Jean-Baptiste Lamarck
| Jean-Baptiste Lamarck | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Jean-Baptiste Pierre Antoine de Monet de Lamarck |
| Jaiotza | Bazentin, 1744ko Abuztuaren 1a |
| Herrialdea |  Frantzia |
| Heriotza | Paris, 1829ko Abenduaren 18a (85 urte) |
| Hobiratze lekua | Montparnasseko hilerria |
| Heriotza modua | : heart attack (en)  |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Marie Anne Rosalie Delaporte (en) 1792ko Urriaren 2a) Charlotte Reverdy (en) (1793ko Urriaren 9a - Julie Mallet (en) (1798ko Maiatzaren 27a - 1819ko Abuztuaren 27a) |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | botanikaria, zoologoa, akademikoa, naturalista, unibertsitateko irakaslea, biologoa, kimikaria, meteorologoa, paleontologoa, malakologoa, entziklopedista eta idazlea |
| Enplegatzailea(k) | Historia Naturalaren Museoa |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Société Philomathique de Paris (en) Frantziako Zientzien Akademia Zientzien Bavariar Akademia |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | erromatar katolikoa |
 | |
Jean-Baptiste-Pierre-Antoine de Monet, Lamarck-eko zalduna (Bazentin, Pikardia, 1744ko abuztuaren 1a – Paris, 1829ko abenduaren 18a) naturalista frantsesa izan zen, Historia Naturalaren sistematizazioaren garaiko zientzialari handienetakoa, Linneo, Buffon-eko kondea eta Cuvier-en ingurukoa.
Lamarckek eboluzio biologikoaren lehenengotako teoria bat formulatu zuen, Lamarckismoa deitu zitzaiona, eta bera izan zen aldi berean bizidunen zientziari biologia izena ezarri ziona.
1761ean aita hil zitzaion eta frantziar armadan sartu zen Saint-Martingo zalduna izenarekin. Ondoren medikuntza ikasketak egin zituen eta botanikaz zaletu zen. Bere lehenengo liburua Frantziar florari buruzkoa (1778) izan zen eta bertan sailkapen dikotomikoa erabiliz lehenengo aportazio zientifikoa egin zuen. Liburu honekin Buffon-eko kondearen konfiantza eskuratu eta Frantziako Zientzietako Akademiarako ateak zabaldu zitzaizkion.
Eboluzioari buruzko lehenengo ideiak 1801ean argitaratu zituen, Animalia ornogabeen sistema liburuan, 1802an Hidrogeologia izeneko liburuan izaki bizidunen inguruko ezagutza guztiak jaso zituen eta hurrengo urteetan Paris inguruko fosilei buruzko hainbat obra kaleratu zituen. Laster iritsiko zen bere libururik ezagunena, Philosophiae Zoologique (1809), bere teoria eboluzionista azaltzen zuena.
Frantziako iraultzaren ondoren boterea eskuratu zutenek ordea ez zituzten ongi hartu bere esanak eta bizitzako azken hamar urteak pobre eta itsu pasa zituen. Hala ere azken liburu bat idatzi zuen, Histoire Naturelle des animaux sans vertèbres. 1829an hil zen bere Parisko etxean eta hilobi komun batean lurperatu zuten.
Lan nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lamarcken idatziak eskuragai daude faksimilean eta word formatuan (frantsesez) www.lamarck.cnrs.fr gunean.
- 1809. Philosophie zoologique, ou Exposition des considérations relatives à l’histoire naturelle des animaux..., Paris.
Ornogabeen sailkapenaz:
- 1801. Système des animaux sans vertèbres, ou tableau général des classes, des ordres et des genres de ces animaux; présentant leurs caractères essentiels et leur distribution, d'après la considération de leurs..., Paris, Detreville, VIII : 1-432.
- 1815-1822. Histoire naturelle des animaux sans vertèbres, présentant les caractères généraux et particuliers de ces animaux...,
- 1. iburukia (1815): 1-462
- 2. iburukia (1816): 1-568
- 3. iburukia (1816): 1-586
- 4. iburukia (1817): 1-603
- 5. iburukia (1818): 1-612
- 6. iburukia , 1. zatia (1819): 1-343
- 6. iburukia , 2. zatia (1822): 1-252
- 7. iburukia (1822): 1-711.
Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Frantsesez)(Ingelesez) www.lamarck.cnrs.fr
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jean-Baptiste Lamarck |
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q82122
Multimedia: Jean-Baptiste Lamarck
Espezieak: Jean-Baptiste Lamarck