Edukira joan

Iruñerriko Ibarrak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ibarrak
 Euskal Herria
Map
Administrazioa
Herrialdea Nafarroa Garaia
Udalerriak20 (lista ikusi)
EskualdeburuaZubiri (Esteribar)
Herri handienaZubiri (Esteribar)
Izen ofizialaIbarrak (eus.)
Valles (cas.)
Geografia
Koordenatuak
Azalera688,06 km²
Garaiera360-1259 metro
Distantzia20,3 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria13.905 (2024: Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragilea Espresio akatsa: Ez dago operadorerik -(r)entzat)
Dentsitatea20,21 biztanle/km²
Datu gehigarriak
Sorrera2019ko otsailaren 6an

Ibarrak[a] Nafarroa Garaiko azpieskualde bat da, Iruñerria eskualdean barruan, Euskal Herrian kokatuta. Iruñerriko landa eremua da, tradizioz ibarretan antolatzen dena, Metropolialdean ez bezala, bertan ohiko antolaketa zendeetan egiten baita. Dena den, egia da Itza Zendea azpieskualdekoa dela eta Eguesibar, Aranguren eta Elortzibar ibarrak Metropolialdean sartuta daudela, baina aldaketa horiek irizpide demografiko eta praktikoen ondorio dira batez ere.

20 udalerrik osatzen dute, eta 2024 urtean 13905 biztanle eta 688,06 kilometro koadroko azalera zituen; horrek 19,53 biztanle kilometro koadroko biztanleria-dentsitatea sortzen zuen. Arga ibaia Beraskoainen dagoen itsas mailaren gaineko 360 metrotik Okoro mendiaren 1259 metrora arteko altuera du.

Eskualdeburua Zubiri kontzejua da, Esteribar udalerrian.

Ibarrak beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

Izen ofiziala, Nafarroako Gobernuaren arabera, honako hau da: Valles / Ibarrak.[1]

Inguru naturala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Banaketa tradizionala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ibarrak azpieskualdea 19 udalerritan banatuta dago, honako hauek:

Udalerria Biztanleria (2024) Azalera (km²) Dentsitatea (bizt/km²) Udalburua
Anue 486 61,4 7,92 Olague
Atetz 216 17,1 12,63 Eritze
Beraskoain 129 6 21,5 Beraskoain
Bidaurreta 170 5 34 Bidaurreta
Esteribar 2877 146,77 19,6 Zubiri
Etxarri 78 2,2 35,45 Etxarri
Etxauri 662 13,64 48,53 Etxauri
Ezkabarte 1870 34 55 Orikain
Goñerri 172 42,23 4,07 Aizpun
Itza 1380 52,03 26,52 Eritze
Lantz 151 16,94 8,91 Lantz
Odieta 378 24 15,75 Erripa
Olaibar 407 15,72 25,89 Olabe
Ollaran 436 36,98 11,79 Ollo
Oltza 1842 40,7 45,26 Ororbia
Txulapain 565 31,51 17,93 Markalain
Ultzama 1628 96,57 16,86 Larraintzar
Zabaltza 297 14 21,21 Arraitza
Ziritza 161 4 40,25 Ziritza

Herri hustuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azpieskualdea 2019an sortu zen, Barkos gobernuak onartutako 04/2019 Foru Legearen arabera.[2] Nafarroa Garaiko eskualde berriak diseinatzeko prozesuan, 11 eskualde proposatu ziren lehen aldiz, eta horietako 3 bi azpieskualdetan banatu ziren. Azpieskualde hori Ibarrak izenarekin agertzen zen, eta 20 udalerrik osatzen zuten, azkenean kontserbatu zena.[3]

Urte bereko irailean legeak atxilotu zuen Maria Chivite lehendakari berriak, bere ustez aurreko legealdian gehiengo osoz baliatu zen legeak ez baitzuen behar besteko adostasunik. Horregatik, nahiago izan zuen sakonago landu hasi berri zen legegintzaldian, prozesuarekin bat egin aurretik. 2021eko urrian, aldi baterako neurri gisa, tokiko finantzaketa-eredu berri bat onartu zen, aurrekoan sortutako desberdintasunak konpontzeko, eskualde berriak garatzen diren bitartean; hala ere, Uxue Barkosek bere garaian baliatu zuen legeak aprobetxatuta eta ofizialki onartuta jarraitzen zuten.[4]

Ibarrak azpieskualdea, lege-eremuan garatuta egon arren, oraindik garatu gabe dagoen azpieskualdea da, arlo juridikoan edo eskumenetan. Horregatik, oraingoz ez dago lurralde osoa biltzen duen azpieskualde-erakunderik edo mankomunitaterik.

Ondasun nabarmenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eremu naturalak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. /iβ̞árak/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza bigarren silaban

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]