Irrati-faro

Irrati-faroa^[1] irrati-igorle bat da, airetik eta itsasotik nabigatzen laguntzeko seinaleak automatikoki eta etengabe bidaltzen dituena. Mota guztietako ibilgailuek erabiltzen dute.^[2]

Motak

Funtsean, oinarrizko bi irrati-faro mota daude:

ez-norabidezko baliza erabiltzen duen nabigazio-eskema.

ez-norabidezko baliza (ingelesez: Non-Directional Beacon): irrati-farorik zaharrena eta sinpleena da. Irratiak frekuentzia finkoko irrati-seinale bat bidaltzen du, norabide guztietatik jaso daitekeena. Hegazkinean doan ADF (ingelesez: Automatic Direction Finder) tresna baten bidez, pilotuak igorgailu horren frekuentzia aukera dezake, nabigazio-karten bidez ezagutzen duena, eta tresnaren orratza beha dezake. Orratzak irrati-faroa zein norabidetan dagoen adierazten du.^[3] Ez-norabidezko balizak aireko nabigazio-ibilbide nagusietan daude, eta, batez ere, aireportuen inguruetan; izan ere, oso erabilgarriak dira pilotuentzat, ikuspen gutxiko edo ikuspenik gabeko hurbiltze-maniobrak egiten dituztenean. Emisioa batez besteko maiztasunean egiten da, eta irismena 30 itsas milia ingurukoa da (50 kilometro inguru).

Norabide orotako VHF irrati-faroa (ingelesez: Very High Frequency Omnidirectional Range): aurrekoa baino modernoagoa eta osoagoa da. Igorgailuak seinale bikoitza bidaltzen du, eta horietako bat finkoa da, ez-norabidezko balizakoarekin aldera daitekeena. Bestea 360 gradutan etengabe biratzen duen gailu baten bidez igortzen den seinalea da. Horrela, hegazkinak seinale bikoitza jasotzen du aipatutako irratitik. Ontziko norabide orotako VHF irrati-faro tresnak, pilotuak bere maiztasuna hautatu ondoren, nabigazio-kartek adierazten diotenaren arabera, irrati-faroa zein helbidetan dagoen jakinarazteaz gain, hegazkina irratiarekiko zein erradialetan ari den hegan ere jakinarazten du. Erradiala lurreko esferaren gradutan adierazitako hegaldi-norabidea da, non norabide orotako VHF irrati-faro irratia zentro bihurtzen den. Horrela, hegazkin bat zuzenean norabide orotako VHF irrati-faro baterantz hegan egon daiteke 270 erradialean (irteerakoa), eta horrek esan nahi du ekialde-mendebalde norabidean hurbiltzen dela irratira; beste hegazkin bat, berriz, zuzenean norabide orotako VHF irrati-farorantz hegan egiten egon daiteke, baina 180 erradialean (irteerakoa); kasu horretan, iparralde-hego norabidean hurbiltzen da irratira. Horri esker, gero eta trinkoagoak diren ibilbide eta hurbiltzeetan doitasunez hegan egin daiteke. Norabide orotako VHF irrati-faroaren irrati-emisioa oso maiztasun handian egiten da, eta 80 milia inguruko irismena du (140 kilometro inguru).

Norabide orotako VHF irrati-faro gailuak, kasu askotan, DME (ingelesez: Distance Measuring Equipment, hau da, distantzia neurtzeko ekipoa)gailu bat darama. Gailu horri esker, pilotuak, bere tresnak ere sistema hori badu, hegazkinetik norabide orotako VHF irrati-farora dagoen distantzia zehatza jakin dezake. Datu gehigarri horren garrantzia agerikoa da. Itsasontziko gailuak identifikatzen du distantzia, eta norabide orotako VHF irrati-farotik jasotako bi irrati-seinaleak alderatzen ditu. Norabide orotako VHF irrati-faro erradiofaro batek distantzia neurtzeko sistema duenean, norabide orotako VHF irrati-faro/DME esaten zaio. Aitzitik, badira DME baino ez diren emisoreak ere, hau da, distantzia ezagutzeko soilik balio dutenak. Emisore horiek aireportuetako eremuetan egon ohi dira, hurbiltzeko maniobrak errazteko.

Abiazio zibilak erabiltzen dituen norabide orotako VHF irrati-faro batzuk, aldi berean, erabilera militarreko irrati-faroak dira. Kasu horretan, VORTAC esaten zaie (TAC terminoa tactical da, hau da, taktikoa).

Norabide orotako VHF irrati-faroa, ez-norabidezko baliza bezala, nabigaziorako lagungarria da harantz hegan egiten denean eta hegazkina urruntzen denean. Bi tresna horiek posizio bat zehazteko ere erabiltzen dira. Horretarako, helbideak bi igorgailutatik edo igorgailutatik gurutzatzen diren puntutik ateratzen diren elkarguneak ezartzen dira.

Bi irrati-nabigazio sistemak oraindik ere mundu osoan erabiltzen dituzte, nahiz eta aurreikusten den datozen urteetan beherantz erabiltzen hasiko direla GPS (ingelesez: Global Positioning System, posizionamendu globaleko sistema) sistemaren agerpenaren ondorioz, sateliteen bidez aireontzi baten kokapena zehaztasun handiz ezagutzea ahalbidetzen duen.

Erreferentziak

↑ Elhuyar Hiztegia
↑ Wragg, David W.. (1973). A Dictionary of Aviation. (1. argitaraldia) Osprey, 220 or. ISBN 9780850451634..
↑ Admiralty List of Radio Signals. 2 Taunton: UKHO, 1–5 or. ISBN 978-0-7077-1956-6..

Kanpo estekak

Datuak: Q908488

[1] Elhuyar Hiztegia

[2] Wragg, David W.. (1973). A Dictionary of Aviation. (1. argitaraldia) Osprey, 220 or. ISBN 9780850451634..

[3] Admiralty List of Radio Signals. 2 Taunton: UKHO, 1–5 or. ISBN 978-0-7077-1956-6..

[1]

[2]

[3]