Karraspina arrunt

Wikipedia, Entziklopedia askea
Karraspina arrunta
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
KlaseaPezizomycetes
OrdenaPezizales
FamiliaMorchellaceae
GeneroaMorchella
Espeziea Morchella esculenta
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuakcommon morel (en) Itzuli
Mikologia
 
himenio leuna
 
kono-formako txapela
 
gero arrautza-formakoa
 
ez dauka orririk
 
hanka biluzik dago
 
espora kremak dauzka
 
mikorrizak eratzen ditu

Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Karraspina arrunta, seta-erlauski edo tripa-ziza (Morchella esculenta edo Morchella vulgaris) karraspinen familiako onddo bat da. Munduan gehien ezagutzen den perretxikoetako bat da; Euskal Herrian, berriz, beste perretxiko batzuk ospe gehiago dute.[1]

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espezie honen perretxikoak belaki gris trinko baten itxura du hasieran, eta hazi ondoren, irtenune eta sakonune askoko gainazal irregularra duen belaki horixka baten eitea hartzen du. Txapel horren tamaina 2-7 zentimetrokoa da zabaleran eta 210 zentimetro luzeran.

Hanka luze zuria izan ohi du. Bere luzera 2-9 zentimetro ingurukoa da.

Ekologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udaberrian hazten da, askotan ibaiertzetan, lizarren edo zumaren alboan.[2] Beste mota batzuetako basoetan, lorategietan eta, zenbaitetan, erre berri diren tokietan ere agertzen da.

Erabilerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Perretxiko hau jangarria da, ongi egosten bada. Gordinik, toxikoa da.

Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ipar Amerika, Costa Rica, Ekuador, Peru, Txile, Europa, Errusia, Erdialdeko Asia, Himalaiako eremua, Japonia, Taiwan, Hego Korea, Australia, Zeelanda Berria, Hegoafrika.[3]

Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. (Gaztelaniaz) Morchella esculenta. Fungipedia (Noiz kontsultatua: 2018-04-05).
  3. Morchella esculenta: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]