Kanariak

Kanarietako Autonomia Erkidegoa Comunidad Autónoma de Canarias
Autonomia erkidegoa
Hiriburuak	Santa Cruz Tenerifekoa eta Las Palmas Kanaria Handikoa
Probintziak	Las Palmas Santa Cruz Tenerifekoa
Herritarra	kanariar
Eremua - Espainiaren	7.447 km² % 1,5
Biztanleria - Espainiaren Dentsitatea	1.995.833 (2006) % 4,4 264,30 bizt/km²
ISO 3166-2	ES-CN
Estatutua	1982ko abuztuaren 10a. 1996ko abenduaren 30ean erreformatua
Presidentea	Paulino Rivero (CC)
Hizkuntza ofiziala(k)	gaztelania
Espainiako Gorteak - Kongresuan - Senatuan	15 eserleku 13 eserleku
www.gobcan.es

Kanariak edo Kanaria uharteak Afrikako uhartedi atlantikoa da, Marokoren kostalde parean kokatua. Era berean, Kanariek Espainiako autonomia erkidego bat osatzen dute: Kanarietako Autonomia Erkidegoa.

Historia

XV. mendean Espainiak konkistatu aurretik, guantxeak ziren bertako biztanleak.

Uhartediko konkista ia 100 urte luzatu zen, 1402tik 1496 arte hain zuzen ere. Jean de Bethencourt merkatari normandiarrak ekin zion konkistari, Gaztelaren zerbitzura. Portugal ere saiatu zen uharteak bereganatzen, baina Errege-erregina Katolikoen aurrean atzera egin zuen.

2014ko azaroaren 18an, petrolioa bilatzeko prospekzioak hasi zituen Repsolek Kanarietan. Zundaketak "segurtasun berme guztiekin eta ingurugiroa errespetatuz" egiten ari zirela esan zuen.

Banaketa administratiboa

Uhartedia zazpi uhartek eta hainbat uhartetxok osatzen dute, bi probintziatan banaturik:

• Santa Cruz Tenerifekoa:
  • Tenerife: 2.034 km², 852.945 biztanle (2006).
  • La Palma 706 km², 86.062 biztanle.
  • Gomera: 369 km², 21.952 biztanle.
  • Hierro: 268 km², 10.688 biztanle.

• Las Palmas:
  • Fuerteventura: 1.659 km2. 89.680 bizt. Lobos irlatxoa barne hartzen du.
  • Kanaria Handia: 1.560 km2. 807.049 bizt.
  • Lanzarote: 846 km2. 127.457 bizt. Alegranza, Graciosa, Montaña Clara, Roque del Este eta Roque del Oeste irlatxoak barne hartzen ditu.

Inguru naturala

Sumendiek sortu zuten nagusiki uhartedia. La Palma izan da azken erupzioa izan duena, eta Lanzarote eta Hierro dira sumendi gehien dituztenak.

Bestela, lau natura parke dituzte: Timanfaya (Lanzarote), Teidekoa (Tenerife), La Caldera de Taburiente (La Palma) eta Garajonay (Gomera).

Kultura

Guantxera izan da uharteetako biztanleen jatorrizko hizkuntza XVIII. mendea arte, mintzaira bizia moduan desagertu zenean.

Kirolak

Club Deportivo Tenerife eta Union Deportiva Las Palmas dira uharteetako futbol talde nagusiak.

Ekonomia

Turismoa da uhartediko jarduera nagusia, klimari esker. Bestela, bananak eta mahastiak dira laborantza mota garrantzitsuenak.

Pertsonaia ezagunak

• Jose de Anchieta (1534–1597), jesuita eta misiolaria Brasilen.
• Leopoldo O'Donnell (1809-1867), militarra eta politikaria.
• Benito Perez Galdos (1843-1920), idazlea.
• Juan Negrin (1892-1956), mediku eta politikaria.
• Cesar Manrique (1919-1992), artista.
• Rogelio Botanz (1956-), kantautorea.
• Pedro Guerra (1966-), kantautorea.
• Juan Carlos Valeron (1975 - ), futbolaria.
• David Jiménez Silva (1986 - ), futbolaria.
• Pedro Rodriguez (1987 - ), futbolaria.
• Xavier Fernández Annunziata (1987 - ), futbolaria.

Kanpo loturak

• (Gaztelaniaz) Gobernuaren webgune ofiziala