Janet Akyüz Mattei
| Janet Akyüz Mattei | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Halikarnaso, 1943ko urtarrilaren 2a |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak  Turkia |
| Lehen hizkuntza | turkiera |
| Heriotza | Boston, 2004ko martxoaren 22a (61 urte) |
| Heriotza modua | berezko heriotza: leuzemia |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Virginiako Unibertsitatea Brandeis University (en)  Ege University (en) |
| Hizkuntzak | turkiera ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | astronomoa |
| Jasotako sariak | ikusi
|
  | |
Janet Akyüz Mattei (Bodrum, Turkia, 1943ko urtarrilaren 2a – Boston, AEB, 2004ko martxoaren 22a) turkiar-estatubatuar astronomoa izan zen. Izar Aldakorreko Behatzaileen Ameriketako Elkarteko (AAVSO) zuzendari izan zen 1973tik 2004ra arte.
Hezitzaileentzako datu basea eta astronomo ez profesinalek Hubble espazio-teleskopikoan sartzea lortu zuen.[1]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mattei Bodrumen, Turkian, jaio zen. Bella eta Baruk Akyüzek osattzen zuten judu turkiarren familia batean, eta American Collegiate Instituten ikasi zuen, Izmirr-en.[2] Estatu Batuetara joan zen unibertsitate-ikasketak egitera. Walthameko, (Massachusetts), Brandeis Unibertsitatera[3] joan zen, beka bati esker. Ikasketak amaitu ondoren, Massachusettseko Nantucketeko Maria Mitchell behatokian Dorrit Hoffleitekin lan egitea eskaini zioten.
Leander McCormick Behatokian lan egin zuen Charlottesvillen, Virginian, 1970etik 1972ra, eta Virginiako Unibertsitateko Astronomiako Maisutza jaso zuen 1972an. Bere gradua jaso ondoren, Mike Matteirekin ezkondu zen. Egeoko Unibertsitateko Astronomiako bere Ph.D.a Izmirren (Turkia) jaso zuen 1982an.
Karrera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]30 urtez baino gehiagoz AAVSOko zuzendari gisa aritu zenean, mundu osoko astronomo amateurrek egindako izar aldakorren behaketak jaso zituen. Astronomo amateurren eta profesionalen arteko behaketa-programa garrantzitsu asko koordinatu zituen. Hezkuntzan ere interes handia erakutsi zuen, adibidez, Hands-On Astrophysics (HOA) proiektuaren bidez. Proiektu horrek astrofisikan interesa piztu zien hezitzaileei eta ikasleei, eta zientzia horrekin lotutako eskola-proiektu ugari sortu zituen.[4] Bere zuzendaritzapean, hezitzaileentzako elkartearen datu-basea egin zen eta, horrez gain, astronomo ez-profesionalak Hubble espazio-teleskopioan sartzea lortu zuen.[1]
Sariak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1987: Frantziako Elkarte Astronomikoaren Mendeurreneko Domina
- 1993: Estatu Batuetako Astronomia Elkartearen George Van Biesbroeck saria
- 1993: Liga Astronomikoko Leslie Peltier saria
- Giovanni Battista lehen saria, astronomo amateurrekin egindako lankidetzagatik
- 1995: Italiako Astronomo Amateurren Batasunaren Saria
- 1995: Real Sociedad Astronomicaren Jackson-Gwilt domina
- Eponimia: 11695 asteroidea. Mattei, bere omenez izendatua.[5] Iberoamerikako Astronomia Ligako (LIADA) hainbat hitzarmenetan parte hartu zuen[6]
Heriotza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Leuzemiaz hil zen Bostonen 2004ko martxoan.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b Janet Akyuz Mattei, Astronomer, Dies at 61.
- ↑ The Janet Mattei Gravesite", AAVSO, Volume 33, 2005, p. 149.
- ↑ Janet Akyuz Mattei (1943 -2004). .
- ↑ Obituary: Janet Akyüz Mattei, 1943-2004. SAO/NASA ADS Astronomy Abstract Service
- ↑ Janet Akyüz Mattei, astrónoma. Mujeres con Ciencia. 2 de enero de 2016
- ↑ Falleció Janet Akyüz Mattei (1943-2004). Cielo Sur
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q6153148
Multimedia: Janet Akyüz Mattei / Q6153148