Irlandako Errepublikaren Aldarrikapena

Wikipedia, Entziklopedia askea
Irlandako Errepublikaren aldarrikapena.

Irlandako Errepublikaren Aldarrikapena (ingelesez Proclamation of the Irish Republic eta irlanderaz Forógra na Poblachta), 1916ko Aldarrikapena eta Pazkoko Aldarrikapena izenez ere ezaguna, Irlandar Boluntarioek eta Irlandako Armada Hiritarrak 1916ko apirilaren 24an Pazko matxinadan zehar kaleratutako aldarrikapena da. Bertan, Irlandako Anaitasun Errepublikarrak bere burua Behin-behineko Irlandako Errepublikako Gobernu bezala izendatu eta Irlanda Erresuma Batutik independientea zela aldarrikatu zuen. Aldarrikapen ospetsu hau Patrick Pearseek irakurri zuen Dublingo Posta Bulego Nagusiaren eraikinean, Sackville kalean, gaur egun O'Connell Street kalea dena.

Zeremonia hura izan zen Pazkoko matxinadaren hastapena, zeinaren ondorio zuzena Anglo-Irlandar Gerra izan baitzen. Berez, aldarrikapena 1803. urtean Robert Emmet matxinoak burututakoaren isla garbia da.

Posta Bulego Nagusiaren hartzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irlandako Errepublikaren Bandera, Irlandako Museo Nazionalean erakusgai dago

Aldarrikapena irakurri aurretik, Pearsek eta beste hainbat errepublikar matxinok Dublingo Posta Bulego Nagusiaren eraikina hartu zuten eta matxinoen egoitza nagusi bilakatu. Dublin hirian beste hainbat eraikin ere bereganatu zituzten. Posta bulegoan Britainia Handiko Union Jack bandera kendu eta Irlandako Bandera Errepublikarra jaso zuten, gaur egun Irlandako Museo Nazionalean erakusgai dagoena. Aldiz, beheko masta batean Irlandako bandera berde-zuri-laranja zabaldu zuten.

Pazkoko matxinadako buruzagi nagusiak eta aldarrikapenaren sinatzaileak Patrick Pearse bera, Thomas J. Clarke, Seán Mac Diarmada, Thomas MacDonagh, Éamonn Ceannt, James Connolly eta Joseph Plunkett izan ziren. Matxinada amaitzean, britainiarrek preso matxinoen artetik aipatutako buruzagiak identifikatu eta hurrengo egunetan banan-banan afusilatu zituzten Kilmainham Gaol espetxean, traizioa leporatuta.

Éamon de Valerak, estatubatuar herritartasuna ere bazuenez, afusilamendu horietatik libratu eta Irlandako hurrengo 50 urteetako politikan paper garrantzitsua jokatuko zuen.

Dublingo hiritar askoren ustez, hasieran, "ero" edo traidoreak ziren matxinatu horiek, izan ere, matxinada Lehen Mundu Gerran zehar jazo zen eta irlandar asko gerrara joanak ziren Britainia Handiaren alde; afusilamenduen ondoren, ordea, matxinoak heroi nazional eta martiri bilakatu ziren dublindarren begietara.

Aldarrikapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ingeleraz

Poblacht na h Éireann.

The Provisional Government
of the
Irish Republic
To the people of Ireland.

IRISHMEN AND IRISHWOMEN: In the name of God and of the dead generations from which she receives her old tradition of nationhood, Ireland, through us, summons her children to her flag and strikes for her freedom.

Having organised and trained her manhood through her secret revolutionary organisation, the Irish Republican Brotherhood, and through her open military organisations, the Irish Volunteers and the Irish Citizen Army, having patiently perfected her discipline, having resolutely waited for the right moment to reveal itself, she now seizes that moment, and, supported by her exiled children in America and by gallant allies in Europe, but relying in the first on her own strength, she strikes in full confidence of victory.

We declare the right of the people of Ireland to the ownership of Ireland, and to the unfettered control of Irish destinies, to be sovereign and indefeasible. The long usurpation of that right by a foreign people and government has not extinguished the right, nor can it ever be extinguished except by the destruction of the Irish people. In every generation the Irish people have asserted their right to national freedom and sovereignty: six times during the past three hundred years they have asserted it in arms. Standing on that fundamental right and again asserting it in arms in the face of the world, we hereby proclaim the Irish Republic as a Sovereign Independent State, and we pledge our lives and the lives of our comrades-in-arms to the cause of its freedom, of its welfare, and its exaltation among the nations.

