Edukira joan

Karol Nawrocki

Wikipedia, Entziklopedia askea
Karol Nawrocki

museo zuzendari


Presidente-hautetsia

Bizitza
JaiotzaGdańsk1983ko martxoaren 3a (42 urte)
Herrialdea Polonia
Familia
Ezkontidea(k)Marta Nawrocka (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaGdańsk University of Technology (en) Itzuli 2023) Enpresen Zuzendaritza eta Kudeaketako Masterra
4th Secondary School in Gdańsk (en) Itzuli 2002)
Primary School No 8 in Gdańsk (en) Itzuli 1998)
Gdańskeko Unibertsitatea
(2003 - 2008) magister degree (en) Itzuli : zientzia historikoa
Hezkuntza-mailaDoktoretza
Tesi zuzendariaGrzegorz Berendt
Hizkuntzakpoloniera
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria, historialaria eta bouncer (en) Itzuli
Enplegatzailea(k)Instytut Pamięci Narodowej (IPN)  (2009ko urtarrila -  2017)
Museum of World War II in Gdańsk (en) Itzuli  (2017 -  2021)
Instytut Pamięci Narodowej (IPN)  (2021 -
Jasotako sariak
Izengoitia(k)Tadeusz Batyr
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaErromatar Eliza Katolikoa

IMDB: nm11213826 Facebook: Nawrocki25 Twitter: NawrockiKn Instagram: nawrockipl Youtube: UCIa-ZEc4ret9KfPorvrrUJg TikTok: nawrocki25 Edit the value on Wikidata

Karol Tadeusz Nawrocki (1983ko martxoaren 3a) poloniar historialari, kirolari ohi eta politikaria da. Poloniako presidente hautatu zuten 2025eko ekainaren 1ean.[1][2][3] 2025etik Oroimen Nazionaleko Institutuko burua da. Gdańskeko Bigarren Mundu Gerraren Museoko zuzendari ere izan zen 2017tik 2021era.[4]

Nawrocki-ren ikerketa gaiak Poloniako oposizio antikomunista, Poloniako Herri Errepublikako krimen antolatua eta kirolen historia dira. 2024ko otsailean Errusiako Federazioak bilatutako pertsonen zerrendan sartu zuten, Polonian Armada Gorriaren omenezko monumentuak kentzeagatik.[5] 2024ko azaroaren 24an Poloniako presidente izateko hautagaitza independentea aurkeztu zuen, Legea eta Justizia (PiS) alderdiaren babesarekin.

Ibilbide akademiko eta politikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nawrocki Gdańskeko Unibertsitateko[6] Historia Fakultatean graduatu zen eta bertan doktoratu zen 2013an.[7][8] Oroimen Nazionaleko Institutuan lan egin zuen 2009-2017 urteetan, eta erakunde honen Hezkuntza Publikoko Bulegoa zuzendu zuen 2013tik 2017ra, Gdańsken.

Gdańskeko Siedlce Barrutiko Kontseiluko presidente ere izan zen 2011 eta 2017 urteen artean.[7]

2017an Gdańskeko Bigarren Mundu Gerraren Museoko zuzendari izendatu zuten, eta lan horretan aritu zen 2021era arte.[9] Ondoren, Oroimen Nazionaleko Institutura itzuli zen, eta 2021eko ekainean haren lehendakariorde bihurtu zen.[10] 2021eko uztailean, Oroitzapen Nazionalaren Institutuko zuzendari kargua hartu zuen, parlamentuak hautatu eta Poloniako Senatuak onartu ondoren.[11] Nawrocki hainbat libururen eta artikuluren egilea edo egilekidea da, besteak beste oposizio antikomunistari, Poloniako Herri Errepublikako krimen antolatuari eta kirolen historiari buruzkoak.

