Japoniar aranondo

Japoniar aranondo
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Rosales
Familia	Rosaceae
Leinua	Amygdaleae
Generoa	Prunus
Espeziea	Prunus mume; The ID "Q77140, Q77121" is unknown to the system. Please use a valid entity ID.
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	Txinatar aran

Japoniar aranondoa edo txinatar aranondoa (Prunus persica) Rosaceae familiako fruta-arbola bat da. Fruitua japoniar arana (ume) da. Nahiz eta aran izendatu, lotura estuagoa du abrikotarekin. Ekialdeko Asiako sukaldaritzan (Txinan, Japonian, Korean eta Vietnamen) zuhaitzaren fruitua zukuetan erabiltzen da, alkoholaren gozagarri gisa, ozpinetan (umeboshi) eta saltsetan. Medikuntza tradizionalean ere erabiltzen da. Gainera, Ume loraldia aspalditik gai gogokoa izan da pintura eta olerkigintza tradizionalean sinoesfera osoan (Txinan, Korean, Japonian eta Vietnamen).

Jatorria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Prunus mume Txinako hegoaldeko Yangtze ibaiaren inguruan sortu zen. Geroago, Japonian, Korean eta Vietnamen sartu zen. Hainabat ingurutan aurki daiteke: baso sakabanatuetan, ibarbasoetan, mendi-magal oihantsuetan eta mendietan, 1.700 eta 3.100 m bitarteko altitudean, eta laborantza-eremuetan.

Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Prunus mume hosto erorkorreko zuhaitza da, negu erdialdean loratzen hasten dena, normalean urtarril inguruan otsaila amaitu arte Asia Ekialdean. 4-10 m garai haz daiteke^[1]. Loreek 2-2,5 cm diametroa dute eta oso usain lurrintsu dute^[1]. Kolore askotako koloreak dituzte: zuri, arrosa eta gorri ñabardurekin. Hostoak, petaloak erori eta gutxira agertzen dira, punta zorroztun forma obalatua dute, eta 4-8 cm luze eta 2,5-5 cm zabal dira^[1].

Fruitua uda hasieran heltzen da, ekain edo uztail inguruan, Asia Ekialdeko urtaro euritsuan izaten da (meiyu izenekoa, 梅雨, "aran-euria"). Drupak 2-3 cm-ko diametroa du, zurtoinetik puntaraino doan ildoarekin. Azala horitu egiten da, batzuetan ikutu gorriekin heldu ahala, eta mamia horitu. Fruituengatik eta loreengatik landatzen da.

Aran heldugabeak
Arana
Aran loreak
Aran lorea
Zura
Prunus mume zuhaiztia

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c (Ingelesez) Armeniaca mume in Flora of China. Missouri Botanical Garden (St. Louis, MO) & Harvard University Herbaria (Cambridge, MA) (Noiz kontsultatua: 21-08-2011).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q157763
Multimedia: Prunus mume / Q157763
Espezieak: Prunus mume

[eflora-1] (Ingelesez) Armeniaca mume in Flora of China. Missouri Botanical Garden (St. Louis, MO) & Harvard University Herbaria (Cambridge, MA) (Noiz kontsultatua: 21-08-2011).

[1]