Malik ibn Anas

Wikipedia, Entziklopedia askea
Malik ibn Anas

Bizitza
JaiotzaMedina, 711
HeriotzaMedina, 795eko ekainaren 7a (egutegi gregorianoa) (83/84 urte)
Hobiratze lekuaAl-Baqi' (en) Itzuli
Hezkuntza
Hizkuntzakarabiera
Irakaslea(k)Nafi Mawla ibn Umar (en) Itzuli
Ibn Shihab al-Zuhri (en) Itzuli
Jafar al-Sadiq
Abd al-Rahman al-Awza'i (en) Itzuli
Ayoub al-Sakhtiyani (en) Itzuli
Q12240285 Itzuli
Ibrahim ibn Abi 'Abla (en) Itzuli
Ibn Húrmuz (en) Itzuli
Zayd ibn Aslam (en) Itzuli
Abdullah ibn Zakwan (en) Itzuli
ʻAbd al-Raḥman ibn al-Qāsim (en) Itzuli
Thawr ibn Yazid (en) Itzuli
Humeyd al-Tawil (en) Itzuli
Rabi'ah bin Farrukh (en) Itzuli
Hisham ibn Urwah (en) Itzuli
Q12251685 Itzuli
A'isha ibn Sa`d ibn Abi Waqqas (en) Itzuli
Q20409790 Itzuli
Q106937551 Itzuli
Nafi' al-Madani (en) Itzuli
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakmuhaddith (en) Itzuli, Alfakia eta Ulema
Lan nabarmenak
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioaislama

Malik ibn Anas (arabieraz: مَالِك بن أَنَس‎, ‎O.a. 711–795/ H.u.93–179 AH), bere izen osoa Mālik bin Anas bin Mālik bin Abī ʿĀmir bin ʿAmr bin Al-ḤyḤān bin Al-ḤyḤān bin Al-Ḥān bin ʿAmr bin Ghauthān bin Al-ḤyḤān bin Al-Ḥān bin Al-Ḥān al-Aṣbaḥī al-Madanī (arabieraz: مَالِك بِن أَنَس بِن مَالِك بن أَبِي عَامِر بِن عَمْرو بِن ٱلْحَارِث بِن غَيْمَان بِن خُثَين بِن عَمْرو بِن ٱلْحَارِث ٱلْأَصْبَحِي ٱلْحُمَيْرِي ٱلْمَدَنِي‎), musulman sunitek al-Imām Mālik (arabieraz: ٱلْإِمَام مَالِك‎)[1] izenez ezagutua, jurista, teologo eta hadith tradiziogile arabiar musulmana izan zen[2] Medina hirian jaioa, Malik tradizio profetikoen jakintsu nagusia izan zen bere garaian, eta bizitza legal osoari aplikatu nahi izan zion jurisprudentzia musulmanaren metodo sistematiko bat sortzeko, denboraren poderioz soilik zabalduko zena[2]. Bere garaikideengatik «Medinako Imam» izenez ezagutua, Malik jurisprudentzia gaietan zituen iritziak oso estimatuak izan ziren, bai bere bizitzan, bai ondoren ere, eta lege sunitaren lau eskoletako baten sortzaile izan zen, Malikia[2], zeina bihurtu baitzen Afrika iparraldeko, Al-Andalus (musulmanak kanporatu arte), Egiptoko zati handi batean eta Siriako, Yemen, Sudanen, Irak eta Khorasango[3] zenbait tokitako sunien praktikaren erritu normatiboa, eta sufi ordena nabarmenak, Shadiliyya eta Tijaniyyah barne[4].

