Mahfiruz Hatice Hatun
| Mahfiruz Hatice Hatun | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | 1590 | ||
| Herrialdea |  Otomandar Inperioa | ||
| Bizilekua | Topkapı jauregia | ||
| Heriotza | Istanbul, 1620 (29/30 urte) | ||
| Hobiratze lekua | Eyüpsultan Cemetery (en)  | ||
| Familia | |||
| Bikotekidea(k) | ikusi
| ||
| Seme-alabak | ikusi
| ||
| Leinua | Osmanliar Dinastia | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | esklaboa | ||
| Izengoitia(k) | Mahfiruz | ||
| Sinesmenak eta ideologia | |||
| Erlijioa | islama | ||
Mahfiruz Hatice Sultan edo Mahfiruze Sultan (otomandar turkieraz: سلطانما هفیروز, euskaraz: «ilargi ohoragarria»; Iparraldeko Kaukaso, c. 1590 – Istanbul, Otomandar Inperioa, 1620 baino lehen) Ahmed I.a sultan otomandarraren lehen ezkontidea izan zen. Eez zuen inoiz bere gain hartu Valide Sultan titulua, semea tronura igo aurretik hil baitzen.[1][2][3]
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mahfiruzen bizitza ezezagun samarra da. Bere jatorri posibleetako bat da Serbiatik edo Greziatik etorritako emakumea izatea, eta Eudoxia izena zuena. Beste teoria batek dio Rumeliakoa zela eta bere izena Maria zela, ustez, bere aita bitxigilea zen.
Beste teoria batek dio, Hâdice Alkasovna izena zuela eta Zirkasiar nobleziatik zetorren neska zela. Ustez, tronura igo berria zen sultanarentzako oparitan eskaini zioten gurasoek.
Gaur egun, historialariek gehien onartzen duten jatorria Mahfiruz iparraldeko Kaukasotik zetorrela da, eta 1600 eta 1601 bitartean otomandar inbasioetako batean bahitu zuten kristau ortodoxoa zela.
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1603an iritsi zen Otomandar haremera, Ahmed tronura igo aurretik. Baliteke Handan Sultanek edo Safiye Sultanek Mahfiruz Hatice Hatun aurkeztu izana Ahmedi. Tronura igo zenean, Ahmedek eman zion lehen agindua nahikoa ondorengo izan zitzala izan zen, tragediaren bat gertatzekotan. Handik gutxira, Mahfiruz haurdun geratu zen, eta une horretan Anastasia izeneko emakume greziarra agertu zen, Kösem Sultan bilakatu zena, bere aurkari indartsua, sultanaren faboritoa bihurtu baitzen.
Anastasia (gero Kösem Sultan) Ahmeden faborito bihurtu zen berehala, eta Mahfiruz, haurdun egon arren, alde batera utzi zuen. 1604ko azaroaren 3an, Mahfiruzek bere lehen semea erditu zuen, Şehzade Osman (gero Osman II.a izan zena), eta koroaren printzea bihurtu zen. Koroaren printzearen ama izan arren, Mahfiruzek ez zuen sultana edo haseki titulurik ere jaso. Ahmeden amaren heriotzaren ostean, Mahpeyker Kösem izan zen haremaren botere osoa hartu zuena, eta, beraz, Mahfiruzen amaieraren hasiera izan zitekeen.
Azken urteak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Leslie Pierceren arabera, bere alaba, Hatice, jaio ostean, 1609. urtearen erdialdean, Kösem Sultanen eraginpean, Ahmed I.ak Mahfiruz Jauregi Zaharrera erbesteratu zuen, semerik gabe. Hil zen arte egon zen bertan. Bere alaba, Hatice, 1611 edo 1612an hil zen (beharbada), haremeko erregistroetan aipatua izateari utzi ziolako. Aldi berean, Mahfiruz ez zuten haremeko erregistro guztietan aipatzen, eta enbaxadoreak ere hasi ziren esaten Mahfiruz oso gaixo zegoela.[4]
Pietro Della Valle bidaiari veneziarrak, 1614ko urriaren 25ean datatutako eskutitz batean, honako hau idatzi zuen:
"Gaur Konstantinopla (gero Istanbul) bisitatu dut, eta hiriburu ederra da, biztanle eta meskita harrigarriak ditu, eta oso pozik hartu ninduten. Kösem Sultan, Ahmed sultanaren ezkontide ospetsua, ikusten aaiatu nintzen. baina esan zidaten sultanaren haremeko emakumeak ezin direla ikusi... Tronurako oinordekoaren amaz galdetu nuen; eunukoak esan zidan bera aspaldi hil zela; gero ez zidan besterik esan".
Horrek Mahfiruz 1610 eta 1613 artean hil zela zioten zurrumurruak baieztatzen ditu. Mahfiruz Eyüpeko hilerrian lurperatu zuten, 1611 inguruan eraikitako mausoleo batean, eta horrek indartu egiten du sasoia baino lehen hil zela dioen teoria, beharbada, gaixotasunen baten ondorioz.
Ondorengotza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Seme bat eta alaba bat izan zituen:[4]
- Osman II.a (1604ko azaroaren 3a — 1622ko maiatzaren 20a), sultan otomandarra 1618tik 1622ra. Genç Osman izenez gogoratzen da, umiliatu, torturatu eta erail zuten lehen sultana.
- Hatice Sultan (Ahmed I.aren alaba) (c. 1609 — 1617 baino lehen), gazte hil zen.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Gaztelaniaz) «Firuze Hatun: La Primera Esposa De Ahmed I | Basado En Hechos Reales» basadoenhechosreales.com.ar 2010-06-04 (Noiz kontsultatua: 2024-11-08).
- ↑ «Mahfiruz Hatun _ AcademiaLab» academia-lab.com (Noiz kontsultatua: 2024-11-08).
- ↑ (Gaztelaniaz) 'La Firuze Sultana: Una Historia de Poder y Gloria' - Incorruptible. 2022-12-13 (Noiz kontsultatua: 2024-11-08).
- ↑ a b Tezcan 2007, 350 orr. .
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Mustafa Çamaneiatay Uluçay (2011). Padinen ahan-Kadnlarn, ikusten du Kañlarzik. Ötüken Ankara 78.
- Peirce, Leslie P. (1993). Haren inperiala: emakumeak eta subiranotasuna otomandar inperioan. Oxfordeko Unibertsitateko prentsa. or. 233–.
- Tezen, Baki (2002). "1622ko matxinada militarra Istanbulen: bidaia historiografikoa". Turkiako Ikerketen Nazioarteko Aldizkaria. Wisconsineko Unibertsitatea: 40, 85. or.
- Tezen, Baki (2007). "El debut de la carrera política del sultán de Kösem", Zela, Ediciones Klincksieck, 39-40: 350. or.
- Nazínm Tektauz (2004). Harem'den taşanlar . Çatertu. or. 183-185.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q2682717
Multimedia: Mahfiruz Hatice Sultan / Q2682717