Irailaren 21
Irailaren 21a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hirurogeita laugarren eguna da, 265.a bisurteetan. 101 egun falta dira urtea amaitzeko.
Eduki-taula
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2004 - Gelako kideen mehatxu eta tratu txarrengatik bere buruaz beste egin zuen Jokin izeneko gazte Hondarribiar batek.
- 2006 - Gordon Hurakana izandakoaren arrastoek uholdeak eragin zituzten Caparroson eta haize bolada bortitzak Euskal Herrian.
- 2008 - ETAk bi bonba auto zartarazi zituen Gasteizen eta Ondarroan.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1999 - Taiwango zentroan 7,3 graduko lurrikara izan zen. 2.415 hildako eta 11.305 zauritu eragin zituen.
- 2007 - Francois Fillon Frantziako lehen ministroa iristear zela, bi eraso burutu zituzten Korsikan, eraikin publiko baten eta polizia baten autoaren aurka.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1855 - Marina, Emilio Arrieta nafar konposatzailearen musika eta Francisco Camprodónen libretoa duen zarzuela estreinatu zen Madrilgo Teatro del Circon.
- 2010 - Bilboko Abandoibarran Euskal Herriko Unibertsitateko paraninfoa inauguratu zen.
- 2013 - Donostiako Zinemaldian Carmen Maura espainiar aktoreak Donostia Saria jaso zuen.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1975 - Dog Day Afternoon ("Arratsalde Zakurra") filma estreinatu zen, Sidney Lumetek zuzendu eta Al Pacino, John Cazale, Charles Durning, James Broderick, Chris Sarandon eta Lance Henriksen aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1935 - Rudolf Caracciola piloto alemaniarrak Espainiako Sari Nagusia irabazi zuen Lasarteko zirkuitoan.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1638 - Pedro Ardanatz, nafar musikagile eta kapera maisua (h. 1706).
- 1713 - Domingo Bonetxea, euskal itsasgizona, militarra eta esploratzailea (h. 1775).
- 1777 - Juan Mateo Zabala, euskal idazlea (h. 1840).
- 1817 - Mateo Moraza, arabar politikaria (h. 1878).
- 1867 - Denis Etxeberri, lapurtar margolaria (h. 1950).
- 1870 - Mateo Muxika, euskal herritar apaiza, Gasteiz eta Bilboko gotzaina (h. 1968).
- 1886 - Rakel Alda, Emakume Abertzale Batzaren bizkaitar kidea eta maistra.
- 1915 - Maurizio Elizalde, nafar txistularia, Euskal Herriko txistulari eta txistu-egilerik handienetakoa (h. 1992).
- 1930 - Benigno Aspuru, euskal txirrindularia (h. 2014).
- 1934 - Patxi Larrainzar, euskal herritar apaiz eta gaztelaniazko idazlea (h. 1991).
- 1942 - Juan Cruz Alli, Nafarroako Gobernuko lehendakari ohia.
- 1948 - Javier Marcotegui, UPNko nafar politikaria.
- 1950 - Angel Garitano, Ondarru, bizkaitar futbolari eta entrenatzaile ohia, Euskadi Irratiaren esataria.
- 1952 - Frantxoa Maitia, Frantziako Alderdi Sozialistako baxenafar politikaria.
- 1955 - Iñaki de Juana, gipuzkoar ETAkidea.
- 1957 - Iñaki Alegria, euskal informatikaria eta UEUren lehendakaria.
- 1963 -
- Fernando Albizu, gipuzkoar aktorea.
- Txema Garcia-Viana, gipuzkoar idazlea.
- 1965 - Juanjo Mena, arabar orkestra zuzendaria.
- 1977 - Raúl Iznata, andaluziar futbolari ohia, Iruñean.
- 1979 - Garazi Kamio, gipuzkoar idazlea.
- 1983 - Iban Maiza, gipuzkoar atleta, 110 metroko hesidunean aditua.
- 1988 - Patricia Karrikaburu, zuberoar errugbilaria.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1371 - Frederiko I.a Brandenburgokoa, Brandenburgoko lehen Hauteslea (h. 1440).
- 1415 - Frederiko III.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1493).
- 1452 - Girolamo Savonarola, italiar Domingotar fraidea (h. 1498).
- 1706 - Dick Turpin, ingeles bidelapurra (h. 1739).
- 1756 - John Loudon McAdam, eskoziar ingeniaria, errepideak eraikitzeko Macadam sistemaren garatzailea (h. 1836).
