Karmele Esnal Zulaika

Karmele Esnal Zulaika
	;
Bizitza
Jaiotza	Orio, 1932ko abenduaren 20a
Herrialdea	Gipuzkoa, Euskal Herria
Heriotza	Donostia, 2012ko maiatzaren 30a (79 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	euskara; gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	idazlea eta katedraduna
Jasotako sariak	ikusi Abadia saria (1999) ;
Kidetza	Euskaltzaindia

Karmele Esnal Zulaika (Orio, Gipuzkoa, 1932ko abenduaren 20a – Donostia, Gipuzkoa, 2012ko maiatzaren 30a^[1]) irakaslea, ikastolen sustatzailea eta idazlea izan zen.

Bizitza

Karmele Esnal^[2] eta andereino lanak (Ahotsak.eus proiekturako)

Orion jaio eta bertan igaro zituen haurtzaroko lehen urteak. 1934 eta 1939 bitartean lehen letrak ikasi zituen bertan. Familia Donostiara aldatu zen bizi izatera eta bertan egin zituen Batxilergo ikasketak, Mariaren Lagundiko San Bartolome ikastetxean.^[3] Ondoren, amaren aholkuak jarraituz maistraizateko ikasketak egin zituen bi urtez Gasteizko Irakasle Eskolan^[4] eta hirugarrena Donostiako Ategorrietako Irakasle Eskolan.^[5] Ordurako, hasia zen eskola partikularrak ematen eta 1953an Elbira Zipitria ezagutu eta berarekin ikasturte osoko praktikak egin zituen Alde Zaharreko ikastolan, goiz-arratsaldez, 1954ko uda bitartean. Bere ikastola sortzea erabaki zuen 1955ean Donostian Amara Zaharreko Pedro Egaña kalean zazpi ikaslerekin. 1958an Artzain Onaren plazara aldatu zuen Ikastola, etxebizitza batean alokatutako gela batera, ordurako 35 bat ikasle zituen, lehen hezkuntzako adin guztietakoak.. 1965an, Donostiako Santo Tomas Lizeoan hasi zen lanean. Ikastola horretan bertan, irakasle lanetan ez ezik, administrari, zuzendari eta idazkari lanetan ere aritu zen.

1960. urtean Jarrai antzerki taldean^[6] aritu zen, Iñaki Beobide zuzendari zela, Xabier Lete, Ramon Saizarbitoria, Arantxa Gurmendi eta beste askorekin batera.

Hamarkada horretan Zeruko Argia «Gazte naiz» sailean artikuluak argitaratu zituen, «Maribeltz» ezizenaz. Itzulpen lanak egin zituen Pan-pin aldizkarirako eta Arrate Irratian emakumeei buruzko irratsaioa egiten zuen astero.

1965ean, euskal udalekuak lehenengo aldiz antolatu zirenean Barrian (Araba), begirale lanetan aritu zen uda osoan. Donostiako Bagera euskaltzaleen elkartea sortzeko bileran parte izan zen eta ondoren mintzalagun izeneko programan parte hartzen zuen, euskaraz ikasten ari direnei laguntzen.

1998an Euskaltzaindiak ohorezko euskaltzain izendatu zuen, eta Euskal Idazleen Elkarteak ohorezko bazkide.

1997an erretiroa hartu zuen. Donostian hil zen, 2012ko maiatzaren 30ean, 79 urte zituela.

Sariak

Erretiroa hartu eta hainbat urteren buruan egindako lanaren ordaina hainbat sarirekin jaso zuen:

1998: Ohorezko Euskaltzain izendatu zuen Euskaltzaindiak.
1998: Euskal Idazleen Elkarteko ohorezko bazkide izendatu zuten.
1999: Abbadia Saria jaso zuen.
2009: Gipuzkoako Foru Aldundiaren omenaldia, beste andereño aitzindariekin batera.
2009: Durangoko azokako Argizaiola saria jaso zuen, Euskal Herriko andereñoak ordezkatuz.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Karmele Esnal hil da, ikastolen mugimenduko aitzindarietako bat. Berria.info^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ «Esnal Zulaika, Karmele - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (kontsulta data: 2019-11-08).
↑ (Gaztelaniaz) «El colegio que conquistó la colina» El Diario Vasco 2012-03-23 (kontsulta data: 2023-06-20).
↑ «Hezkuntza - Hezkuntza eta Kirol Fakultatea - UPV/EHU» Hezkuntza eta Kirol Fakultatea (kontsulta data: 2023-06-20).
↑ «Lehen Hezkuntza - Hezkuntza, Filosofia eta Antropologia Fakultatea - UPV/EHU» Hezkuntza, Filosofia eta Antropologia Fakultatea (kontsulta data: 2023-06-20).
↑ «'Jarrai' antzerki-taldean nola hasi zen - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (kontsulta data: 2023-06-20).

Kanpo estekak

Datuak: Q12261320

[1] Karmele Esnal hil da, ikastolen mugimenduko aitzindarietako bat. Berria.info^{[Betiko hautsitako esteka]}

[2] «Esnal Zulaika, Karmele - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (kontsulta data: 2019-11-08).

[3] (Gaztelaniaz) «El colegio que conquistó la colina» El Diario Vasco 2012-03-23 (kontsulta data: 2023-06-20).

[4] «Hezkuntza - Hezkuntza eta Kirol Fakultatea - UPV/EHU» Hezkuntza eta Kirol Fakultatea (kontsulta data: 2023-06-20).

[5] «Lehen Hezkuntza - Hezkuntza, Filosofia eta Antropologia Fakultatea - UPV/EHU» Hezkuntza, Filosofia eta Antropologia Fakultatea (kontsulta data: 2023-06-20).

[6] «'Jarrai' antzerki-taldean nola hasi zen - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (kontsulta data: 2023-06-20).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

i e a Argizaiola Saridunak
1992–2000	1992 Jon Bilbao 1993 Bernardo Estornes Lasa 1994 Eusko Ikaskuntza / Euskaltzaindia 1995 Koldo Larrañaga, Benito Ansola, Pio Caro Baroja, Fernando Larrukert, Nestor Basterretxea, Euskadiko Filmategia 1996 Antonio Zavala 1997 Bittor Kapanaga 1998 Juan Jose Agirre 1999 Jose Maria Jimeno Jurio 2000 Klaus Niebel
2001–2010	2001 Juan San Martin 2002 Labayru ikastegia 2003 Gerardo Bujanda 2004 Txillardegi 2005 Gotzon Garate 2006 Jakin 2007 Maiatz Elkartea 2008 Juan Zelaia 2009 Euskal Herriko andereñoak 2010 Imanol Urbieta
2011–2020	2011 Iñaki Beobide 2012 Benito Lertxundi 2013 William Douglass 2014 Anuntxi Arana 2015 Durangoko Azokaren sortzaileak
Durangoko Azoka