Jebalar

Jebalar
	;
Mota	etnia eta tribu
Geografia
Jatorria	Jebala
Estatua	Maroko
Koordenatuak	34°44′02″N 4°48′36″W / 34.734°N 4.81°W

Jebalarrek (arabieraz: جبالة‎, Jbāla; amazigeraz: ⵊⴻⴱⴰⵍⴰ, ijebliyen) Marokoko ipar-mendebaldeko talde etnikoa osatzen dute. Bereber eta Morisko jatorrikoa.^[1] Lehen amazigeraren hiztunak baziren ere, gaur egun marokoar arabiera ez den beste arabierazko dialekto bat hitz egiten dute, jebalera. Gehienbat islamiar erlijiokoak dira, suni adarrekoak. Jebalatarrak Jebala herrialdean bizi dira,^[2] Gibraltarko itsasartetik eta Targuist artean hedatzen dena, Rifeko herrialdearekin kontrastean, non Targuistetik ekialdera hedatzen den Riftar tribuak bizi diren.

Etimologia

Jebala hitza arabierazko جبل, Jbel hitzetik dator, euskaraz 'mendi' esan nahi duena. Orduan jebalatar 'menditar' esan nahi du. Gizonezkoak Jebli eta emakumezkoak Jebliya dira bertoko hizkeran.

Historia

Erdi Aroan kronikariek eta historialariek Jebalarren etnia beraien jatorrizko izenareki ezagutzen zuten: Ghomara.^[3]^[4]

Tribuak

Jebalarrak 46 tributan banatzen dira:^[5]

Anjra
Haouz
Beni Ouadras
Beni Msaouar
Jbel Habib
Beni Ider
Beni Hozmar
Beni Dijo
Beni Arous
Beni Layt
Beni Hassane
Beni Gorfet
Soumata
Ahl Serif
Beni Isef
Beni Zkar
Lakhmas
Ghzaoua
Beni Ahmed
Ahl Sarsar
Rhona
Masmouda
Ahl Roboa
Beni Mestara
Beni Mesguilda
Beni Zeroual
Setta
Fechtala
Slas
Beni Ouriaghel
Ljaya
Mezraoua
Meziate
Rghioua
Metioua
Fenassa
Beni Ouensel
Beni Bouslama
Marnissa
Beni Oualid
Senhaja-Gheddou
Senhaja-Mesbah
Targuís
Ketema
Bni Gmil
Bni Rzine

Erreferentziak

↑ (Frantsesez) A. Zouggari & J. Vignet-Zunz,Jbala: Histoire et société, dans Sciences Humaines, (1991). (ISBN 2-222-04574-6)
↑ Euskaltzaindia. Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia. .
↑ Mezzine M. (2018), « Le peuplement du Maroc au-delà des cartes : le cas des populations du pays Jbala/Ghmara », Les Jbala. Peuplement, langue et ruralité, Actes des rencontres de Chefchaouen, Taounate et Larache, 2011, 2012, 2014, coordination M. Mezzine, J. Vignet-Zunz, F. Brigui, soutien de l’Ass. Targa-AIDE, Rabat.
↑ Martinez Enamorado V. (2018), « Les significations historiques du vocable « Rif » », Les Jbala. Peuplement, langue et ruralité, Actes des rencontres de Chefchaouen, Taounate et Larache, 2011, 2012, 2014, coordination M. Mezzine, J. Vignet-Zunz, F. Brigui, soutien de l’Ass. Targa-AIDE, Rabat.
↑ A. Zouggari & J. Vignet-Zunz, « Jbala : Histoire et société », in: Sciences Humaines, (1991) (ISBN 2-222-04574-6)

Kanpo estekak

Datuak: Q610512
Multimedia: Jebala / Q610512

Artikulu hau antropologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

[Zoug-1] (Frantsesez) A. Zouggari & J. Vignet-Zunz,Jbala: Histoire et société, dans Sciences Humaines, (1991). (ISBN 2-222-04574-6)

[2] Euskaltzaindia. Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia. .

[3] Mezzine M. (2018), « Le peuplement du Maroc au-delà des cartes : le cas des populations du pays Jbala/Ghmara », Les Jbala. Peuplement, langue et ruralité, Actes des rencontres de Chefchaouen, Taounate et Larache, 2011, 2012, 2014, coordination M. Mezzine, J. Vignet-Zunz, F. Brigui, soutien de l’Ass. Targa-AIDE, Rabat.

[4] Martinez Enamorado V. (2018), « Les significations historiques du vocable « Rif » », Les Jbala. Peuplement, langue et ruralité, Actes des rencontres de Chefchaouen, Taounate et Larache, 2011, 2012, 2014, coordination M. Mezzine, J. Vignet-Zunz, F. Brigui, soutien de l’Ass. Targa-AIDE, Rabat.

[5] A. Zouggari & J. Vignet-Zunz, « Jbala : Histoire et société », in: Sciences Humaines, (1991) (ISBN 2-222-04574-6)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]