- 1765 - Mateo Albeniz, espainiar konpositorea (h. 1831).
- 1788 - Margaret Mackall Smith Taylor, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1852).
- 1791 - István Széchenyi, hungariar politikaria (h. 1860).
- 1832 - Louis Paul Cailletet, frantziar fisikaria eta asmatzailea (h. 1913).
- 1840 - Murad V.a, Otomandar Inperioko sultana (h. 1904).
- 1842 - Abdulhamid II.a, Otomandar Inperioko 34. sultana (h. 1918).
- 1853 - Heike Kamerlingh Onnes, herbeheretar fisikaria, 1913ko Fisikako Nobel Saria (h. 1926).
- 1859 - Francesc Macia, Kataluniako Generalitateko 122. Presidentea (h. 1933).
- 1866 -
- Charles Nicolle, frantziar bakteriologoa, 1928ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1936).
- Herbert George Wells, britainiar idazle eta filosofoa (h. 1946).
- 1870 - Julián Besteiro, espainiar buruzagi sozialista (h. 1940).
- 1874 - Gustav Holst, ingeles musikagilea (h. 1934).
- 1881 - Éamonn Ceannt, irlandar errepublikarra, 1916ko Pazko matxinadan Irlandako Errepublikaren Aldarrikapena sinatu zuten buruzagietako bat (h. 1916).
- 1895 - Juan de la Cierva, espainiar asmatzaile, zientzialari aeronautiko, ingeniari eta hegazkin pilotua (h. 1936).
- 1901 - Georg Rasch, daniar estatistikaria (h. 1980).
- 1902 -
- Luis Cernuda, espainiar poeta, kritikaria eta itzultzailea (h. 1963).
- Edward Evan Evans-Pritchard, ingeles antropologo eta etnologoa (h. 1973).
- 1910 - Umberto Mastroianni, italiar eskultorea (h. 1998).
- 1912 -
- Charles Jones, estatubatuar zinemagilea, marrazki bizidun sortzaile nagusienetakoa (h. 2002).
- Rihei Sano, japoniar futbolaria (h. 1992).
- 1914 - Akira Matsunaga, japoniar futbolaria (h. 1943).
- 1918 - Juan José Arreola, mexikar idazle eta antzezlea (h. 2001).
- 1919 - Mario Bunge, argentinar fisikari eta zientziaren filosofoa.
- 1924 - Hermann Buhl, austriar alpinista, munduko alpinista onenetakotzat joa (h. 1957).
- 1926 - Donald A. Glaser, estatubatuar fisikaria, 1960ko Fisikako Nobel Saria (h. 2013).
- 1929 - Héctor Alterio, argentinar aktorea.
- 1931 - Larry Hagman, estatubatuar aktorea (h. 2012).
- 1934 - Leonard Cohen, kanadar kantari, musikagile, olerkari eta idazlea (h. 2016).
- 1936 - Juri Luzhkov, errusiar politikaria, Moskuko alkate ohia.
- 1937 - Amparo Baró, espainiar aktorea (h. 2015).
- 1938 - Eduardo Urkulo, euskal herritar margolari eta eskultorea (h. 2003).
- 1943 - Buddy Richard, txiletar abeslaria eta musikagilea.
- 1947 -
- Évelyne Brisou-Pellen, frantziar haur-literatura idazlea.
- Stephen King, estatubatuar idazlea, beldurrezko generoan espezializatua.
- Rói Patursson, faroetar idazle eta filosofoa.
- 1950 - Bill Murray, estatubatuar aktorea.
- 1954 - Shinzō Abe, Japoniako Lehen Ministroa.
- 1955 - François Cluzet, frantziar aktorea.
- 1957 - Ethan Coen (Coen anaiak), estatubatuar zinemagilea.
- 1963 -
- Angus Macfadyen, eskoziar aktorea.
- Carmen Machi, espainiar aktorea.
- 1964 - Jorge Drexler, judu jatorriko uruguaitar abeslari eta aktorea.
- 1970 - Bridget Moynahan, estatubatuar aktorea.
- 1980 - Kareena Kapoor, indiar aktorea, Bollywoodeko aktorerik ospetsuenetakoa.
- 1985 - Carolina Bang, espainiar aktorea.
- 1986 - Lindsey Stirling, estatubatuar biolin-jole, dantzari eta konposatzailea.