The Irish Republic is entitled to, and hereby claims, the allegiance of every Irishman and Irishwoman. The Republic guarantees religious and civil liberty, equal rights and equal opportunities to all its citizens, and declares its resolve to pursue the happiness and prosperity of the whole nation and of all its parts, cherishing all the children of the nation equally, and oblivious of the differences carefully fostered by an alien government, which have divided a minority from the majority in the past.

Until our arms have brought the opportune moment for the establishment of a permanent National Government, representative of the whole people of Ireland and elected by the suffrages of all her men and women, the Provisional Government, hereby constituted, will administer the civil and military affairs of the Republic in trust for the people.

We place the cause of the Irish Republic under the protection of the Most High God, Whose blessing we invoke upon our arms, and we pray that no one who serves that cause will dishonour it by cowardice, inhumanity, or rapine. In this supreme hour the Irish nation must, by its valour and discipline and by the readiness of its children to sacrifice themselves for the common good, prove itself worthy of the august destiny to which it is called.

Euskaraz

Irlandako Errepublika.

Behin-Behineko
Irlandako
Errepublikak
Irlandako herriari.

IRLANDAR GIZON ETA EMAKUMEOK: Jainkoaren izenean, eta hildako belaunaldien izenean, zeinetatik jaso baitu antzinako usadioa eta naziotasuna, Irlandak, gure bidez, seme-alabak bere banderaren aldera eta bere askatasunaren aldeko grebetara deitzen ditu.

Bere erakunde iraultzaile sekretua, Irlandako Anaitasun Errepublikarra, antolatu eta gaitu ondoren, eta bere erakunde militar irekien bidez, Irlandar Boluntarioak eta Irlandako Anaitasun Errepublikarra, euren diziplina tentuz perfekzionatu ostean, bere burua erabakiorki matxinatzeko une egokira itxaronez, eta Amerikan atzerriratuak dauden bere seme-alaben eta Europako aliatu galaien babesarekin, baina lehenbizi berorren indarretan konfidantza izanez, bere garaipenean konfiantza izanez ekin dio.

Irlandako herriak Irlandaren jabe izateko eskubidea aldarrikatzen dugu, eta Irlandako patuen kontrol osoa, subiranoak eta iraungaitzak izatera. Eskubide honen atzerriko herri eta gobernu batek burututako bereganatzeak ez du eskubidea desagerrarazi, eta ez du desagerraraziko baldin eta irlandar herria desagerrarazten ez baldin bada. Belaunaldioro, irlandar herriak askatasuna eta subironatasun nazionalarekiko bere eskubidea baieztatu du: iragandako 300 urtetan bere armekin baieztatu du. Oinarrizko eskubide hori mantenduz eta munduaren aurrean berriz ere armen bidez baieztatuz, honen bidez Irlandako Errepublika Estatu Independiente Subirano gisa aldarrikatzen dut, eta gure bizi eta gure armalagunen biziarekin askatasunaren kausaz, ongizateaz eta herrialdeen arteko gorespenaz arduratuko gara.

Irlandako Errepublika irlandar gizon eta emakume bakoitzaren eskubidea da, eta hala errebindikatua da. Errepublikak askatasun erlijioso eta zibila eta bere hiritar guztien eskubide eta aukera berdintasuna bermatzen du, eta nazio guztiaren eta bere zati guztien zoriona eta oparotasuna zehazteko borondatea aldarrikatzen du, nazioaren seme-alaba guztiak berdintzat dituelarik, eta iraganean minoria bat gehiengo batetik bandandu duen, atzerriko gobernuak tentuz sustatutako ezberdintasunarekin zerikusirik ez duelarik.

Gure armek Irlandako herri guztia ordezkatuko dien Gobernu Nazional bat ezarriko duten une egokia iritsi arte, eta bere gizon eta emakumeek bozkaz burututako hautetsitako Behin Behineko Gobernua, ezarria geldituko da, Errepublikaren gai zibil eta militarrak administratuko ditu herriaren konfiantzapean.

Irlandako Errepublikaren kausa Jaungoikoaren babespean jartzen dugu, Berorren bedeinkapena gure armen gain erregutzen dugu, kausa horretan darraigun gutako inork koldarkeria, ankerkeria edo lapurretaren bidez desohoratu ez dezan. Ordu Goren honetan Irlandar nazioak, bere kemen eta diziplinaz eta ongizate orokorraren alde bere seme-alaben sakrifizioaren bitartez, berau deitzen duen patuaz merezigarria dela frogatuko du.

Ikus gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]


Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]