La Sarrada

Sarrada
Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Lapurdi
Udalerria	Bardoze
Administrazioa
Posta kodea
Geografia
Koordenatuak	43°29′23″N 1°14′16″W
Garaiera	3-122 metro
Demografia

Sarrada (okzitaniera lekuizenaren jatorrizko hizkuntzan) edo Lassarrade (frantsestutako grafian) Bardozeko zazpi auzo nagusietako bat da. Udalerriaren ipar-mendebaldean dago.

Izena

Dokumentu bakar batean euskaraz Lasarrada ageri bada ere, Euskaltzaindiak arautu ezean egokiagoa izan daiteke lekuizena jatorriko hizkuntzan (eta Lapurdiko Aturri bazterretan euskararekin batera tokiko hizkuntza den) okzitanieraz idaztea.

Toponimo argia, sarra edo muinoz osatutako lerroa esan nahi du.

Kokapena

Bardozeko ipar-mendebaldean, karrikatik edo herri honetako gune nagusitik Aturri alderantz doazen lurrak dira, izenak ondo definitzen duenez ibai honetatik hegoaldera topatzen diren lehen muinoen lerroan. Etxe gehienak muino horietan kokatuta badaude ere, ia Aturriraino (Arricau etxea, Zaldan edo lo Saudan barta) heltzen da, A-64 autobide eta Tolosa-Baiona trenbidetik iparraldera.

Mugakideak

• Bardozeko bi auzorekin mugatzen du:
  • hego-ekialdean Miramont du; La Sarradatik karrikara joateko errepide lokala auzo honetatik pasatzen da.
  • hego-mendebaldean Ibarre; beste errepide lokal batek lotzen ditu biak eta Ibarretik Baiona edo Hazparnerako bideak har daitezke.
• Gixuneko lurrak (Lagalhardia auzoa, Vic de Suseko bartak) ditu ekialdean.
• Ahurti du mendebaldean.

Hidrografia

Ahurtirekiko muga Harana Aturriren ibaiadar inportanteak egiten du. Han isurtzen dituzte beren urak zeinbait errekak:

• Termi eta Urgorrik tarte handi batean Gixunerekiko muga markatzen dute.
• Olhegi auzoaren hego-mendebaldean dago.

Etxe-taldeak historian

Lassarrade aipatzen duen 1818ko cadastre napoléonien ("Napoleonen katastroa" edo katastro zaharra) delakoan auzoa bost ataletan banatuta ageri da:

• A-1: desagertutako etxe bat.
• A-2: 8 etxe eta 3 borda.
• A-3: 3 etxe, 3 borda eta eraikin militar bat.
• A-4: 12 etxe eta 2 borda.
• A-5: 33 etxe eta 2 etxalde.

Etxeak eta auzoak

Hona Sarradako etxeen izenak IGN maparen arabera:

• Ancho
• Arlan
• Arricaou
• Ascarat (Azkaratea)
• Athio
• Belloc
• Beyhalde (Behialde)
• Bordachoury (Bordaxuria)
• Borde Joliberry
• Burgue
• Castella
• Castellateguy
• Chandieu
• Chaubadon
• (la) Chêneraie
• Curutchet (Kürütxeta)
• Etchebeheyty (Etxebeheitia)
• Galharrague (Galharraga)
• Gelos (Jelosea)
• Greciet (Gerezieta)
• Habanch
• Harguinenia (Harginenea)
• Hariet (Harrieta)
• Harismendy (Harizmendia)
• Ilanteguy (Ilantegia)
• Irigoin (Irigoienea)
• Joliberry
• Landaberry (Landaberria)
• Larceveau (Larzabalea)
• Lichabe (Lixabea)
• Lissarague de Bas (Leizarragabeherea)
• Lissarague de Haut (Leizarragagaraia)
• Lurberiet (Lürberrieta)
• Macha
• Martinon
• Minho (Minhoa)
• Noguès
• Pagouague (Pagoaga)
• Passorhaye
• (le) Pont de l'Aran
• (le) Sabalan
• Sarthou
• Saudaun
• Suhas (Zuhaztia)
• Tantoua
• (les) Tilleuls

Sarradar ospetsuak

Zenbait pertsonaia aipagarri auzo honetako hego-ekialdean, karrikatik hurbil bizi izan ziren:

• Piarres Ameztoi Lapurdiko sindikoa izan zen 1770etatik 1777 arte. Etxebeheitia etxean bizi zen.
• Dominique Lixabekoa ontzi kapitain eta kortsarioa zen. Lixabea etxean sortu zen.
• Joan Piarres Duvoisin idazlea Etxebeheitia etxean bizi zen.
• Mixel Labéguerieren familiak Attonea edo Ithurraldea etxean zuen jatorria

Hizkuntza eta toponimia

Egun hizkuntza biak ahul badaude ere, Bardoze xarnegu-herrian dagoenez bai euskararen (auzoaren etxe gehienetan) bai okzitanieraren (Aturritik hurbilen dauden etxeetan) presentzia dago.

Toponimiarekin berdin: lekuizen gehienak euskaldunak dira, badira nahikotxo gaskoi jatorrikoak eta Baylia bi hizkuntzak uztartuz sortua da: Bayle (okzitanierazko hitza, kargu publikoa, auzapeza...izendatzeko) eta euskarazko artikulua; lehen Bailea eta gero Bailia eman du.

Ikus, gainera

• Bardoze
• Ibarre

Kanpo estekak

• Datuak: Q3218339

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa