Lankide:Joxan Garaialde/Parlamentuarteko Batasuna

    Wikipedia, Entziklopedia askea

    Parlamentu Arteko Batasuna (IPU) 1889ko ekainaren 30ean Frédéric Passyk eta William Randal Cremer-ek sortutako, parlamentuen nazioarteko erakundea da. Horrela, mundu mailan, gobernuen botere legegilea ordezkatzen duen erakunde bakarra da. Nazioarteko beste erakunde batzuek ez bezala, ez da gobernu arteko erakundea, parlamentuen arteko lankidetza sustatzeko erakundea baizik. Nazio Batuen sistemaren menpe egiten du lan, eta bere oinarrizko helburua da bakea, herrien arteko lankidetza eta erakunde ordezkariak sendotzea eta elkarrizketa politikoaren bidez lortzea. Nazioarteko erakunde politiko aitzindaritzat hartzen da, 178 parlamentu nazional afiliatu eta 12 eskualdeko parlamentu batzar elkartuekin[1][2].

    Gaur egun, IPU Nazio Batuen parlamentuko solaskide nagusia da, eta parlamentuen ahotsa Nazio Batuen erabakiak hartzeko prozesuetara ekartzen du, aldian-aldian, bere ebazpenak Batzar Nagusian aurkeztuz, adierazpenak eginez, eztabaidetan parte hartuz eta bilerak antolatuz NBEren agendako funtsezko gaiei buruz. Eginkizun garrantzitsu hori aintzat hartuta, 2002an, Nazio Batuen Erakundeak behatzaile iraunkorraren estatusa eman zion.

    Egoitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    Munduko Parlamentuarteko Batasunaren Estatutuen 2. artikuluaren arabera, bere egoitza Genevan (Suitza) dago.

    Helburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    UPIk Nazio Batuen helburuak partekatzen ditu; bere ahaleginak onartzen, eta harekin estuki lan egiten du. Halaber, eskualdeko parlamentu arteko erakundeekin eta ideal beretan inspiratutako nazioarteko, gobernu arteko eta gobernuz kanpoko erakundeekin lankidetzan aritzen da. Helburu hauek ditu[1]:

    • Herrialde guztietako parlamentu eta parlamentarien arteko harremanak, koordinazioa eta esperientzia-trukea sustatzea.
    • Nazioarteko intereseko gaiak aztertzea eta horiei buruz hitz egitea, parlamentuen eta haien kideen ekintza sortzeko.
    • Giza eskubideen defentsan eta sustapenean laguntzea, esparru unibertsala dutenak eta haien errespetua demokrazia parlamentarioaren eta garapenaren funtsezko faktorea baita.
    • Erakunde ordezkarien funtzionamendua hobeto ulertzen laguntzea eta haien jarduteko bideak indartzen eta garatzen laguntzea.
    1928an, Berlinen egin zen IPUren 28. Batzar Nagusia Reichstag-en (Alemaniako Parlamentua) egoitzan.

    Organoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    Hauek dira Parlamentua Arteko Batasunaren organoak: Batzarra, Zuzendaritza Batzordea, Batzorde Betearazlea eta Idazkaritza[1].

    Batzarra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    Parlamentu Arteko Batasuna urtean bitan bilduko da batzarrean, IPUren eskumenekoak diren gai guztiak eztabaidatzeko, eta horiei buruzko gomendioak formulatuko ditu, Erakundearen iritzia adierazten dutenak. Batzarra IPUko kideek ordezkari gisa izendatutako parlamentariek osatuko dute. Kideek gizonezko zein emakumezko parlamentariak sartu behar dituzte beren ordezkaritzetan, eta haien ordezkaritza bermatzen ahaleginduko dira, berdintasunean. IPUko kide batek Batzarrean eskuordetutako legebiltzarkideen kopurua aldatu egiten da estatuko biztanleriaren arabera, eta ezin izango da, inolaz ere, zortzi baino gehiagokoa izan herrialdea 100 milioi biztanle baino gutxiagokoa bada, eta hamar baino gehiagokoa biztanle kopuru hori baino handiagoa duten herrialdeetako Parlamentuentzat. Batzar bakoitzaren lekua eta eguna Zuzendaritza Batzordeak ezarriko du. Salbuespenezko kasuetan, Zuzendaritza Batzordeak batzar lekua eta eguna aldatzea edo ez biltzea erabaki dezake. Premiazko kasuetan, Parlamentu Arteko Batasuneko presidenteak erabaki hori hartu ahal izango du Batzorde Betearazlearekin adostuta[1].