Nawrockik "Tadeusz Batyr" izena erabili izan du 1980ko hamarkadako Polonia komunistan bizi zen gangster bati buruzko liburua idazteko.[12] 2018an, Nawrocki bera Tadeusz Batyr izenez agertu zen telebistan, txapela jantzita eta aurpegia lausotuta; bertan, Nawrockik «inspiratu» zuela esan zuen, eta Nawrocki «Polonia komunistan krimen antolatua aztertu zuen lehen pertsona» izan zela nabarmendu zuen. Bien bitartean, sare sozialetan, Nawrockik idatzi zuen "Tadeusz Batyr nirekin harremanetan jarri zen orientazio batzuk emateko".[12][12]

Ikuspegi politikoak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nawrocki independentetzat jotzen da, baina ikuspegi kontserbadorekoa da.[13] Nawrockik "modu zabalean definitutako esparru patriotikoaren ordezkari" gisa deskribatu du bere burua, eta nabarmendu du ez dela inoiz alderdi politiko batekoa izan.[14] "Poloniarren arteko gerrari" amaiera emango dion "hautagai zibikotzat" du bere burua.[15] Adierazi zuen prest dagoela "Volhyniako poloniar biktimak hobitik ateratzea eskatzen duen Poloniako edozein gobernu babesteko".[16] Euronewsek honela deskribatu du Nawrockiren kanpainaren lerrokatze politikoa: "patriota, kristauen aldekoa, NATOren aldekoa eta Donald Trump presidentearen aldekoa".[17]

Gizarte-gaiak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kulturalki ikuspegi kontserbadoreak ditu, eta Tusken gobernuari eta LGTB taldeei "haurrak sexualizatzea" leporatu zien. 2025eko kanpainan Gender Queer: A Memoir liburuaren azalaren kopia bat paper-birringailu batean sartu zuen.[18] Poloniako Eliza Katolikoaren eta Poloniako Gobernuaren artean lotura estuak mantentzearen alde dago, abortuaren kriminalizazio zabalaren alde, eta sexu bereko pertsonen arteko ezkontza edo batasun zibilak legeztatzearen aurka, etika sexual katolikoa aipatuz.[19] Geopolitikoki, Estatu Batuekiko eta NATOrekiko lotura indartzen jarraitzearen alde dago, Europaren integrazioaren aurka dagoen bitartean.[20]

Estatuko eraikinetatik gurutzeak kentzearen aurkako jarrera irmoa azaldu du.[21] Komunismoaren aurkako iritziak ditu, eta Poloniako hezkuntza sistema kritikatu du, "alderdi komunista osteko giroak" kontrolatzen duela argudiatuta. Armada Gorriaren hainbat monumentu kentzeko ardura izan zuen. Komunismoaren kontra borrokatu zuten "Soldadu madarikatuak" Poloniako heroi nazionaltzat jo ditu, eta Zuzenbidea eta Justizia alderdia goraipatu du haien omenezko egun nazionala ezartzeagatik.[22]

EBren migrazio politikaren aurkaritzat jo zuen bere burua, eta EBren migrazio ituna bertan behera uzteko asmoa iragarri zuen.

Gai ekonomikoei dagokienez, Nawrockik armagintzan eta arlo sozialean inbertsioak egitearen defendatzaile sutsutzat deskribatzen du bere burua. Kanpainako hitzaldi batean, Nawrockik konpromisoa hartu zuen aparteko orduen lan-zerga guztiak kentzeko eta inbertsio ekonomiko handietan arreta jartzeko; Komunikazio Zentraleko Portua aireportu proiektua irmoki babesten du.[23] Nawrockik beste inbertsio handi baztuekiko lilura ere adierazi zuen, hala nola Vistula Spit kanala eta Świnoujście GNL terminala, eta antzeko enpresak bultzatu nahi ditu.[24]

Ongizate programak babesten ditu eta Euroa Poloniako moneta gisa hartzearen aurka dago.[25] Herrialdeko eskualde azpigaratuetan tren azpiegiturak garatzeko konpromisoa hartu du.[26] Hiru apartamentu edota gehiagoren jabeei zerga gehigarri bat ezartzea proposatu du, seme-alabak dituzten familientzako salbuespenarekin.[27]