- 1992 - Maria Muzytxuk, ukrainar xake jokalaria, emakumezkoen munduko xake txapeldun izandakoa.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1624 - Frantzisko Esquivel, arabar apaiza, Cagliarin (j. 1550).
- 1694 - Juan Francisco Hurtado Ametzaga, bizkaitar militarra (j. 1656).
- 1772 - Domingo Patrizio Meagher, euskal idazlea (j. 1703).
- 1842 - Jean Baptiste Kamusarri, ziburutar olerkaria (j. 1815).
- 1906 - José Antonio Santesteban, gipuzkoar musikagilea (j. 1835).
- 1932 - Tomás Zubiria, bilbotar ingeniari eta enpresaburua (j. 1857).
- 1968 - Jose Antonio Uharte, nafar biolinista (j. 1892).
- 1969 - Joaquín Lucarini, euskal eskultorea, Burgosen (j. 1905).
- 1973 - Pedro Basauri, Pedrucho, euskal toreatzaile eta aktorea, Bartzelonan (j. 1893).
- 1983 - Xabier Zubiri, donostiar zientzialari eta filosofoa, Madrilen (j. 1898).
- 1996 - Juan Bautista Adarraga, euskal atleta eta ingeniaria, Madrilen (j. 1924).
- 2003 - Félix Bergèze, lapurtar errugbilaria, Carcasonan (j. 1914).
- 2004 - Jokin Zeberio, 14 urte zituelarik eta eskola jazarpena pairatu eta gero suizidatu egin zen gipuzkoar gaztea (j. 1990).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 687 - Konon, Aita santua.
- 1235 - Andres II.a Hungariakoa, Hungaria eta Kroaziako erregea.
- 1327 - Eduardo II.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea (j. 1284).
- 1542 - Joan Boscà, katalan olerkaria (j. 1492).
- 1558 - Karlos Habsburgokoa, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1500).
- 1576 - Girolamo Cardano, italiar Pizkundeko matematikari, sendagile eta astrologoa (j. 1501).
- 1586 - Antoine Perrenot de Granvelle, burgundiar kardinala eta Karlos V.aren eta Filipe II.aren ministroa (j. 1517).
- 1832 - Walter Scott, ingelesez aritu zen eskoziar eleberrigile historiko eta olerkaria (j. 1771).
- 1860 - Arthur Schopenhauer, alemaniar filosofoa (j. 1788).
- 1874 - Léonce Élie de Beaumont, frantziar geologoa (j. 1798).
- 1904 - Joseph Buruzagia, Nez Percé indiarren buruzagia (j. 1840).
- 1911 - Ahmed Orabi, Egiptoko lehen ministroa (j. 1841).
- 1915 - Anthony Comstock, eskuin muturreko estatubatuar aktibista puritanoa (j. 1844).
- 1921 - Eugen Dühring, alemaniar ekonomialaria eta filosofoa (j. 1833).
- 1957 -
- Haakon VII.a Norvegiakoa, Norvegiako erregea (j. 1872).
- Bertha Krupp, alemaniar industria-emakumea (j. 1886).
- 1966 - Paul Reynaud, Frantziako Hirugarren Errepublikako lehen ministroa (j. 1878).
- 1971 -
- Bernardo Houssay, argentinar medikua, 1947ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1887).
- Koichi Kudo, japoniar futbolari eta entrenatzailea (j. 1909).
- 1972 - Henry de Montherlant, frantziar idazlea (j. 1895).
- 1974 - Walter Brennan, estatubatuar aktorea (j. 1894).
- 1976 -
- Benjamin Graham, britainiar inbertsorea, irakaslea eta idazlea (j. 1894).
- Orlando Letelier, txiletar politikari, ekonomialari eta enbaxadorea (j. 1932).
- 1981 - Tony Aubin, frantziar konpositorea (j. 1907).
- 1987 - Jaco Pastorius, estatubatuar baxu-jotzailea eta konpositorea, historiako eragin handienetako baxu-jotzaile bat (j. 1951).
- 1998 - Florence Griffith-Joyner, estatubatuar atleta (j. 1959).
- 2004 - Georges Laplace, frantziar arkeologoa, Goi Paleolitoan aditua (j. 1918).
- 2013 - Michel Brault, kanadar zinemagilea (j. 1928).
- 2017 - Liliane Bettencourt, frantziar negozio emakume, socialité eta enpresa-sortzailea (j. 1922).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sehaska egutegiko izendegia: Maider, Maide eta Matiu
Urteko hilak | ||
---|---|---|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |