Loretxoa

Loretxoa
Benito Lertxundiren, Exkixuren, Gatiburen, Anne Etxegoienen eta Sonakayren musika-lana
Egilea(k)	Benito Lertxundi, Exkixu, Gatibu, Anne Etxegoien eta Sonakay
Argitaratze-data	1967
Ezaugarriak
Genero artistikoa	herri-kanta
Hizkuntza	euskara
Deskribapena
Honen parte da	Hunkidura Kuttunak I; Jaiotze basatia (albuma); Euritan dantzan (albuma)
Hitzak	Benito Lertxundi
Bestelako lanak
Musikagilea	Benito Lertxundi
Argumentu nagusia	askatasuna eta lorea

Loretxoa euskal abesti herrikoia da. Benito Lertxundi abeslariak 1967an argitaratu zuen ( Edigsa / Cinsa) bere bigarren disko singlean beste hiru abesti hauekin: Egia, Egunsentia eta oso ezaguna bihurt zen Zenbat gera. Azken horren hitzak Abel Muniategirenak dira, bestela beste hitz eta doinu guztiak Lertsundirenak dira.^[1]

Abestia oso ezaguna da, 'Euskal abesti herrikoien' artean 10. bisitatuena izan da Wikipedian (2015-2023).^[2]

Denboran haratago abestiaren bertsio berriak argitaratu dira:

1993: Lertxundik berak beste bertsio bat Hunkidura kuttunak I albumean (Elkar)
1996: Exkixu talde gernikarrarena, Askoren artean grabatutako Euskal Herriak izan behar du euskalduna eta librea! albumean.^[3]
2014: Gatibu talde gernikarrarena Euritan dantzan albumean.^[4]
2017: Anne Etxegoienena, Compostelle. Du Pays Basque à Saint-Jacques albumean (Decca Records)^[5]
2018: Sonakay taldearen Sonakay denontzat albumean (NO-CD Rekords).^[6]

Hitzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hitzen esanahia, hasieratik oso naïf dirudien arren, garai hartan herrialdean zegoen diktaduran kokatu behar da, zentsura bete-betean zegoen garaian; horregatik, Lertxundik lorea Euskal Herriko metafora gisa erabili zuen, eta umea herrialdea behatzen zuen euskal gazteriaren metafora gisa.

Hauek dira askatasunaren aldeko abesti honen lau bertsoak:^[7]

Mendian larrartean

Aurkitzen da loretxo bat

Aurrean umetxo bat

Loretxoari begira

Loreak esan nahi dio

Umetxo aska nazazu

Jaio naiz libre izateko

Ta ez loturik egoteko

Umetxoak ikusirik

Lorea ezin bizirik

Arantzak kendu nahi dizkio

Bizi berri bat eman

Orduan izango baitu

Indarra eta kemena

Orduan emango baitu

Ugari bere fruitua

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Lertsundi, Benito. (1967). «Egia / Egunsentia / Zenbat gera / Loretxoa» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).
↑ «Euskal abesti herrikoi bisitatuenak Wikipedian (Massviews Analysis)» pageviews.wmcloud.org (Noiz kontsultatua: 2023-08-10).
↑ Askoren artean. (1996). «Euskal Herriak izan behar du euskalduna eta librea! (Askoren artean)» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).
↑ Gatibu. (2014). «Euritan dantzan» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).
↑ Etxegoien, Anne. (2017). «Compostelle. Du Pays Basque à Saint-Jacques» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).
↑ Sonakay. (2018). «Sonakay denontzat» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).
↑ «Loretxoa» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q11245143

[1] Lertsundi, Benito. (1967). «Egia / Egunsentia / Zenbat gera / Loretxoa» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).

[2] «Euskal abesti herrikoi bisitatuenak Wikipedian (Massviews Analysis)» pageviews.wmcloud.org (Noiz kontsultatua: 2023-08-10).

[3] Askoren artean. (1996). «Euskal Herriak izan behar du euskalduna eta librea! (Askoren artean)» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).

[4] Gatibu. (2014). «Euritan dantzan» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).

[5] Etxegoien, Anne. (2017). «Compostelle. Du Pays Basque à Saint-Jacques» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).

[6] Sonakay. (2018). «Sonakay denontzat» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).

[7] «Loretxoa» www.badok.eus (Noiz kontsultatua: 2023-08-09).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]