JBS S.A.

JBS S.A.
Datuak
Mota	negozioa, enpresa eta kapital irekiko enpresa
Jarduera sektorea	Haragia prozesatzeko industria
Herrialdea	Brasil
Jarduera
Eskumendekoak	Primo smallgoods (en) , Pilgrim's Corp (en) eta Huon Aquaculture (en)
Ekoizpena	haragi, zakote eta plater prestatu
Agintea
Egoitza nagusi	São Paulo;
Legezko forma	Baltzu anonimo
Jabea	J&F Investimentos (en)
Balore-burtsa	São Paulo Stock Exchange (en)
Historia
Sorrera	1953
Sortzailea	José Batista Sobrinho (en)
	webgune ofiziala;

JBS S.A. harakintza-industria arloko enpresa multinazional brasildarra da.^[1] 1953an sortua, ia 150 herrialdetan jarduten du eta 125.000 langile baino gehiago ditu.

Sei hamarkadako historiarekin, JBS gaur egun munduko proteina ekoizlerik handiena da. Konpainiak behi-, txerri-, ardi- eta oilasko-haragiak prozesatzen eta larrugintzan ere jarduten du. Gainera, higiene- eta garbiketa-produktuak, kolagenoa, metalezko bilgarriak eta biodiesela merkaturatzen ditu, besteak beste. Mundu osoan ezagunak diren markak ditu, hala nola: Swift, Friboi, Maturatta, Cabaña Las Lilas, Pilgrim's, Gold Kist Farms, Pierce eta 1855

Brasilgo JBS enpresa munduko haragi enpresa handiena da, abeltzaintza industrialaz gain, elikagai prozesamendua lantzen du. BioTech Foodsen erosketa, multinazionalaren «dibertsifikazio estrategian» oinarritzen da; hain zuzen, haragiaz gain, oinarri begetala duten jakiak eta haragi sintetikoaren merkatuak bereganatu nahi dituelako. BioTech Foodsen erosketaz gain, urte berean erosi zuen Europako Vivera enpresa –haragien ordezkoak egiten dituena– 341 milioi euroan. Europako haragi enpresa handienetako bat den Kerry Group Irlandarra erosi zuen baita ere 2021ean, 792 milioi euroan.

Salaketa ekologistak eta politikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eskandaluz inguratuta dago munduko haragi enpresa erraldoiena dena: ustelkeria eta Amazoniaren suntsiketa, besteak beste. JBS enpresa munduko haragi enpresa handiena da, abeltzaintza industrialaz gain, elikagai prozesamendua lantzen du. Euskal Herriko Nekazarien Elkarteak ohartarazi zuen lehenik, eta Argia eta El Salto hedabideek zabaldu zuten gerora, JBS ezaguna dela Amazoniaren suntsiketa dela eta, baita ustelkeria kasuengatik ere.^[2]

2017an, JBSk munduko isunik handiena jaso zuen, 3.160 milioi dolar, 28 alderditako 1.829 politikari brasildarren erosketan egindako lanagatik, garai hartako presidente Michel Temerri lotutako ustelkeria sarean. Hiru urte geroago, 2020an, enpresa brasildarrak erruduntzat jo zuen bere burua New Yorkeko gorte baten aurrean, Brasilgo funtzionarioei hamarkada batez baino gehiagoz eroskeriak ordaintzeko New Yorkeko bankuak erabiltzeagatik, milioiak gastatuz.^[2]

Amazoniaren suntsiketari lotuta, hainbat ikerketen arabera, 2019ko uztaila eta iraila bitartean izandako 554.000 sute alertetatik 376.000 inguru ( %70) haragi enpresek ustiatutako eremuetan gertatu ziren. Horien artean kokatzen da JBS erraldoia.^[2] Carrefourrek, Frantziako supermerkatu kate erraldoiak, JBSko bi hiltegitako behi haragiaren hornidura eten zuen 2022ko irailean. Amazoniako deforestazioarekin enpresak duen harremana eta herri indigenei lurrak lapurtu izana salatu dute hainbat erakundek –tartean, Greenpeace, Amnesty International eta Mighty Earth–. Bereziki, Brasilgo Rondônia estatuan, Uru-Eu-Wau-Wau herri indigenen lurretan hainbat behi etxalde ilegal dituztela salatu dute.^[2]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ (Ingelesez) Barreto, Elzio. (2007-5-29). «Brazil's JBS-Friboi to buy Swift for $225 mln» Reuters.
↑ ^a ^b ^c ^d Salba Ramirez:BioTech Foods-en jabea den JBS enpresaren atzean dagoena: Amazoniaren suntsiketa eta ustelkeria [1], 2023-07-04.