Beharbada, Malikek historia islamiarreko urte-liburuetan izan duen lorpenik ezagunena Muwattaren konpilazioa da, hadith sunitar zaharrenetako eta beneratuenetako bat, eta «bizirauten duen lehen liburu musulman zaharrenetakoa»[2], non Malik islamaren, Medinako adostasunaren arabera, legeari eta justiziari buruzko ikuspegi orokorra, erlijioaren errituala eta praktika ematen saiatu baitzen, eta estandar teoriko bat sortu zuen Medinan ohikoa zen sunnahren arabera finkatuak ez ziren adostasunaren eta sunnahren ikuspuntuen gaietarako"[2]. abasidar kaliferriaren lehen egunetan osatu zen, eta agintea zuen alderdiaren «lege kanonikoaren aintzatespen eta hautemate gero eta handiagoa» izan zen. Maliken lanaren helburua «bide leun» bat egitea zen (al-muwatocaya hitzez-hitz esan nahi duena baita), «iritzi-desberdintasun handien bitartez, baita oinarrizko gaietan ere»[2]. Al-Shafi'ik «Koranaren ondoren[3], Lurreko libururik osatuena» izendatu zuen, eta, ondorioz, Muwattaren konpilazioak ekarri zuen Malik «Islameko Shaykh», «Komunitatearen irakasle», «Emigrazio etxeko imama» eta «Medinako jakintsu-informatua» bezalako epiteto errebererentzialak jasotzea[3].

Tradizio suniar klasikoaren arabera, Mahoma profeta islamiarrak Maliken jaiotza iragarri zuen: "Laster, jendeak gameluen saihetsak joko ditu ezagutza bila, eta ez dute Medinako jakintsua baino adituagoa den inor aurkituko" eta, beste tradizio batean, "Herria... ekialdetik eta mendebaldetik aterako da Medinako jendearen jakintsua den jakintsua baino aurkitu gabe"[5][6]. Geroagoko zenbait adituk, hala nola Ibn Hazmek eta Tahawik, zalantzan jarri zuten bi tradizioetako gizon jakintsu misteriotsua Malik zenik. Hala ere, pertsonaia Malik zela izan zn interpretaziorik hedatuena[7]. Historia islamikoan, Malik irudi eredugarri gisa gurtu izan da suni-pentsamenduaren eskola tradizional guztietan, bai ulema exoterikoagatik, bai mistikoengatik, azken horiek santu gisa izendatu izan baitituzte beren hagiografietan[8][9]. Maliken ikaslerik onenak, Al-Shafi'ik (Sunitaren legearen lau lege eskola ortodoxoetako baten sortzailea izan zen), hauxe esan zuen geroago bere maisuarengandik: "Ezagutzaren jakintsuak aipatzen direnean..., inork ez du osatzen Malik baino mesede handiagorik niretzat Jainkoaren erlijioan; Malik da gida-izarra"[10].

PERF No. 731, Mālik-en Muwaṭṭaʾ-ren eskuizkriburik zaharrena, bere garaikoa. Recto (ezkerrean) Bāb al-Targib fī-Sadaqah-ren edukia du, 795 AD.[11][12]











Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Anas ibn Maliken (ez nahas Anas ibn Malik Sahabi izen bera duenarekin) eta Aaliyah Shurayk al-Azdiyya gurasoengandik jaio zen Malik, Medinan, 711. urtean. Bere familia Yemengo al-Asbahi leinukoa zen, baina Abu 'Amir birraitonak familia Medinara eraman zuen islamera bihurtu ondoren, Hijri egutegiaren bigarren urtean edo O.a. 623. urtean. Haren aitona, Malik ibn Abi Amir, Umar islamaren bigarren kalifaren ikasle eta Uthman kalifaren aroan jaso ziren testu koranikoak idazteko erabili ziren zatien bilduman ibilitako bat izan zen[13]. Al-Muwattaren arabera, altua zen, astuna, altueran izugarria, oso bilohoriduna, ile zuri eta bizar zuriarekin, baina burusoila zen; bizar ikaragarria, eta begi urdinak zituen.

Irakasleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Medinan bizitzeak islam goiztiarreko adimen ikasienetako batzuenganako sarbidea eman zion Maliki. Gaztetan, Korana buruz ikasi zuen, Abu Suhail Nafi' ibn 'Abd ar-Rahman-engandik ikasi zuen errezitazioa, zeinarengandik bere Ijazah edo beste batzuei irakasteko ziurtagiria eta baimena ere jaso baitzuen. Hainbat jakintsu ospetsuekin ikasi zuen, Hisham ibn Urwah eta Ibn Shibiz al-Zuhri barne.

Bai Malik, bai Zuhri ere, Nafi Mawla Ibn Umar-en (Tabi'un Imam ospetsu eta Abdullah ibn Umarren esklabo ohia) ikasle izan ziren[14].

Abu Hanifahrekin (Hanafi Sunni Madh'hab-en sortzailea) batera, Imam Malik (Imam Al-Shafi'i-ren maisu izan zena, zeina, aldi berean, Imam Ahmad ibn Hanbal-en maisu izan baitzen) Imam Ja'far al-Sadiq-en ikasle izan zen, xiitek Jafri fiqh-aren sortzaileetzat jotzen zutena[10][15][16]. Hala, sunnien fiqhen lau iman handiak Mahomaren Ja'far-era lotuta daude Bayt-etik (Etxea), zuzenean edo zeharka[17].

Narrazioaren urrezko katea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maliken kontalari katea, Silsilat al-Dhabiz edo «Narratzaileen urrezko katea» izenekoa, hadith-aztertzaile bikainengatik, Muhammad al-Bujari barne, benetakoena kontsideratuta dago[18]. Narrazioaren «Urrezko katea» (hau da, Hadithen jakintsuek benetakoena bezala jotzen dutena) Maliken lana da, eta Nafi Mawla ibn 'Umar-ena kontatu zuen; horrek, berriz, Ibn Umarrena kontatu zuen, eta horrek, ostera, Mahomarena[14].

Hadithen aipamena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Diotenez, Mahomak, izatez, Muhammad ibn `Isa at-Tirmidhi-k legeztatutako hadith batean esan zuen: «Laster, jendeak gameluen saihetsak joko ditu ezagutza bila, eta ez dute Medinako jakintsua baino adituagoa den inor aurkituko». Qadi Ayyad, Al-Dhahabi eta beste batzuk zioten Sufyan ibn `Uyayna, ‘Abd ar-Razzaq as-San’ani, Ibn Mahdi, Yahya ibn Ma'in, Dhu’ayb ibn `Imama, Ibn al-Madini eta beste batzuk kontsideratzen zutela jakintsu hori Malik ibn Anas zela[19].

Iritziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Teologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abdul-Ghani Ad-Daqr-ek idatzi zuen Malik teologia dialektiko «guztietatik urrunen zegoen pertsona» zela eta, bere iritziak onartu gabe, bere eztabaidak hobekien ezagutzen zituena[20]. G. F. Haddadek, bestalde, Malik ez zela teologia dialektikoaren ideiaren erabat kontrakoa argudiatu zuen; aitzitik, Haddadek dio Malikek Ibn Hurmuz-en pean —teologia dialektikoan maisu zena— ikasi zuela hamahiru urtetik hamaseira bitartean[21].

Antropomorfismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Malikek teologiaren eremuari egindako ekarpen bakarra da antropomorfismoaren[22] aurkari hertsia zela, eta zentzugabetzat jo zuen Jainkoaren ezaugarriak, hala nola giza irudietan emandako Jainkoaren «eskuak» edo «begiak», gizakiarenarekin konparatzea[21]. Adibidez, gizon batek Maliki Koranaren 20:5 esanahiari buruz galdetu zionean, errukior tronuan ezarri zen, eta diote ezerk ez zuela Malik hainbeste samindu gizonaren galdera baino, eta honako hau adierazi zuen: «Ez zion ezer eragin Maliki gizon horren galderak adina», eta juristak sutsuki erantzun zuen: «Nolakoa», pentsaezina da; «ezarpena», ezaguna da; berarengan «sinestea», beharra da, eta hari buruz «galdetzea», berrikuntza da[23][24].

Ikuspegi beatifikatzailea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Malik ikuskera beatikoaren doktrina sunita ortodoxoaren aldekoa zen[25], eta diote haren sinesmenaren froga gisa aipatu zituela Koran 75:22-23 («Egun horretan, aurpegiak distiratsu egongo dira, beren Jaunari begira») eta 83:15 ("Ez! Egiaz, egun hartan haien Jaunarengandik estaliko dira ―errugileak―»)[26][27].

Fedearen izaera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Fedearen izaerari buruz galdetu ziotenean, Malikek «hizkera eta obrak» (qawlun wa-'amal) gisa definitu zuen, eta horrek erakusten du Malikek fedea eta lanak zorrotz bereiztearen aurka egiten zuela[28].

Bitartekaritza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Badirudi Malik, erregu pertsonalean, bitartekaritzaren aldeko izan zela[26]. Esaterako, al-Mansur kalifa abasidarrak Profetaren hilobiari edo qiblari otoitz pertsonala edo dua egiten zuenean aurrez egitea komeni ote zen Maliki galdetu zionean, hark erantzun zion: «Zergatik ez zeniokeen aurrez egin behar zure bitartekoa (wasīla) Jainkoarengana dagoenean eta zure aita Adamena Pizkunde egunean?»[29]. Tradizio honi buruz, XIII. mendeko Ibn Jamāʿa hadith maisuak esan zuen: «Txostena Ibn Bashkuwāl eta al-Qāḍī ʿIyāḍ al -Shifā haditheko bi maisuek kontatzen dute, eta esaten dutenen hitzei ez zaie kasurik egiten beren desio alferretan oinarrituz sortua dela diotenean»[30]. Ibn Taymiyyah-k eta, askoz ere berrikiago, Muhammad ibn Abd al-Wahhab-en biloba Sulaymanek tradizio honen benetakotasuna baztertu bazuten ere[31], haien iritziak al-Zarqānī bezalako jakintsu sunita nagusien gehiengoak «ezjakintasunetik edo harrokeriatik sortua» bezala ezaugarritu zituen[32]. Historikoki, jakina da Maliken bitartekaritzaren baliozkotasunari buruzko adierazpenak Maliki eskolaren oinarrizko doktrina izaten jarraitzen zuela, eta ia aro klasikoko Maliken pentsalari guztiek onartu zuten Profetaren interzesioaren ideia[33]. Jakina da, gainera, Mālikiren liburu klasikoek diotela: «du'ā (eskaera pertsonala) hilobiari begira egin behar dela xedatzen dutela»[34].

Mistizismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hasierako hainbat tradiziotan oinarrituta, agerikoa da Malikek lehen sufiak eta haien praktikak aintzat hartzen zituela[35]. Esaten da, gainera, Malik jakintza mistikoaren «barneko zientzia» ('ilm al-bātin) eta jurisprudentziaren «kanpoko zientzia» uztartzearen aldeko izan zela[35]. Esaterako, Qadi Iyad-ek, malikiar jurista eta epaile famatuak, gerora Iberiar penintsulan zehar santu gisa gurtuko zena, tradizio bat kontatu zuen, non gizon batek Maliki galdetzen zion barneko zientziako zerbaiti buruz, eta Malik erantzun zuen: «Egiazki. inork ez du barneko zientzia ezagutzen kanpoko zientzia ezagutzen dutenek izan ezik! Kanpoko zientzia ezagutu eta praktikan jartzen duenean, Jainkoak barruko zientzia irekiko dio, eta hori ez da gertatuko bere bihotza ireki eta haren argiztapenarekin izan ezik»[36]. Antzeko beste tradizio batzuetan diote Malikek esan zuela: «Lege sakratua ikasi gabe sufismoa (tasawwuf) praktikatzen duenak bere fedea hondatzen du (tazandaqa), eta sufismoa praktikatu gabe Lege sakratua ikasten duenak bere burua galtzen du (tafassaqa). Biak konbinatzen dituenak bakarrik frogatzen du egia (tahaqqaqa)»[37].

