Igil
| Igil | |
|---|---|
 | |
| Deskribapena | |
| Mota | necked box lutes played with a bow (en)  |
| Hornbostel-Sachs sailkapena | 321.322-71 |
| Honen izena darama | return (en) eta horsehead finial (en) |
Igil-a (Tuveraz: игил) Tuva herrian sortutako hari igurtzizko instrumentua da. Bere bi sokak arku bat erabiliz jotzen dira. Instrumentuari "ikili" deitzen zaio Mongoliako mendebaldean.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Giderra eta erresonantzia-kaxa pinu edo alertze zati solido bakarretik egin ohi dira. Erresonantzia-kaxaren goiko aldea larruz edo egurrezko plaka mehe batekin estali daiteke. Hariak eta arkuak zaldi-buztaneko zurdaz egin izan dira tradizionalki, baina tresna modernoek nylonezko hariak erabiltzen dituzte. Mongoliar morin khuur-en antzera, giltzak zaldi-burua ageri ohi du bere giderraren gainean zizelkatua afinazio-larakoen gainean; hori dela eta, bi instrumentuei, oro har, "zaldi buruko biolinak" esaten zaie.
Jotzeko era[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Igilia jotzeko, ia tente jartzen da, instrumentuaren erresonantzia-kaxa jotzailearen altzoan edo bere botaren goiko aldean duela. Erabilitako teknikan hariak azazkalak edo behatzen gorringoekin ukitzea da, baina lepoaren kontra zapaldu gabe. Igilak ez du trasterik. Arkuari eskuaren azpitik eusten zaio.
Antzina, igilak musika-genero bat zeukan eskainia, harekin bakarrik egiten ziren konposizioen errepertorio batekin. Tuvako komunismoaren garaian hura modernizatzeko ahaleginak egin ziren. Saiakera horiek instrumentua mendebaldera txertatzera bideratu ziren, Europako biolontxeloaren antza gehiago izan zedin. Hala ere, gaur egun Tuvar musikari gehienek erabiltzen dituzten instrumentuak eta jotzeko estiloak hasieran igilerako erabilitakoak dira.
Igil-jotzaile ospetsuak dira Ak-ool Kara-sal, Kaigal-ool Khovalyg eta Evgenii Saryglar.
