Landaburu goiztiar
Landaburu goiztiarra | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
Filuma | Basidiomycota | |||||||||||||||||||||||||||
Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
Familia | Strophariaceae | |||||||||||||||||||||||||||
Generoa | Agrocybe | |||||||||||||||||||||||||||
Espeziea | Agrocybe praecox Fayod, 1889 | |||||||||||||||||||||||||||
Basionimoa | Agaricus praecox | |||||||||||||||||||||||||||
Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Landaburu goiztiarra (Agrocybe praecox edo Pholiota praecox) Strophariaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Erdipurdiko jangarria.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kapela: 3 eta 8 cm bitarteko diametrokoa, batzuetan higrofano samarra. Gaztetan zuri zikin kolorekoa, krema-buztin kolorekoa, ilunagoa erdialdean. Hasieran ganbila, gero laua eta, azkenean, titiduna.
Orriak: Eskotatuak, lodiak. Hasieran zurbilak, ondoren gris-moretik arre-buztin kolorera doazenak.
Orri Eskotatuak: Oinera iritsi baino lehentxeago eskote txiki bat duten orriak.
Hanka: 5 eta 7 cm bitarteko altuerakoa. Lehenik muinduna, gero barnehutsa. Zilindrikoa, oinarrian erraboildun samarra bada ere. Hasieran zurixka da, eta, ondoren, okre antzeko kolorekoa. Oinak eraztun bat du oso goian, zabaldua, hauskorra eta iheskorra.
Haragia: Samurra eta zuria kapelan, oinean arrea. Irin usain arina du.[2]


Etimologia: Agrocybe hitza grekotik datorren hitz konposatua da, landa eta burua, zelai burua esan nahi du. Praecox epitetoa latinetik dator, goiztiarra, esan nahi duen "praecox" hitzetik. Udaberriaren hasieran hasten delako.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erdipurdiko jangarria, kalitate gutxikoa.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Agrocybe dura delakoarekin, honek ez du irin usainik eta zapore mikatz samarrekoa da.[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udaberrian eta udan, lurrean, hostozabalen basoetako leku belartsuetan, larreetan eta zelaietan.[5]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Mexiko, Honduras, Kolonbia, Brasil, Txile, Europa, Islandia, Svalbard, Errusia, Kaukasia, Iran, Mongolia, Txina, Hego Korea, Taiwan, Japonia, Australia, Zeelanda Berria, Hegoafrika, Kenya, Kongoko Errepublika Demokratikoa.[6]
Galeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 395 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas.. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 340 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 193. or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 262 or. ISBN 84-282-0865-4..
- ↑ Agrocybe praecox: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1889. urtean deskribatutako onddoak
- Euskal Herriko onddoak
- Agrocybe
- Kanadako onddoak
- Ameriketako Estatu Batuetako onddoak
- Mexikoko onddoak
- Hondurasko onddoak
- Kolonbiako onddoak
- Brasilgo onddoak
- Txileko onddoak
- Islandiako onddoak
- Svalbardeko onddoak
- Europako onddoak
- Errusiako onddoak
- Japoniako onddoak
- Australiako onddoak
- Zeelanda Berriko onddoak
- Kaukasoko onddoak
- Irango onddoak
- Mongoliako onddoak
- Kazakhstango onddoak
- Hego Koreako onddoak
- Txinako onddoak
- Taiwango onddoak
- Hegoafrikako onddoak
- Kongoko Errepublika Demokratikoko onddoak
- Kenyako onddoak