Edukira joan

Ita Aber

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ita Aber
Bizitza
JaiotzaMontreal, 1932 (92/93 urte)
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Hezkuntza
HeziketaEmpire State College (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakartista

Ita Aber (jaiotzez Herschcovich; Montreal, 1932ko martxoaren 27a – New York, 2025eko apirilaren 17a) Kanadan jaiotako estatubatuar ehungintzako artista feminista, arte kontserbadorea eta museoko komisarioa izan zen.

Bizitza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ita Herschcovich Montrealen (Quebec, Kanada) jaio zen, Fannie Zabitsky eta Tudick Hershcovichen alaba. Bere aiton-amonak alemaniar, poloniar, errusiar eta errumaniar jatorrikoak ziren.[1]

Bere amona kanadar sufragista goiztiarra izan zen, eta bere amak Kanadako Esnearen Funtsa sortu zuen, eta haiek izan ziren feminismora eraman zutenak.[2] Juduen historia, arkeologia, artea eta ehunen kontserbazioa ikasi zituen Queen's Collegen, Columbia Unibertsitatean, Seminario Teologiko Juduan eta New Yorkeko Unibertsitatean.[3] Empire State Collegen Kultur Ikasketetan lizentziatu zen eta graduondoko ikasketak The Valentine Museumen (Richmond, Virginia) eta Metropolitan Museum of Arten egin zituen, arte juduan master baten baliokidea lortuz.[2][3]

1964an, Aber politikoki aktibo bihurtu zen Erreforma Demokratikoaren mugimenduan.[2] Hasiera batean, abortua mugatzen zuten legeak indargabetu nahi izan zituen New Yorken.[2] Women Strike for Peace fundatzen lagundu zuen, eta ingurumen mugimenduan ere aktiboa izan zen, Hudson ibaiaren kutsaduraren aurka hitz eginez.[2] Garai hartan, eskubide berdintasunaren aldeko aktibismoan eta gutxiengoen eta adinekoen eskubideen aldeko aktibismoan ere jardun zuen.[2]

Aber New Yorkeko Arte Feministaren Institutuko eta Pomegranate Guild of Judaic Needleworkeko kide sortzailea izan zen.[2] 1972an hasita, orratz-lanak irakatsi zituen New Yorkeko Museo Juduan, Cooper-Hewitt museoan eta Estatu Batuetako ekialdeko beste hainbat tokitan.[2] Aberren artearekin lotutako artxiboak Estatu Batuetako Artearen Artxiboetan daude[2][4], eta beste artxibo-bilduma batzuk, berriz, Emakumeen Arteen Museo Nazionalean.[2] Bere familiaren paperak Yeshiva Unibertsitatean gordetzen dira.[5]

Aber 2025eko apirilaren 17an hil zen, 93 urte zituela.[6]

Erakusketak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 2001: "55 Year Retrospective Exhibition", Broome Kaleko Galeria[7]
  • 2007: "Ita B'Ita: Ita Aber in Her Time: 60 Years of Creativity and Innovation by Ita Aber", Yeshiva Unibertsitateko Museoa[8]

Liburuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • The art of Judaic needlework: traditional and contemporary designs, Scribner, 1979, ISBN 978-0-684-16239-3
  • Art of Judaic Needlepoint, Simon & Schuster, 1982, ISBN 978-0-684-17684-0
  • Ita H. Aber, Frann S. Addison, Katya Apekina, Beverly Auerbach, Tradition today: modern Judaica and folk art, Jewish Arts Foundation, 1990

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Ingelesez) Cieslik, Emma. «How a Jewish female textile artist folded her identities into a challah cover» National Museum of American History 2022-06-30 (Noiz kontsultatua: 2025-04-24).
  2. ↑ a b c d e f g h i j (Ingelesez) Love, Barbara J. Feminists who changed America, 1963–1975. University of Illinois Press (argitaratze data: 2006-09-22), 2 or. ISBN 978-0-252-03189-2. (Noiz kontsultatua: 2025-04-24).
  3. ↑ a b (Ingelesez) Heller, Jules; Heller, Nancy G. «Aber, Ita (1932-)» North American Women Artists of the Twentieth Century: A Biographical Dictionary. New York: Routledge (argitaratze data: 2013-12-19), 5 or. (Noiz kontsultatua: 2025-04-24).
  4. ↑ (Ingelesez) «Ita H. Aber papers, 1932-2007» Archives of American Art (Noiz kontsultatua: 2025-04-24).
  5. ↑ (Ingelesez) «Guide to the Aber Family Papers 1900-1992» Yeshiva University (Noiz kontsultatua: 2025-04-24).
  6. ↑ (Ingelesez) «Ita Aber» Dignity Memorial 2025-04-17 (Noiz kontsultatua: 2025-04-24).
  7. ↑ (Ingelesez) McBee, Richard. «Ita Aber, 55 Year Retrospective Exhibition» American Guild of Judaic Art 2001-01-21 (Noiz kontsultatua: 2025-04-24).
  8. ↑ (Ingelesez) «Ita B'Ita: Ita Aber in Her Time 60 Years of Creativity and Innovation by Ita Aber» Yeshiva University Museum 2007-06-24 (Noiz kontsultatua: 2025-04-24).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ita_Aber&oldid=10266961"(e)tik eskuratuta