Tradizio batzuk badiote ere Malik, mistizismo osoaren aurkaria ez izan arren, talde dhikr-aren praktikaren aurkakoa izan zela; tradizio horiek munkar edo «ahul» gisa kalifikatu izan dira transmisio-katean[38]. Gainera, argudiatu izan da txosten horietatik batek ere —guztiek, inguruan gertatutako talde-dhikr kasu bati buruz, Maliki kontatutako dibertsio gaitzesgarri batekin erlazionatzen baitute— ez duela, berariaz, ekintza horren gaitzespenik erakusten, baizik eta bere garaian sufitzat pasatu ziren pertsona «batzuei» ―itxuraz, lege sakratuaren gehiegikeria edo urraketa egin zituztenak― kritika egiteko balio dutela,"[38]. Bi transmisio-kateak ahulak direnez eta Maliki buruz beste nonbaitekin erlazionatuta dagoenarekin bat ez datozenez, jakintsu askok tradizioak arbuiatzen dituzte, nahiz eta azken garaiko sufismoaren kritikariek, noizean behin, beren jarrera indartzeko aipatzen dituzten[38].

Erlikiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Malik tabarruk edo erlikien bidez bedeinkapenaren bilaketaren aldekoa zen[39]. Hori agerikoa da, adibidez, Malik Atā' ibn Abī Rabāh izeneko baten tradizioa onetsi zuenean, zeina "(Profetaren) meskitan sartzen ikusi, gero pulpitoaren heldulekua hartu, eta, horren ondoren, aurre egin zion qibla-ri (otoitz egiteko)", horrela, bere bedeinkapenetarako, heldulekua (baraka) eustea onartzen du Mahoma ukitu izanagatik[39]. Gainera, erregistraturik dago kalifa batek Profetaren egurrezko pulpitua zilarrez eta bitxiz osatutako pulpituaz ordezkatzeko asmoa agertu zuenean, Malikek esan zuen: «Ez dut ongi ikusten jendea Jainkoaren mezulariaren erlikiarik gabe uztea» (Lā arā yuḥrama al-nāsu āthāra rasūlillāh)[39].

Mahomaren Sunnah[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Malikek, musulman guztientzat, Mahomaren sunnah jarraitzea oso garrantzitsua zela uste zuen. Esaten da berak esan zuela: «Sunnah Noeren ontzia da. Bertara igotzen dena salbatuko da, eta handik urrun geratzen dena galduko da»[40].

Etika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iritzi desberdintasunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maliken bizitzako kontuek erakusten dute jakintsu ulemen arteko iritzi ezberdinak estimatzen zituela, Jainkoaren komunitate islamiarrekiko erruki gisa[41]. Madhhab bateratuaren ideia eta zuzenbide suniten arteko desberdintasun guztiak kentzeko ideia helarazi zutenak izan ziren Maliken garaian ere; hiru kalifa, jarraian, Muwatta eta Maliken eskola osoa inposatu nahi izan zuten garaiko mundu islamiko osoan, baina Malikek uko egin zuen aldiro..., bada, juristen arteko iritzi-desberdintasunak herriarentzat «errukia» zirela defenditzen baitzuen[42]. Al-Mansur-ek, bigarren kalifa abbastarrak, Maliki esan zionean: «Ezagutza hori bateratu nahi dut. Gudarosteen buruzagiei eta agintariei idatziko diet legeak egin ditzaten, eta kontra egiten duena hil egingo dut» Malikek erantzun omen zion: «Fededunen komandantea, badago beste bide bat. Egiazki, Profeta presente zegoen komunitate horretan, tropak bidaltzen, edo pertsonalki abiatzen zen, eta ez zituen lurralde asko konkistatu Jainkoak bere arima berreskuratu zuen arte. Orduan Abu Bakr altxa, eta berak ere ez zituen lurralde asko konkistatu. Gero, Umar bi haien ondoren sortu zen, eta bere eskutik lurralde asko konkistatu ziren. Ondorioz, Mahomaren lagunak irakasle gisa bidali beharra ikusi zuen, eta jendeak haiengandik ikasi zuen, jakintsu nabarmenak eta gure garaira arte jakintsu nabarmenak. Orain joaten bazara eta ezagutzen dutenetatik ezagutzen ez dutenetara aldatzen badituzu, sinesgaitza (kufr) irudituko zaie. Dagoen edozein ezagutzari dagokionez, lurralde bakoitzeko jendeari ezagutzen duena berrestea da hoberena, eta har ezazu ezagutza hori zeuretzat»[43].

