Ingurumen eta Iraunkortasunerako Adimen Artifiziala

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ingurumen eta Iraunkortasunerako Adimen Artifiziala
Jatorria
Ezaugarriak

Ingurumen eta Iraunkortasunerako Adimen Artifiziala (Artificial Intelligence for Environment & Sustainability (ARIES)) irabazi-asmorik gabeko nazioarteko ikerketa -proiektua da, eta Klima Aldaketaren Euskal Zentruan (Bc3) du egoitza, Bilbon .[1] Ingurumen- jasangarritasuna ebaluatzeko eta politikak egiteko eredu zientifiko konputazionalak integratzeko sortu zen, [2] [3] [4] ekoinformatikaren bidez. [5]

Teknologia eta aplikazioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

ARIESek ingurumeneko sistemak eta sistema sozioekonomikoak simulatzen dituzten datu zientifikoak eta ereduak integratzea bilatzen du, lotuta dauden modelizazio zientifikoko arazoei aurre egiteko, [6] semantika (konputazio zientzia), [7] FAIR datu eta eredu, [8] eta kode irekiko software azpiegitura baten bidez. Software azpiegiturak 'Ezagutza Laborategia' (k. LAB) du izena eta azken erabiltzaile, modelatzaile eta sare-administratzaileentzako datuak eta ereduak semantikoki deskribatzeko, kodetzeko eta banatzeko erabiltzen da. [9]

Ariesek, gaur egun, webgunean oinarritutako bi aplikazio ditu : k.Explorer [10] eta ARIES SEEA Explorer-entzat. [11] [12] 2018ko udazkenean sortua, K. Explorerra teknikari ez diren erabiltzaileei eredu sofistikatuak gauzatzeko aukera ematen dien interfaz bat da. [13] ARIES Explorer for SEEA, 2021eko apirilean kaleratu zuen BC3k, Nazio Batuetako Ekonomia eta Gizarte Gaietako Saileko Estatistiken Dibisioarekin (UN DESA) eta Nazio Batuen Ingurumen Programarekin (UNEP) batera, , kapital natural azkar, estandarizatu eta pertsonalizagarria kontabilizatzeko. [14] [15] 2021eko martxoan, Nazio Batuek Ingurumeneko Kontabilitate Sistema eta Sistema Ekonomiko Integratuaren (SEEA) Ekosistemen Kontabilitate araua onartu eta gutxira, [16] SEEArako ARIES esploratzailea Nazio Batuen Plataforma Globalean jarri zen eskuragarri, SEEA mundu osoan ezartzeko prozesua bizkortzeko. [17] [18] [19]

Historia eta bazkideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

ARIES proiektua 2007ko apirilean hasi zen Vermonteko Unibertsitateko ( AEB ) Ekonomia Ekologikoaren Gund Institutuan, Estatu Batuetako Gobernuaren Zientziaren Fundazio Nazionalaren milioi bat dolarreko diru-laguntza baten babesarekin. [20] Hurrengo urtean ereduak eraikitzeko sistemaren prototipo funtzional bat jarri zen abian. [21] 2010etik aurrera, proiektuaren egoitza BC3n dago, eta bertan teknologia garatzen jarraitu da ordutik. [22] 2013tik, ARIES taldeak ‘International Spring University (ISU) on Ecosystem Services Modelling’ izeneko ikastaroa ospatzen du, [23] ingurumen jasangarritasun arloan lan egiten duten zientzilari eta analista politikoentzat. [24]

Aries BC3ko zentro global batetik zuzentzen da, Veneziako Ca 'Foscari Unibertsitatearekin, Aldaketa Globala Ikertzeko Zentroarekin, HydroloGIS Environmental Engineering-ekin, IHCantabriarekin, Nagoyako Unibertsitateko Iraunkortasunerako Materialen eta Sistemen Institutuarekin, Garapenerako Amerika Arteko Bankuarekin (IDB), UN DESArekin, Udineko Unibertsitatearekin eta United States Geological Survey-rekin (USGS).

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Models and Tools, bc3research.org
  2. ARIES (ARtificial Intelligence for Ecosystem Services): a new tool for ecosystem services assessment, planning, and valuation., bioecon-network.org/
  3. A guide to models and data, un.org
  4. Villa, Ferdinando; Bagstad, Kenneth J.; Voigt, Brian; Johnson, Gary W.; Portela, Rosimeiry; Honzák, Miroslav; Batker, David. (13 March 2014). «A Methodology for Adaptable and Robust Ecosystem Services Assessment» PLOS ONE 9 (3): e91001.  doi:10.1371/journal.pone.0091001. OCLC .3953216 PMID 24625496. Bibcode2014PLoSO...991001V..
  5. Villa, Ferdinando; Ceroni, Marta; Bagstad, Ken; Johnson, Gary; Krivov, Sergey. (2009-01-01). «ARIES (ARtificial Intelligence for Ecosystem Services): A new tool for ecosystem services assessment, planning, and valuation» ResearchGate.
  6. Barry, Katie. (2016-04-29). Paying for rainforests: current PLoS research on the economic valuation of ecosystem services. PLoS Blog.
  7. Villa, Ferdinando; Athanasiadis, Ioannis N.; Rizzoli, Andrea Emilio. (11 December 2008). «Modelling with knowledge: A review of emerging semantic approaches to environmental modelling» Environmental Modelling & Software 24 (5): 577–587.  doi:10.1016/j.envsoft.2008.09.009. ISSN 1364-8152..
  8. Wilkinson, Mark D.; Dumontier, Michel; Aalbersberg, IJsbrand Jan; Appleton, Gabrielle; Axton, Myles; Baak, Arie; Blomberg, Niklas; Boiten, Jan-Willem et al.. (15 March 2016). «The FAIR Guiding Principles for scientific data management and stewardship» Scientific Data 3: 160018.  doi:10.1038/sdata.2016.18. OCLC .961158301 PMID 26978244. Bibcode2016NatSD...360018W..
  9. An interoperability strategy for the next generation of SEEA accounting un.org
  10. k.Explorer github.com
  11. ARIES for SEEA un.org
  12. Gonzalo, Marilín. (2021-06-09). Inteligencia Artificial para calcular la contribución de la naturaleza al bienestar económico. Newtral.
  13. ARtificial Intelligence for Ecosystem Services (ARIES) govt.nz
  14. Artificial intelligence saving the natural world un.org
  15. Alonso, Tania. (2021-07-06). ¿Cuánto contribuye la naturaleza a nuestra prosperidad económica? La IA nos ayuda a medirlo. Nobbot.
  16. UN adopts landmark framework to integrate natural capital in economic reporting un.org
  17. UN launches the first artificial intelligence tool for rapid natural capital accounting unep.org
  18. UN launches AI tool to measure ecosystems of countries gov.in
  19. Calero, Juan. (2021-06-01). ARIES for SEEA: la tecnología desarrollada en Vizcaya y adquirida por la ONU que calcula la contribución de la naturaleza al bienestar. InnovaSpain.
  20. «Award Abstract # 0640837 Project ARIES: An Integrated Digital Collaboratory to Support the Economic Valuation of Ecosystem Services» National Science Foundation (Division of Biological Infrastructure).
  21. “AI and Spain’s climate change and decarbonisation agenda” Report digitalfuturesociety.com
  22. «Aries Project Archives» B3info (B3Research).
  23. ISU 2019 bc3research.org
  24. Larrauri, Eva. (2013-03-24). «Tenemos que aprender la manera de vivir con menos» El País.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]