Leonhard Euler

Leonhard Euler
Bizitza
Jaiotza	Basilea, 1707ko apirilaren  15a
Herrialdea	Suitzako Konfederazio Zaharra Prusiako Erresuma Errusiar Inperioa Suitza
Bizilekua	Basilea San Petersburgo San Petersburgo
Heriotza	San Petersburgo, 1783ko irailaren  18a (76 urte)
Hobiratze lekua	Smolensky Lutheran Cemetery Lazarev Cemetery
Heriotza modua	berezko heriotza: garuneko odoljarioa
Familia
Ezkontidea(k)	Katharina Euler Salomea Abigail Euler  (1776 -
Seme-alabak	ikusi Johann Euler Christoph Euler Carl Euler
Hezkuntza
Heziketa	Basileako Unibertsitatea (1720 -
Hezkuntza-maila	Ph.D.a
Tesi zuzendaria	Johann Bernoulli
Doktorego ikaslea(k)	Semen Kotelnikov Joseph-Louis Lagrange Johann Friedrich Hennert
Hizkuntzak	latina alemana frantsesa
Irakaslea(k)	Johann Bernoulli
Ikaslea(k)	Mikhail Evseyevich Golovin Petr Inokhodtsev Semen Kotelnikov Anders Johan Lexell Stepan Rumovsky Nicolas Fuss Johann Euler
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, fisikaria, unibertsitateko irakaslea, idazlea, musikaren teorikoa eta astronomoa
Lantokia(k)	San Petersburgo eta Berlin
Enplegatzailea(k)	San Petersburgoko Zientzien Akademia Prusiako Zientzien Akademia San Petersburgoko Estatu-Unibertsitatea
Lan nabarmenak	Euler's theorem Euler's rotation theorem Euler's theorem in geometry Euler's sum of powers conjecture Eulerren erlazio Euler–Lagrange equation Cauchy–Euler equation Euler's totient function Eulerren identitate Euler's four-square identity Eulerren formula Euler's theorem gamma function Gaussian integral Euler–Mascheroni constant lucky numbers of Euler Euler diagrama Bederatzi puntuetako zirkunferentzia Euler line Eulertar grafo
Jasotako sariak	ikusi Fellow of the American Academy of Arts and Sciences  (1782)
Influentziak	Pierre de Fermat, Christiaan Huygens eta Pierre-Louis Moreau de Maupertuis
Kidetza	Prusiako Zientzien Akademia Suediako Zientzien Errege Akademia Zientzien Errusiar Akademia San Petersburgoko Zientzien Akademia Frantziako Zientzien Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Royal Society Accademia delle Scienze di Torino
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Protestantismoa

Leonhard Euler (Basilea, Suitza, 1707ko apirilaren 15a - San Petersburgo, Errusia, 1783 irailaren 18a) matematikari eta fisikari suitzarra zen. Historiako matematikari handienetakoa, Arkimedesekin, Newtonekin eta Gaussekin batera; eta, argitaratutako lan kopuruari begiratuz gero, emankorrena, dudarik gabe. Orduko matematika-arlo ia guztietan ekarpen garrantzitsuak egiteaz gain terminologia eta notazio matematiko modernoaren sortzaileetakoa izan zen. Orobat lan garrantzitsuak egin zituen fisikan, mekanikan, hidrodinamikan, optikan eta astronomian.

Luterotar Elizaren santu egutegian Eulerren eguna ospatzen dute maiatzaren 24an. Kristau fededuna zen, Bibliaren hutsezintasunean sinesten zuena, eta bere garaiko ateisten aurkako apologiak idatzi zituen.

Bizitza

Johann Bernoulliren dizipulu izan zen, baina azkar gainditu zuen bere maisuaren gaitasun matematikoa. Bere ibilbide profesionala Berlingo Zientzien Akademian eta San Petersburgon egin zuen. Bere bizitzako urte asko egin zituen Errusian. Frederiko II.a Handiaren babespean egon zen, eta eztabaida metafisiko biziak izan zituen haren gortean Voltairerekin.

Begi batetik ikusmena galdu zuen, eta beste begiko bista ere galduz joan zen pixkanaka. Horrek ordea ez zuen bere ibilbide matematikoa oztopatu eta ekarpen ugari egiten jarraitu zuen, baita 1766ean ikusmena erabat galdu ondoren ere. Heriotza arte jarraitu zuen bere matematika jardunarekin.

Ikus, gainera

• Königsberg-eko zazpi zubietako ebazkizuna
• e (zenbakia)
• Eulerren identitatea
• Euler diagrama

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Leonhard Euler

• Leonhard Euler, Zientzia.net
• (Ingelesez) The Euler Archive