Beste narrazio baten arabera, al-Mansurrek, Malikek galdera garrantzitsu batzuei emandako erantzunak entzun ondoren, esan zuen: «Zure idatziak lurreko eskualde musulman guztietan kopiatu eta zabaltzeko agindua ematea erabaki dut; horiek soilik jar daitezen praktikan, beste edozein epairen gainetik. Berrikuntzak alde batera utziko dituzte, eta ezagutza hori bakarrik gordeko dute. Izan ere, uste dut ezagutzaren iturria Medinaren tradizio narratiboa eta bere jakintsuen ezagutza direla»[44]. Malikek erantzun omen zion: «Fededunen komandantea ez ezazu hori egin! Jendeak dagoeneko entzun ditu jarrera desberdinak, hadithak eta erlazionatutako narrazioak. Talde bakoitzak etorritakoa hartu, eta praktikan jarri du, horretara egokituz, beste pertsona batzuek bestela egiten zuten bitartean. Profesatzen ari direnetik kentzeak hondamendia eragingo du. Hori dela eta, utzi jendea jarraitzen duen edozein eskolarekin eta herrialde bakoitzeko jendeak bere kabuz aukeratzen duenarekin»[44].

Ezagutzaren mugak ezagutzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Malik ezaguna da esateagatik: Alim-en ezkutua (babesa, alegia) hauxe da: «Ez dakit». Hori baztertzen badu, kolpe hilkorra jasoko du"[45]. Beste nonbait, Khālid ibn Khidāsh izeneko batek zera esan zuen: «Iraketik bidaiatu nuen Mālik ikusteko eta berrogei galdera inguru egiteko. Bostetan izan ezik ez zidan erantzun». Orduan esan zuen ʿIbn ʿIjlānek esaten zuen: «Alimak "ez dakit" hori alde batera uzten badu, kolpe hilkorra jasoko du»[45]. Era berean, al-Haytham ibn Jamīl-ek esan zuen: «Mālik ibn Anasi berrogeita zortzi galdera egiten ziotela ikusi nuen, eta horietako hogeita hamabiri "ez dakit" erantzun zien»[45]. Geroago, Maliken dizipuluak, Ibn Wahb-ek, zera kontatu zuen: «Abd Allah ibn Yazīd ibn Hurmuz-i entzun nion esaten: "Ulemak harekin eserita daudenei 'ez dakit' esaldia txertatu behar die haien aurrean oinarrizko printzipio bihurtu arte (asl), eta han bilatzen dute aterpe arriskutik»[45].

Erlijio eztabaida[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Malikek, erlijio gaietan, eztabaidak gaitzesten omen zituen, esanez: «Erlijio-eztabaidak (al-jidāl) norberaren erakustaldia sustatzen du; bihotzaren argia kentzen du; gogortu egiten du, eta noraeza sortzen du»[46]. Beraz, alferrikako argudioak gaitzetsi zituen Malikek, eta erlijio-gaiez, oro har, isilik egotea ere aukeratu zuen, okerren edo antzeko arriskuren bat zabaltzearen» beldurrez hitz egitera behartuta sentitu ezean[47].

Sozialak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bibotea moztea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Muwattan, Malikek honela idatzi zuen: «Bibotea kentzea berrikuntza bat da»[39]. Beste leku batean, idatzita dago bibotea moztea «gorroto eta gaitzesten» zuela eta, gainera, «bizarraren neurrigabeko luzera ez zitzaiola gustatzen»[39]. Hala ere, beste zenbait jakintsuk bibotearen mozketa (qass) zein kentzea (ihfā') sunnahtzat jotzen zuten bitartean, Malikek uste zuen benetan profetikoki agindutakoa lehenengoa zela, bigarrena, berriz, berrikuntza desegokia zela iritzita[39].

Itxura fisikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eskuragarri dauden Maliken deskribapen fisikoek diotenez: «altua zen, pisu handikoa, altuera handikoa, oso garbia, bizar zuriarekin... eta burusoila... (begi urdinekin)»[39]. Gainera, kontatzen da «beti arropa ederrak janzten zituela, batez ere zuriak zirenean»[39].

Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maliken hilobia

Malik imama 83 edo 84 urte zituela hil zen Medinan, O.a 795. urtean, eta Al-Baqi'ko hilerrian dago lurperatuta, Profetaren meskitaren parean. Erdi Aroko amaieran, bere hilobiaren inguruan ermita txiki bat eraiki bazen eta, ospea emateko, musulman asko bisitatu bazuten ere, Saudi Arabiako Erresumak, 1932an erreinua ezarri ondoren, islamiar tradizionalaren ondare asko eraisteko kanpaina baten barruan suntsitu zuen eraikina[48].

Maliken azken hitzak Isma'il ibn Abi Uways izeneko batekin erlazionatuta daude: «Malik gaixotu egin zen, beraz, hil zenean esandakoari buruz galdetu nion gure jendeari —eta esan zuten— Fedearen testigantza errezitatu zuen —eta, gero, hauxe esan zuen—

Alari dagokio agindua (hau da, dekretua) aurretik eta ondoren[49]

.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Imam Malik idatzi zuen:

Ikus ere[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Irakurketa gehiago[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sarean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Y. Abdul Wahab, Adnan. (2005-06-28). «Obituary : Dr. Falih Mohammed Hasan Al-Obaidi 1943-2004 Dr. F M Al-Obaidi, who unfortunately died suddenly in 2004, was a graduate of Baghdad College of Medicine in 1966. He had the degree of Diploma in Surgery from Baghdad university and the Fellowship of Royal College of Surgeons of Edinburgh in 1979. He was appointed in Tikrit General Hospital, Ministry of Health and moved to join us in Basrah in 1979 were he was appointed as a lecturer, department of Surgery, Basrah College of Medicine. He also worked at Basrah General Hospital at first then he moved to Basrah Teaching Hospital in 1980 as a consultant in General Surgery where he was involved in both under and postgraduate teaching. His sincere interest in patients and colleagues quickly gained him the respect of all who met him. He was energetic and enthusiastic in all tasks he undertook. Dr. Falih worked for a period as a head of department of surgery in Basrah Teaching Hospital as well as he was the registrant of the department of surgery at Basrah College of Medicine for years. He was not only an excellent teacher but also a great asset to all. We always relied on him as he was known for his thorough, prompt and fair responses. In 1996 he moved to Baghdad and was appointed as Assistant professor in the department of surgery, Medical College of Baghdad University and Senior Consultant Surgeon in the Medical City Teaching Hospital. He was a man whose kind words, hearty laugh and personal warmth endeared him to all. We shall miss his good humour and quick wit. He is survived by his wife, his daughter and his son Adnan Y. Abdul Wahab» Basrah Journal of Surgery 11 (1): 130–130.  doi:10.33762/bsurg.2005.55431. ISSN 2409-501X. (Noiz kontsultatua: 2022-08-22).
  2. ↑ a b c d e f Schacht, J., "Mālik b.
  3. ↑ a b c (Ingelesez) Malik ibn Anas. 2022-07-31 (Noiz kontsultatua: 2022-08-22).
  4. ↑ See "Shadiliyya" and "Tijaniyyah" in: Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs.
  5. ↑ "Narrated by Abu Hurayrah by Ahmad, al-Tirmidhi who said it is hasan -- in some manuscripts hasan sahih -- al-Hakim (1:90-91) with three chains, declaring it sahih by Muslim's criterion, al-Bayhaqi in al-Sunan al-Kubra (1:386), etc."
  6. ↑ Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 122
  7. ↑ Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), pp. 122-23
  8. ↑ Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), pp. 179-81
  9. ↑ John Renard (tr.
  10. ↑ a b Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 158
  11. ↑ N. Abbott, Studies In Arabic Literary Papyri: Qur'anic Commentary And Tradition, 1967, Volume II, University of Chicago Press: Chicago (USA), p. 114.
  12. ↑ .
  13. ↑ M M Azami, The History of the Quranic Text, page 100-101