Nawrockik 11 konpromisoko zerrenda sinatu zuen, besteak beste, erretiratzeko adina ez igotzeko, langileen babesei eusteko, gutxieneko soldatak defendatzeko, igandeetan enpresen jardueraren debekua mantentzeko, abertzaletasun ekonomikoa sustatzeko, eta osasun zerbitzu publikorako eta nekazaritzarako finantzaketa handitzeko. Konpromiso horietan oinarrituta, Poloniako Solidaritate sindikatuak babestu egin zuen.[28] Nawrockik zerga gehigarriak babesten ditu "online jarduten duten eta erabiltzaile poloniarrei zuzentzen zaizkien erraldoi digitalei" eta etxebizitza sozialen hedapenaren alde ere badago.[29]

Poloniak "burujabetza energetiko osoa" lortu behar duela argudiatu du. Energia nuklearra babesten du, "seguruena eta egonkorrena" bezala deskribatuz. Europako Itun Berdea ere kritikatu du. Era berean, Nawrockik uste du Poloniak bere elikadura segurtasuna bermatu behar duela eta "Poloniako landaren subiranotasuna" errespetatu behar duela; landa eremuko herriak "Poloniako kulturaren, tradizioen eta balio sozialen oinarri nagusitzat" jo ditu.[23] Poloniako ekonomian "lehia desleialari" aurre egingo dioten politika berriak ezarri nahi ditu.[30]

Kanpo-politika

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europako Batasuna federalizatzearen aurka agertu da Nawrocki, eta Europako Batasunaren barruan Poloniako nazio nortasunari eusteko beharra nabarmendu du, eta gaineratu du «Poloniak ez duela behar jatorri poloniarra duten EBko herritarrek populatutako estatu zentralizatu bat».[30]

Poloniaren eta Ukrainaren arteko harremanak hobetze aldera Volinian eta Ekialdeko Galitzian 1943 eta 1945 artean poloniarrei egindako sarraskiei garrantzia kentzeko saiakerak salatu ditu. Ukraina NATOn edo Europako Batasunean sartzearen aurka dago, Ukrainak Voliniako poloniarren genozidioaren ardura onartu arte.[31] Stepan Bandera ukrainar buruzagi nazionalistaren gorazarrea zigortu nahi du.[32]

Errusiaren eta Ukrainaren arteko gerra bake akordio baten bidez amaitzearen alde dago, baina lurraldeen lagapenen auzia Europako komunitateak zein Ukrainak berak erabaki beharko luketela dio. Bigarren Mundu Gerrako erreparazioak exijitu dizkio Alemaniari Polonia okupatuan egindako gerra krimenengatik, eta adierazi du beharrezkoak dela Alemaniak froga dezan Poloniarekiko asmo baketsuak dituela. Gainera, Errusiar Federazioaren aurka gogor egiten du eta adierazi du "Errusia bere oinarrian inperialista dela izu zurian, izu gorrian edo izu modernoa izan".[33]

