Frantsesez mintzatu, garbiak izan zaitezte", Frantzia hegoaldeko eskola bateko hormetan.

Hizkuntza genozidioa edo linguizidioa kultura menperatzaile batek komunitate baten hizkuntzaren gainean eragiten duen heriotza programatua da. Kasu gehienetan, kultura menperatzailea estatu menperatzaile batena da. Horrek, eskura dituen tresnen bidez —eskola, armada, komunikabideak, eliza, eliteak...—, hizkuntza menperatuaren galera bilatzen du, neurri politiko zorrotz eta eraginkorrak ezarriz.

Hizkuntz genozidioa etnozidioaren mota bat da.

Genozidio linguistikoaren saiaketak ugariak izan dira historian zehar. Batzuk arrakastatsuak izan eta muturreraino iritsi dira, Amerikako eta Afrikako hizkuntza askoren galera ekarri baitute. Gugandik gertu, aipatzekoak dira Frantziako estatuak Frantziako iraultzaren ondoren frantsesa ez diren gainontzeko hizkuntzak (euskara, katalana, bretoiera, korsikera, okzitaniera...) desagertarazteko martxan jarri dituen politikak . Espainiako estatuan, aldiz, Karlos III.aren ondotik gaztelania ez diren penintsulako beste hizkuntzak debekatuak izan dira eremu formaletan, eta —garai batzuetako salbuespenarekin— euskarari jazarpen latza ezarri zaio, zigor fisikoak eta guzti (eraztunarena, adibidez) .

Bibliografia

• Koldo Izagirre. Autopsiarako frogak 2010, Susa.
• (Gaztelaniaz) Joan Mari Torrealdai. El libro negro del euskera. (1998, Ttarttalo) Euskarak mendeetan zehar jasandako erasoei buruzko liburua.
• (Gaztelaniaz) Joan Mari Torrealdai. Asedio al euskera. Más allá del libro negro. (2018, Txertoa).

Ikus, gainera

• Welsh Not.
• Euskararen debekua.
• Vergonha.

Kanpo estekak

• Datuak: Q1826594