Magdeburgeko Hemisferioak

Wikipedia, Entziklopedia askea

Magdeburgeko Hemisferioak bi esferaerdi metaliko dira, 500 litroko edukiera dutenak, hemisferikoak, bata bestearekin lotzen direnak, esfera bat eratuz. Barnetik, makina pneumatiko baten bidez, airea ateratzen da, huts bat sortuz. Magdeburgeko burgumaisua zen Otto von Guericke izan zen hemisferio hauen sortzailea.

Itxura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Formari dagokionez, elizetako kalizaren antzerakoa da, behealdean, hodi bat den oin bat baitu, eta, esferaerdiari soldatua, ireki eta itxi daitekeen txorrota bat du. Goiko esferaerdiak, zirrindola bat du, eusteko.

Historia eta erabilpena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Burgumaisuak, Ratisbonan, enperadorea eta bildu ziren ikusleen aurrean, zientifikoa baino gehiago, zirkukoa zen erakustaldi bat egin zuen, esperimentua, garaiko koadro batetaz hornituz, oso ikusgarria, ospea lortzeko sinesgarritasuna ematen zion aldi berean (garai haietan, iruzurtitzat ez hartzeko, pertsonaia garrantzitsu eta ospetsuen presentzia behar zen.

Izena, Magdeburgeko hirian 1654an eginiko esperimentu batetik datorkio. Esperimentu hau egiteko, kobrezko bi hemisferio huts eraikitzea agindu zuen. Bi hemisferio hauek, airerik sartu ez zedin kontu handia izanez doitu zituen, eta barnetik atera zuen, beheko hemisferioaren hodiaren bidez, hutsa egin arte. Honen ondoren, txorrota itxi zuen, eta, hemisferio bakoitza, zortzi zaldik tiratutako uhal bati lotu zuen. Zaldi hauek, ez ziren hemisferioak banatzeko gai izan. Hemisferioak, berriz airez bete ondoren, oso erraz banandu ahal izan ziren hemisferioak. Berriak hain txundituta utzi zituen hiria eta autoritate zientifikoak, ze, esperimenuta irudikatzen zuten margolanak egoteaz gain, makina pneumatikoek gorantz egin zuten.

Praktikan, fisikan esperimentu gisa balio du, presio atmosferikoaren frogapenetarako, eta, unibertsitate garrantzitsu guztiek, euren ikasleek entseiatzen duten eredu txiki bat dute.

Hemisferioetan, atmosfera presioak baino ez du lan egiten, airea ateratzen denez, barnean ez baitago presiorik. Hemisferioen azalera nahiko handia baldin bada, indar handia behar da banatzen saiatzeko.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]