    2018. urtera arte, 138 batzar egin dira, lehenengoa Paris hirian, Frantzian, 1889an. Batzar gehienak Suitzako Geneva hirian egin dira, IPUren egoitzan, guztira 18. Suitza da batzar gehien antolatu dituen herrialdea, guztira 22 batzarrekin. Alemanian, 5 batzar egin dira, horietako bakoitzean errepublikaren izena aldatu zen; lehenengoa, Alemaniako Inperio gisa; gero, Weimar Errepublika gisa; gero, Alemaniako zatiketa garaian, lehenik Mendebaldeko Alemanian, ondoren, Ekialdeko Alemanian, eta geroago Alemania gisa. 1984az geroztik, urtean bi batzar egiten dira. Era berean, IPUren batzarra kontinente guztietan egin izan da. Jarraian, egindako bileren zerrenda:

    Ordena Lekua Herrialdea Urtea
    141. Belgrad  SRB 2019
    140. Doha  QAT 2019
    139. Geneva  SWI 2018
    138. Geneva  SWI 2018
    137. San Petersburgo  RUS 2017
    136. Daca  BAN 2017
    135. Geneva  SWI 2016
    134. Lusaka  ZAM 2016
    133. Geneva  SWI 2015
    132. Hanói  VIE 2015
    131. Geneva  SWI 2014
    130. Geneva  SWI 2014
    129. Geneva  SWI 2013
    128. Quito  ECU 2013
    127. Quebec  CAN 2012
    126. Kampala  UGA 2012
    125. Berna  SWI 2011
    124. Panama Hiria  PAN 2011
    123. Geneva  SWI 2010
    122. Bangkok  THA 2010
    121. Geneva  SWI 2009
    120. Addis Abeba  ETH 2009
    119. Geneva  SWI 2008
    118. Lurmutur Hiria  RSA 2008
    117. Geneva  SWI 2007
    116. Bali  INA 2007
    115. Geneva  SWI 2006
    114. Nairobi  KEN 2006
    113. Geneva  SWI 2005
    112. Manila  PHI 2005
    111. Geneva  SWI 2004
    110. Mexiko  MEX 2004
    109. Geneva  SWI 2003
    108. Santiago (Txile)  CHI 2003
    107. Marrakex  MAR 2002
    106. Uagadugu  BFA 2001
    105. Habana  CUB 2001
    104. Jakarta  INA 2000
    103. Amman  JOR 2000
    102. Berlin  GER 1999
    101. Brusela  BEL 1999
    100. Mosku  RUS 1998
    99. Windhoek  NAM 1998
    98. Kairo  EGY 1997
    97. Seul  KOR 1997
    96. Pekin  CHN 1996
    95. Istanbul  TUR 1996
    94. Bukarest  ROM 1995
    93. Madril  ESP 1995
    92. Kopenhage  DEN 1994
    91. Paris  FRA 1994
    90. Canberra  AUS 1993
    89. New Delhi  IND 1993
    88. Stockholm  SWE 1992
    87. Jaunde  CMR 1992
    86. Santiago (Txile)  CHI 1991
    85. Piongiang  PRK 1991
    84. Punta del Este  URU 1990
    83. Nikosia  CYP 1990
    82 Londres  GBR 1989
    81. Budapest  HUN 1989
    80. Sofía  BUL Bulgaria 1988
    79. Guatemalako Hiria  GUA 1988
    78. Bangkok  THA 1987
    77. Managua  NIC 1987
    76. Buenos Aires  ARG 1986
    75. Mexiko Hiria  MEX 1986
    74. Ottawa  CAN 1985
    73. Lome  TOG 1985
