Wikipedia, Entziklopedia askea


UR GAZIKO EKOSISTEMA[aldatu | aldatu iturburu kodea]

   Ba al dakizu   
Bale urdina munduko animaliarik handiena da.
Itsaso zabala. Planetako ur horniduraren %97 eta espazio bizigarrien %90 baino gehiago

Itsasoko ekosistemak Lurreko ur-ekosistemarik handienak dira, eta gatz asko duten uretan daudelako bereizten dira. Sistema horiek ur gezako ekosistemekin alderatuta ezberdinak dira, azken hauek gatz gutxiago dutelako. Itsasoko urek Lurraren azaleraren %70 estaltzen dute. Planetako ur-horniduraren %97 eta espazio bizigarriaren %90 baino gehiago dira.

Mangladia. Eremu tropikaletako ibaien bokalean garatzen den habitata

Ur gaziko ekosistemak ekosistema urtarren barruan sailkatzen dira, eta ingurune horiek oso egonkorrak dira bizitzaren garapenari begira, ur gezako edozein lehorreko sistemarekin alderatuta. Itsas ekosistemek kostaldetik gertu dauden sistemak barne hartzen dituzte, hala nola gatz-padurak, marea-lautadak, itsas zelaiak, mangladiak, marearteko eremuak eta koralezko arrezifeak. Itsasertzetik urrun ere hedatzen dira, itsaso zabaleko sistemak sartzeko, hala nola, azaleko ozeanoa, ur pelagikoak, itsaso sakona, arnasbide hidrotermalak eta itsas hondoa.

Koral arrezifea. Koralez osaturiko habitat subakuatikoa

Itsas ekosistema mota horrek tenperatura konstantea du eta uraren irteera %3,5ekoa da, batez beste. Sakoneraren arabera, eguzkiaren argia ez da, gutxi gorabehera, 200 metrora iritsiko, eta hemendik aurrera, erabat iluntzat hartzen den eremua, eskualde afotiko deitzen da.

Ur gaziko izaki bizidunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ur gaziko eremu urtarretan mota guztietako itsas ugaztunak daude (baleak, marrazoa, itsas txakurrak, eta abar), baita organismo ñimiñoen moduko arrain ugari ere (plankton, koralak eta algak, besteak beste). Horiek oso ondo egokitu dira, ekosistema ozeanikoetan uraren barruan iraun ahal izateko.

Eriphia verrucosa: Atlantikoaren ekialdean, Mediterraneoan eta Itsaso hilan aurki daitekeen karramarro mota.

Ur gaziko ekosistemak habitat egokiak ditu da animalia mota askorentzat; horregatik, aniztasun handia dago, eta horien artean ugaztun eta zetazeo asko nabarmentzen dira. Horietako batzuk sakon-sakonean bizitzera ohitu dira, beste organismo batzuentzat ezinezkoa litzatekeelako hor egotea, presioaren ondorioz. Karramarroa da ohikoenetako bat. Izan ere, 6700 karramarro espezie baino gehiago daude eta gehienak sakonera txikiagoko uretan daude, haien habitat naturala koralezko arrezifeak baitira.


Habitat mota honetan ohikoena den baina guretzat agian ezezagunagoa den beste animalia bat arrain aingerua da, 100 espezie baino gehiago daude, baina nagusiak ur gezakoak dira, oro har Hegoafrika, eta ozeanoetan daudenak. Itsas pepinoak habitat honetan ohikoena den beste espezie bat dira, 1250 espezie baino gehiago daude eta beti aurkitzen dira psio ozeanikoan, baita batzuetan lurperatuak ere.

Balea urdina, planetako animaliarik handiena da, 200 tona pisatzera irits daiteke. Gainera, animaliarik zaratatsuena da, eta, are gehiago, hegazkin batek baino soinu gehiago sor dezake eta 100 kilometro baino gehiagora entzuna izan daiteke. Bestalde, marrazoa animalia honen espezie asko ditugu, eta alde handia dago haien artean; animalia oldarkorrena edo lasaienetako bat aurki dezakegu.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]