  14. ↑ a b (Ingelesez) Malik ibn Anas. 2022-07-31 (Noiz kontsultatua: 2022-08-22).
  15. ↑ Dutton, Yasin. The Origins of Islamic Law: The Qurʼan, the Muwaṭṭaʼ and Madinan ʻAmal. , 16 or..
  16. ↑ «– Topics» Muslimheritage.com 2005-01-04.
  17. ↑ «Imam Ja'afar as Sadiq» History of Islam.
  18. ↑ «"Imaam Maalik ibn Anas" by Hassan Ahmad, 'Al Jumuah' Magazine Volume 11 – Issue 9» Sunnahonline.com.
  19. ↑ http://eshaykh.com/hadith/hadith-abour-imam-malik-r/
  20. ↑ Abdul-Ghani Ad-Daqr, Al-Imam Malik, Imam Dar al-Hijrah, pg. 285, 2nd ed.
  21. ↑ a b Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 170
  22. ↑ Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 170
  23. ↑ Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 167; narrated by Al-Dhahabī, Siyar, 7:415, cf. al-Bayhaqī, al-Asmā' wal-Sifāt, 2:304-305:866.
  24. ↑ Abdul-Ghani Ad-Daqr, Al-Imam Malik, pg. 292-293.
  25. ↑ Abdul-Ghani Ad-Daqr, Al-Imam Malik, pp. 293-294.
  26. ↑ a b Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 181
  27. ↑ Abdul-Ghani Ad-Daqr, Al-Imam Malik, pp. 294.
  28. ↑ Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 176
  29. ↑ al-Qādī 'Iyād, al-Shifā, pp. 520-521 and Tartīb al-Madārik 2:101, narrated "with a good, or rather sound chain" (al-Zarqānī, comment. on al-Mawāhib al-Lāduniyya); cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 181
  30. ↑ Hidāyat al-Sālik, 3:1381; cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 182
  31. ↑ See Ibn Taymiyyah, Fatāwā, 27:166 and 28:26; Sulaymān ibn Abd Allāh ibn Muhammad ibn Abd-al-Wahhāb, Taysīr al-'Azīz al-Hamīd fī Sharh Kitāb al-Tawhīd, p. 312
  32. ↑ Cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 182, note 437
  33. ↑ Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 182
  34. ↑ Al-Zarqānī; cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 182
  35. ↑ a b Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 179
  36. ↑ al-Qādī 'Iyād, Tartīb al-Madārik, 2:41, cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 179
  37. ↑ Al-Qārī (d. 1014 AH), Sharh 'Ayn al-'Ilm (1989 ed., 1:33); Ahmad Zarrūq (d. 899), in the fourth of his Qawā'id al-Tasawwuf (Cairo, 1310); 'Alī al-'Adawī (d. 1190) in comment. on Ibn Abī Zayd's Risāla (Beirut?: Dār Ihyā' al-Kutub al-'Arabiyya, n.d. 2:195); Ibn 'Ajība (d. 1224) in Iqaz al-Himam fī Sharh al-Hikam (Cairo: Halabī, 1392/1972), pp. 5-6; all cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 180, note 429.
  38. ↑ a b c Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 180
  39. ↑ a b c d e f g h Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 177
  40. ↑ Narrated from Ibn Wahb by al-Khatīb in Tārīkh Baghdād, 7:336 and al-Suyūtī, Miftāh al-Janna, p. 162: 391, cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 175
  41. ↑ From Ma'n, cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), pp. 162-164
  42. ↑ From Ma'n, cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), pp. 162-163
  43. ↑ Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 163
  44. ↑ a b Narrated from al-Wāqidī by Ibn Sa'd in the supplemental volume of his Tabaqāt (p. 440) and from al-Zubayr ibn Bakkār by Ibn 'Abd al-Barr in his al-Intiqā (p. 81).
  45. ↑ a b c d Ibn 'Abd al-Barr, al-Intiqā, pp. 74-75; cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 176
  46. ↑ From Ma'n, cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 170
  47. ↑ From Ma'n, cited in Gibril F. Haddad, The Four Imams and Their Schools (London: Muslim Academic Trust, 2007), p. 171
  48. ↑ The medieval Andalusian Muslim traveler and geographer Ibn Jubayr describes seeing a small dome erected above the tomb of Malik when he visited the cemetery in the later twelfth-century.
  49. ↑ Quran 30:4

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Malik_ibn_Anas&oldid=9327798"(e)tik eskuratuta