Israelen kritikatua izan zen, Holokaustoan poloniarrek edukitako paperari garrantzia kentzeagatik.[34] Holokaustoko jakintsuen "eraso nazkagarri guztien aurrean" Polonia defendatuko zuela esan zuen Nawrockik.[35] Hauteskunde kanpainan, Israel kritikatzeari uko egin zion.[36]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Karol Nawrocki, Ph.D.. Txantiloi:Date.
  2. (Ingelesez) «Conservative Karol Nawrocki wins Poland's presidential election» AP News 2025-06-02.
  3. «Nawrocki ultrakontserbadoreak irabazi ditu Poloniako presidentetzarako bozak» Berria 2025-06-02 (kontsulta data: 2025-06-02).
  4. (Polonieraz) «Wybory prezydenckie 2025: Kiedy Karol Nawrocki zostanie Prezydentem RP? [TERMINY»] www.gazetaprawna.pl 2025-06-02.
  5. Russia puts four Poles on wanted list says Russian independent portal. .
  6. Dr Karol Nawrocki, a graduate of the Faculty of History of the University of Gdańsk, won the competition for the chairperson of IPN. .
  7. a b «Karol Nawrocki, Ph.D. President of the Institute of National Remembrance» Institute of National Remembrance.
  8. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej. .
  9. Karol Nawrocki, PhD, reappointed as director of the Museum of the Second World War in Gdańsk. .
  10. IPN. Karol Nawrocki appointed vice-president of the Institute of National Remembrance. .
  11. Karol Nawrocki appointed new head of Institute of National Remembrance. .
  12. a b c Vernon, Will. (March 29, 2025). «Polish presidential candidate ridiculed for donning disguise to promote book» BBC News.
  13. (Polonieraz) Plewnia, Katarzyna. (25 November 2024). «Karol Nawrocki "kandydatem PiS, ale obywatelskim" na prezydenta RP» Radio Opole.
  14. (Polonieraz) Niemasz, Aleksandra. (25 November 2024). «Wystarczyło kilka pytań, by zapędzić Nawrockiego w kozi róg. "Kot w worku"» fakt.pl.
  15. (Polonieraz) «PiS presidential nominee Karol Nawrocki: I'm running as a civic candidate» TVN24 24 November 2024.
  16. (Polonieraz) «To on jest kandydatem na prezydenta. Kim jest Karol Nawrocki?» pap.pl 24 November 2025.
  17. (Polonieraz) «Polish opposition party chooses historian Karol Nawrocki as presidential candidate» Euronews 24 November 2024.
  18. Karol Nawrocki niszczy komiks, MSN stawia sprawę jasno. "Chcemy stać za człowiekiem". Txantiloi:Date.
  19. (Ingelesez) mp. (2025-01-09). «Karol Nawrocki on Abortion and Civil Partnerships: A Controversial Stance in the Presidential Race» PolandDaily24.com.
  20. (Polonieraz) «Polish opposition party chooses historian Karol Nawrocki as presidential candidate» Euronews 24 November 2024.
  21. (Polonieraz) «Polish opposition picks non-party candidate for presidential election» notesfrompoland.com 24 November 2024.
  22. (Polonieraz) «Oto najważniejsze obietnice i poglądy kandydatów. Trzaskowski, Nawrocki, Mentzen, Hołownia» salon24.pl 25 November 2024.
  23. a b (Polonieraz) Dybińska, Katarzyna. (24 November 2024). «Karol Nawrocki o gospodarce. "Jest gorzej". Obiecuje zwolnienie z podatku» interia.pl. Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name "onet_eko" defined multiple times with different content
  24. Nawrocki, Karol. (9 November 2024). «The Polish Anchor of Freedom» Institute of National Remembrance.
  25. (Polonieraz) Materna, Marcin. (26 November 2024). «Trzaskowski czy Nawrocki: który prezydent bliższy gospodarce?» bankier.pl.
  26. (Polonieraz) «Karol Nawrocki rozpoczął kampanię. Powiedział, że Polacy kochają kolej» Rzeczpospolita 25 November 2024.
  27. (Polonieraz) Krześniak-Sajewicz, Monika. (29 April 2025). «Nawrocki zmienia zdanie w sprawie podatku katastralnego? "Te wypowiedzi są sprzeczne"» Interia.
  28. Ptak, Alicja. (13 February 2025). Poland’s Solidarity trade union endorses opposition presidential candidate. .
  29. (Polonieraz) «Latarnik Wyborczy. Rafał Trzaskowski i Karol Nawrocki zgodni w 40 proc.» Onet 25 April 2025.
  30. a b (Polonieraz) «Karol Nawrocki kandydatem na prezydenta. Zapowiada ustawy "dla ratowania dobrobytu"» money.pl 24 November 2024. Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name "money" defined multiple times with different content
  31. «Polish Opposition Presidential Candidate Sees Ukraine Neither in NATO Nor in the EU» Kyiv Post 10 January 2025.
  32. «Conservative presidential candidate Nawrocki responds to demands of radical-right rival Braun» Notes from Poland 26 May 2025.
  33. (Polonieraz) «Jakie poglądy ma kandydat na prezydenta Karol Nawrocki?» wm.pl 25 November 2024.
  34. «Conservative Holocaust revisionist Karol Nawrocki wins Polish presidential election» The Times of Israel 2 June 2025.
  35. Bartov, Shira Li. (31 May 2025). Poland votes for its next president, with Polish-Jewish history on the ballot. The Jerusalem Post.
  36. «Wybory prezydenckie 2025. Izraelskie media komentują zwycięstwo Karola Nawrockiego» Onet.pl 2 June 2025.