Legenar

Wikipedia, Entziklopedia askea
Legen» orritik birbideratua)
Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.
Legenar
Deskribapena
Motainfekzio bakteriano primarioa, mycobacterium infectious disease (en) Itzuli, gaixotasun oftalmologikoa, neuropatia periferikoa, testicular disease (en) Itzuli, upper respiratory tract disease (en) Itzuli, ahaztutako gaixotasun tropikala
eritasuna
Espezialitateainfektologia
Arrazoia(k)Mycobacterium leprae
Mycobacterium lepromatosis
Sintoma(k)polineuropatia, hypoesthesia (en) Itzuli, depigmentation (en) Itzuli, parestesia, muscle atrophy (en) Itzuli, contracture (en) Itzuli, mutilation (en) Itzuli, lagophthalmos (en) Itzuli, Keratitisa, nasal septal perforation (en) Itzuli, Sudurreko odoljarioa
dystrophy (en) Itzuli
Patogenoaren transmisioaukitzeen bidezko kutsapen
Asoziazio genetikoa
Honen izena daramaGerhard Armauer Hansen (en) Itzuli
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikakclofazimine (en) Itzuli, dapsone (en) Itzuli, ofloxazino, Errifanpizina, minocycline (en) Itzuli, Azitromizina, Klaritromizina eta prednisolona
Identifikatzaileak
GNS-10-MKA30 eta A30.9
GNS-9-MK030 eta 030.9
OMIM607572, 609888 eta 613407
DiseasesDB8478
MedlinePlus001347
eMedicine001347
MeSHD007918
Disease Ontology IDDOID:1024
24 urteko legenarduna, 1886an

Legenar, legen beltza edo Hansen gaixotasuna eritasun infekziosoa da, historikoki garrantzi handia izan zuena geure inguruan baina gaur egun Amerika, Afrika eta Asiako leku batzuetan bakarrik aktiboa dagoena. Izan ere, pobrezia da gaitzarekin lotutako faktore nagusia.

2006an 600.000 pertsonak legenarra zuten munduan oraindik ere, GKEen zenbakien arabera. Horietatik, 280.000 Indian bizi dira. Herrialde garatuetan urriak dira legenarraren kasuak.

Euskal Herrian aitortu beharreko gaixotasuna da. Gurean oso kasu gutxi agertzen dira (kasu bana 2003. eta 2004. urteetan, eta bat ere ez 2005. urtean EAEan)

Etiologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mycobacterium leprae izeneko bakterioak eragiten du, tuberkulosiaren eragilearen familiakoa dena.

1874an Gerhard Hansen mediku norvegiarrak aurkitu zuen bakterio hori, eta bere ohorez Hansen-en baziloa izenarekin ere ezaguna da legenarraren eragilea.

Infekzioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Legenarra kutsakorra da, baina uste denaren aldean kutsapena ez da erraz gertatzen, gaixoarekin harreman intimoa eta iraunkorra behar baita kutsapen hori gauzatzeko.

Bakterio patogenoa azalean eta sudur-mukosan kokatzen da. Kutsapen bide nagusiak bi hauek dira:

  • airetik, gaixoaren sudur-jariakinak arnastuz. Sudur jario horiek milioika bakterio patogeno dute.
  • azaletik, gaixoaren ultzerazioekin kontaktu egiterakoan. Hartzaileak azaleko zauria badu, gaixoaren bakterioak sar daitezke larruazaletik.

Larruazaletik edo arnas bidetik sartuta, infekzioaren arrakasta hartzailearen erantzun immunearen menpe dago. Tuberkulosiaren antzera, erantzun immunea egokia duten pertsonek ez dute gaitza garatuko, T linfozitoek eta makrofagoek bazilo patogenoak suntsituko dituztelako.

Legenarra motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bi dira: legenarra tuberkuloidea, gaitzaren alderik arinena, eta legenarra lepromatosa, larriena dena. Bata ala bestea garatu, goian azaldu denez, immunitate-sistemaren jarduerarekin lotuta dago.

Legenarra tuberkuloidea ez da kutsatzen.

Sintoma klinikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bakterio eragilea, Mycobacterium guztien antzera, oso motel hazten denez gaixotasunaren inkubazio epea oso luzea da, urtebete baino gehiago (batzuetan 10 urte).

Gaitzak larruazala, nerbio-sistema eta barrunbeak jotzen ditu.

Legenarraren lehenengo agerpenak larruazaleko orban zuriak dira. Larruazala minduta dago hasieran, baina gero sentikortasuna galtzen du, nerbio periferikoak kaltetzen baitira. Gaitzaren progresioa lepromak sortzen ditu, nodulu gorri ultzeratuak, gorputzeko toki askotan agertzen direnak. Larruazaleko lesioak nabariak dira, eta aurpegian itxura oso zatarra hartzen dute ("facies leonina"; ikusi goiko argazkia). Lepromen inguruan hezurrak eta kartilagoak kaltetu eta apurtzen dira ere.

Tratamendua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Luzea da, eta terapia konbinatuan datza (bi edo hiru sendagai batera).

Gehien erabiltzen diren antibiotikoak errifanpizina eta klofazimina dira. Hauekin batera sulfonak ematen dira ere (sufrearen konposatu organikoak)

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]