Iruñerriko Ibarrak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ibarrak
 Euskal Herria
Nafarroako Eskualde Berriak - Nuevas Comarcas de Navarra (Ibarrak - Valles).svg
Map
Administrazioa
Herrialdea Nafarroa Garaia
Udalerriak20 (lista ikusi)
EskualdeburuaZubiri (Esteribar)
Herri handienaZubiri (Esteribar)
Izen ofizialaIbarrak (eus.)
Valles (cas.)
Geografia
Koordenatuak
Azalera688,06 km²
Garaiera360-1259 metro
Distantzia20,3 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleriadata22 =
DentsitateaERROREA: ezin izan da automatikoki kalkulatu, arazoa konpontzeko egin klik hemen biztanle/km²
Datu gehigarriak
Sorrera2019ko otsailaren 6an

Ibarrak[a] Nafarroa Garaiko azpieskualde bat da, Iruñerria eskualdean barruan, Euskal Herrian kokatuta. Iruñerriko landa eremua da, tradizioz ibarretan antolatzen dena, Metropolialdean ez bezala, bertan ohiko antolaketa zendeetan egiten baita. Dena den, egia da Itza Zendea azpieskualdekoa dela eta Eguesibar, Aranguren eta Elortzibar ibarrak Metropolialdean sartuta daudela, baina aldaketa horiek irizpide demografiko eta praktikoen ondorio dira batez ere.

20 udalerrik osatzen dute, eta biztanle eta 688,06 kilometro koadroko azalera zituen; horrek 19,53 biztanle kilometro koadroko biztanleria-dentsitatea sortzen zuen. Arga ibaia Beraskoainen dagoen itsas mailaren gaineko 360 metrotik Okoro mendiaren 1259 metrora arteko altuera du.

Eskualdeburua Zubiri kontzejua da, Esteribar udalerrian.

Izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ibarrak beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

Izen ofiziala, Nafarroako Gobernuaren arabera, honako hau da: Valles / Ibarrak.[1]

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Inguru naturala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Banaketa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Banaketa tradizionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udalerriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ibarrak azpieskualdea 19 udalerritan banatuta dago, honako hauek:

Udalerria Biztanleria (2022) Azalera (km²) Dentsitatea (bizt/km²) Udalburua
Escudo de Salinas de Oro.svg Anue 490 61,4 7,98 Olague
Escudo de Atez.svg Atetz 212 17,1 12,4 Eritze
Escudo de Belascoain.svg Beraskoain 121 6 20,17 Beraskoain
Escudo de Bidaurreta.svg Bidaurreta 167 5 33,4 Bidaurreta
Escudo de Esteribar.svg Esteribar 2792 146,77 19,02 Zubiri
Escudo de Echarri.svg Etxarri 71 2,2 32,27 Etxarri
Escudo de Echauri.svg Etxauri 633 13,64 46,41 Etxauri
Escudo de Ezcabarte.svg Ezkabarte 1817 34 53,44 Orikain
Escudo de Goñi.svg Goñerri 163 42,23 3,86 Aizpun
Escudo de Iza (nuevo).svg Itza 1328 52,03 25,52 Eritze
Escudo de Lanz.svg Lantz 151 16,94 8,91 Lantz
Escudo de Odieta.svg Odieta 367 24 15,29 Erripa
Escudo de Olaibar.svg Olaibar 395 15,72 25,13 Olabe
Escudo de Atez.svg Ollaran 425 36,98 11,49 Ollo
Escudo de Olza (sin sol).svg Oltza 1871 40,7 45,97 Ororbia
Escudo de Juslapeña.svg Txulapain 574 31,51 18,22 Markalain
Escudo de Ultzama.svg Ultzama 1647 96,57 17,05 Larraintzar
Escudo de Zabalza.svg Zabaltza 297 14 21,21 Arraitza
Escudo de Ciriza.svg Ziritza 161 4 40,25 Ziritza

Herriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herri hustuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Partzuergoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azpieskualdea 2019an sortu zen, Barkos gobernuak onartutako 04/2019 Foru Legearen arabera.[2] Nafarroa Garaiko eskualde berriak diseinatzeko prozesuan, 11 eskualde proposatu ziren lehen aldiz, eta horietako 3 bi azpieskualdetan banatu ziren. Azpieskualde hori Ibarrak izenarekin agertzen zen, eta 20 udalerrik osatzen zuten, azkenean kontserbatu zena.[3]

Urte bereko irailean legeak atxilotu zuen Maria Chivite lehendakari berriak, bere ustez aurreko legealdian gehiengo osoz baliatu zen legeak ez baitzuen behar besteko adostasunik. Horregatik, nahiago izan zuen sakonago landu hasi berri zen legegintzaldian, prozesuarekin bat egin aurretik. 2021eko urrian, aldi baterako neurri gisa, tokiko finantzaketa-eredu berri bat onartu zen, aurrekoan sortutako desberdintasunak konpontzeko, eskualde berriak garatzen diren bitartean; hala ere, Uxue Barkosek bere garaian baliatu zuen legeak aprobetxatuta eta ofizialki onartuta jarraitzen zuten.[4]

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ibarrak azpieskualdea, lege-eremuan garatuta egon arren, oraindik garatu gabe dagoen azpieskualdea da, arlo juridikoan edo eskumenetan. Horregatik, oraingoz ez dago lurralde osoa biltzen duen azpieskualde-erakunderik edo mankomunitaterik.

Azpiegiturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Errepideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Osasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Garraioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ondarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eremu naturalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irudiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oharrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. /iβ̞árak/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza bigarren silaban

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]