Ludvig Holberg

Ludvig Holberg
	; Irudi gehiago
; Kopenhageko Unibertsitateako errektore
katedradun
Bizitza
Jaiotza	Bergen, 1684ko abenduaren 3a
Herrialdea	Norvegia ; Danimarka
Heriotza	Kopenhage, 1754ko urtarrilaren 28a (69 urte)
Hobiratze lekua	Sorø Klosterkirke (en)
Familia
Aita	Christen Nielsen Holberg
Ama	Karen Lem
Hezkuntza
Heziketa	Kopenhageko Unibertsitatea ; Bergen Cathedral School (en)
Hizkuntzak	latina; daniera
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, filosofoa, antzerkigilea, historialaria, saiakeragilea, autobiografialaria, eleberrigilea, gidoilaria, unibertsitateko irakaslea eta poeta
Lantokia(k)	Kopenhage
Enplegatzailea(k)	Kopenhageko Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi The Political Tinker (en) ;
Influentziak	Molière eta Plauto
Izengoitia(k)	Hans Mikkelsen
Genero artistikoa	antzezlana; Prosa

Ludvig Holberg (Bergen, Norvegia, 1684ko abenduaren 3a - Kopenhage, Danimarka, 1754ko urtarrilaren 28a) Danimarkako jakintsu eta idazlea izan zen. Norvegia eta Danimarka baturik zeuden garaian sortua izanik, herrialde horietako bietako literaturaren aitatzat hartua izan da.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kopenhagen ikasketak egin ondoren, Europan zehar ibili zen (1704-1716). Kopenhagen bizi zela, hango unibertsitatean irakasle izan zen (1717).

Historia eta zuzenbidea aztergai zituzten zenbait obraren ondoren Peder Paars (1719-1720) poema komiko heroikoa egin zuen. 1722-1727 bitarteko urteetan gaur egun ere antzezten diren hogeita hamar bat komedia umoretsutan hiri hartako burgesia txikiaren deskripzioa eman zuen: Erasmus Montanus, unibertsitario gaztearen satira; Jean de France, moda frankofiloaren satira; Mendiko Jeppe, nekazariaren lanez diharduena eta autorearen obrarik ezagunena. Obra hauek taxutzerakoan zenbait eredu hartu zituen kontuan: Plauto, Italiako commedia dell´arte eta Molièreren antzerkia batez ere.

Komediez aparte, beste lan anitz egin zituen, hala nola, Danimarkako erresumaren historia eta Elizaren historia (1732-1735). Bestelakoa da Nils Klimen bidaia (1741), bere garaiko gizartearen kritika zorrotza. Holbergen obra guztian nabaria da bere herriari hastapen moralak erakusteko lehia, baina irria ezpainetan zuela betiere.

Obrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Komediak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Den Politiske Kandestøber, 1722.
Den Vægelsindede, 1722.
Jean de France eller Hans Frandsen, 1722.
Jeppe paa Bjerget eller den forvandlede Bonde, 1722.
Mester Gert Westphaler, 1722.
Barselstuen, 1723
Den ellefte Junii, 1723
Jacob von Tyboe eller den stortalende Soldat, 1723
Ulysses von Ithacia, 1723
Erasmus Montanus eller Rasmus Berg, 1723
Don Ranudo de Colibrados, 1723
Uden Hoved og Hale, 1723
Den Stundesløse, 1723
Hexerie eller Blind Allarm, 1723
Melampe, 1723
Det lykkelige Skibbrud, 1724
Det Arabiske Pulver, 1724
Mascarade, 1724
Julestuen, 1724
De Usynlige, 1724
Kildereisen, 1725
Henrich og Pernille, 1724-1726
Den pantsatte Bondedreng, 1726
Pernilles korte Frøkenstand, 1727
Den Danske Comoedies Liigbegængelse, 1727
Den honette Ambition, 1731
Plutus eller Proces imellom Fattigdom og Riigdom, publ. 1753
Husspøgelse eller Abracadabra, 1753
Philosophus udi egen Indbildning, 1754
Republiqven eller det gemeene Bedste, 1754
Sganarels Rejse til det philosophiske Land, 1754

Poemak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Peder Paars, 1720
fire Skæmtedigte, 1722
Metamorphosis eller Forvandlinger, 1726

Eleberriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nicolai Klimii iter subterraneum, 1741. (Hans Hagerup-ek 1742an danierara itzulita: Niels Klims underjordiske Rejse.) (Nicolas Klimsen lurrazpiko bidaia)

Saiakerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Moralske Tanker, 1744
Epistler, 1748-54
Moralske Fabler, 1751
Tre latinske levnedsbreve, 1728-1743

Lan historikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Introduction til de fornemste Europæiske Rigers Historier, 1711
Morals Kierne eller Introduction til Naturens og Folke-Rettens Kundskab, 1716
Dannemarks og Norges Beskrivelse, 1729
Dannemarks Riges Historie, 1732–35
Den berømmelige Norske Handel-Stad Bergens Beskrivelse, 1737.
Almindelig Kirke-Historie, 1738
Den jødiske Historie fra Verdens Begyndelse, fortsat til disse Tider, 1742
Adskillige store Heltes og berømmelige Mænds sammenlignede Historier, 1739–53
Adskillige Heltinders og navnkundige Damers sammenlignede Historier, 1745

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ludvig Holberg

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q216692
Multimedia: Ludvig Holberg / Q216692