Juana Manuela Gorriti

Juana Manuela Gorriti
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Juana Manuela Gorriti Zuviría
Jaiotza	Rosario de la Frontera (en) , 1818ko ekainaren 15a
Herrialdea	Argentina
Lehen hizkuntza	gaztelania
Heriotza	Buenos Aires, 1892ko azaroaren 6a (74 urte)
Hobiratze lekua	La Recoleta hilerria
Familia
Aita	José Ignacio de Gorriti
Ezkontidea(k)	Manuel Isidoro Belzu 1865eko martxoaren 23a)
Seme-alabak	ikusi Mercedes Belzú de Dorado (en) ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	kitxua
Jarduerak
Jarduerak	idazlea eta kazetaria

Juana Manuela Gorriti Zuviria (Rosario de la Frontera, 1818ko ekainaren 15a ^[1] - Buenos Aires, 1892ko azaroaren 6a ) idazle argentinarra izan zen, baina bere bizitzako gorabeherengatik ere ospetsu egin zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Horcones-en jaio zen (Rosario de la Fronteran zegoen kanpamentu gotortua, Salta). Bertan igaro zuen bere haurtzaroa, aitona Ignacio Gorriti euskaldunaren etxaldean, eta Mirafloresko gotorleku zaharrean, Pasaje ibaiaren ertzean (Juramento ibaia ere deitua), non bere aitak estantzia bat erosi zuen. Rosario de la Fronteran ezkondutako José Ignacio Gorriti eta Feleciana Zuviríaren alaba. Zortzi anai-arreben azkenaurrekoa izan zen.

Familia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere aita 1816ko uztailaren 9an Independentzia aldarrikatu zuen Tucumángo Kongresuko Saltako diputatua izan zen, Salta probintziako gobernadorea eta Güemes jeneralaren laguna. Independentziaren alde egin zuen dirua eta ondasunak emanez, eta borrokalaria izan zen. ^[2]

Juana Manuela Gorriti Juan Ignacio Gorriti politikari eta kalonje ospetsuaren iloba izan zen —Belgranoko bandera bedeinkatu zuena (1812) eta Saltako apaiz gobernari bakarra izan zena—, baita José Francisco Pachi Gorritirena ere, Güemesko gautxoen lehen lantza. Aitaren aldeko aitona Horconesen hil zen eta Rosario de la Fronteran lurperatu zuten 1875ean.

Izeba batek Salta hirira bidali zuen sei urterekin, eskola erlijioso batean ikas zezan, baina ez zuen onartu giltzapetuta egotea, gaixotu egin zen eta etxera itzuli behar izan zuen, ikasketa formalen amaiera izan zena. Ordutik aurrera liburu ugari irakurri zituen eta ipuinak idazten hasi zen. ^[2]

1831n, bere aita unitarioa zelarik, eta Facundo Quiroga federalari armekin aurre egin ondoren, bere familiak Horcones eta Mirafloresetik emigratu eta Boliviara joan behar izan zuen. Han bizi izan zen bere aitak Horconesetik eramandako liburutegiko liburuen artean, bere obran beti gogora ekartzen duen lurraldea.

Ezkontza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oso gazterik ezkondu zen La Paz-en, harrokeriarik gabe, Manuel Isidoro Belzú kapitainarekin, izaera sutsu eta oldartsuko gizona, ausarta zena eta arriskuek beldurtzen ez zutena. Topaketa Tarijan gertatu zen, Gorriti familia Fernando María Campero Barragánen, Yaviko azken markesaren semearen, konbidatu gisa zegoen bitartean, hiri horretako plaza nagusiaren aurreko etxean. Eraiki zuten etxea lasaia izan zen lehen garaietan. Ezkontza honetatik bi neska jaio ziren: Edelmira eta Mercedes.

Idazlanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Revista de Lima aldizkariak La quena gazteentzako eleberria argitaratu zuen atalka, 1845ean. Eleberriaren argumentua inken printzesa baten eta espainiar baten arteko amodio istorio bat da, Juana Manuelak hemezortzi urte zituenean idatzi omen zuena, hurrenez hurren idatzi eta argitaratuko zituen hainbat gaitako argitalpenen artean lehena izanik.