    72. Geneva  SWI 1984
    71. Geneva  SWI 1984
    70. Seul  KOR 1983
    69. Erroma  ITA 1982
    68. Habana  CUB 1981
    67. Berlin  GDR Alemaniako Errepublika Demokratikoa 1980
    66. Caracas  VEN Venezuela 1979
    65. Bonn  GER Mendebaldeko Alemania 1978
    64. Sofia  BUL Bulgaria 1977
    63. Madril  ESP Espainia 1976
    62. Londres  GBR 1975
    61. Tokio  JAP 1974
    60. Erroma  ITA 1972
    59. Paris  FRA 1971
    58. Haga  NED 1970
    57. New Delhi  IND 1969
    56. Lima  PER 1968
    55. Teheran  Iran Iran 1966
    54. Ottawa  CAN 1965
    53. Kopenhage  DEN 1964
    52. Belgrad  YUG 1963
    51. Brasilia  BRA 1962
    50. Brusela  BEL 1961
    49. Tokio  JAP 1960
    48. Varsovia  POL 1959
    47. Rio de Janeiro  BRA 1958
    46. Londres  GBR 1957
    45. Bangkok  THA 1956
    44. Helsinki  FIN 1955
    43. Viena  AUT 1954
    42. Washington  USA 1953
    41. Berna  SWI 1952
    40. Istanbul  TUR 1951
    39. Dublin  IRL 1950
    38. Stockholm  SWE 1949
    37. Erroma  ITA 1948
    36. Kairo  EGY 1947
    35. Oslo  NOR 1939
    34. Haga  NED 1938
    33. Paris  FRA 1937
    32. Budapest  HUN Hungariako Erresuma 1936
    31. Brusela  BEL 1935
    30. Istanbul  TUR 1934
    29. Madril  ESP 1933
    28. Geneva  SWI 1932
    27. Bukarest  ROM 1931
    26. Londres  GBR 1930
    25. Berlin Flag of Germany (1867–1918).svg Weimarko Errepublika 1928
    24. Paris  FRA 1927
    23. Washington  USA 1925
    Ottawa  CAN
    22. Berna  SWI 1924
    21. Kopenhage  DEN 1923
    20. Viena  AUT 1922
    19. Stockholm  SWE 1921
    18. Haga  NED 1913
    17. Geneva  SWI 1912
    16. Brusela  BEL 1910
    15. Berlin Flag of Germany (1867–1918).svg Alemaniar Imperioa 1908
    14. Londres  GBR 1906
    13. Brusela  BEL 1905
    12. Saint Louis (Missouri)  USA 1904
    11. Viena Civil ensign of Austria-Hungary (1869-1918).svg Austria-Hungariako Inperioa 1903
    10. Paris  FRA 1900
    9. Cristianía Union Jack of Sweden and Norway (1844-1905).svg Suecia-Noruega 1899
    8. Brusela  BEL 1897
    7. Budapest Civil ensign of Austria-Hungary (1869-1918).svg Austria-Hungariako Inperioa 1896
    6. Brusela  BEL 1895
    5. Haga  NED 1894
    4. Berna  SWI 1892
    3. Erroma  ITA Italia 1891
    2. Londres  GBR 1890
    1. Paris  FRA 1889

    Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

    1. ↑ a b c d Estatutos de l Unión Interparlamentaria Mundial-2018. marzo de 2018.
    2. ↑ Unión Interparlamentaria. .
    "https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lankide:Joxan_Garaialde/Parlamentuarteko_Batasuna&oldid=9118561"(e)tik eskuratuta