Lundeko katedrala

Koordenatuak: 55°42′15″N 13°11′37″E / 55.704166666667°N 13.193611111111°E / 55.704166666667; 13.193611111111
Wikipedia, Entziklopedia askea
Lundeko katedrala
Lunds domkyrka
Kokapena
Estatu burujabe Suedia
Suediaren banaketa administratiboaEskaniako konderria
Suediako udalerriaLund udalerria
Koordenatuak55°42′15″N 13°11′37″E / 55.704166666667°N 13.193611111111°E / 55.704166666667; 13.193611111111
Map
Historia eta erabilera
IrekieraXII. mendea
ErlijioaSuediako Eliza
ElizbarrutiaDiocese of Lund (en) Itzuli
IzenaLaurendi Erromakoa
Arkitektura
ArkitektoaCarl Georg Brunius (en) Itzuli
Helgo Zettervall (en) Itzuli
Theodor Wåhlin (en) Itzuli
Eiler Græbe (en) Itzuli
Carl-Axel Acking (en) Itzuli
Materiala(k)hareharria
Estiloaarkitektura erromanikoa
Dimentsioak55 (altuera) m
Ondarea
Webgune ofiziala

Lundeko katedrala (suedieraz: Lunds domkyrka), Lundeko eliza historikoa da.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sorrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lund Suediako hiri zaharrenetakoa da, X mendearen bukaeran sortu baitzen. 1085 inguruan Kanuto IV.a Danimarkakoak aipatu zuen katedral bat bazela bertan eta eskola sortu zuela, Eskandinaviako eskola zaharrena izango zena. Hau ez da ordea gaur egungo katedrala. Erik I.a Danimarkakoak erromesaldia egin zuen Erromara eta Paskoal II.a Aita Santuari promesa egin zion handik itzultzean Eskandinavia osoa hartuko zuen diozesia eratuko zuela. Diozesiaren egoitza Lunden ezarri zuen eta Asser Thorkilsson apezpikuak 1104 inguruan katedral berria eraikitzea erabaki zuen 1145ean sagaratu zena.

Danimarkan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Danimarkako erlijioaren erdigunea bihurtu zen Lund eta erresumaren historian leku garrantzitsua hartu zuen. Monarkia eta aristokrazia bertan bildu izan ziren bai eta erregeren koroatu ere, 1202an Valdemar II.a Danimarkakoa. 1234an su handi batek kaltetu zuen katedrala eta hainbat zati berreraiki behar izan ziren. XIV mendean estilo gotikoko koroa eta aldarea gehitu zitzaizkion. 1424an erloju astronomiko bat ezarri zen habeartean.

1536ko Erlijio Erreformak kalte handia eragin zion Lundi. Eliza eta monasterio ugari eraitsi ziren eta hiriak Danimarkan zuen influentzia asko gutxitu zen.

Suedian[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1658ko Roskildeko Itunak Eskania guztia suediarren esku utzi zuen. XIX mendean Helgo Zettervall arkitektoak berriztatze lan ugari egin zituen eta dorreek gaur egungo itxura hartu zuten. 1920 hamarkadan absideko mosaikoak ezarri ziren.

Arkitektura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hareharriz eginda dago katedrala. Dorre bikiek 55 metrotako altuera daukate eta piramide itxurako tontorra katedralaren adierazgarri nagusiak dira. Barnean dauden kanpaien artean zaharrena 1513an egina da.

Elizaren sarrerako ateak brontzezkoak dira eta Bibliako 24 pasarte agertzen dituzten erliebeak dituzte. Barnealdean eraikin erromanikoa da baina koroa eta aldarea gotikoak dira. Bost organo daude katedralean. Handiena Marcussen & Søn konpainia daniarrak egin zuen eta 1934an ezarri zen.

Kripta 1123an egin zenetik ez da aldatu.

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]