Edukira joan

Maluta galanperna

Wikipedia, Entziklopedia askea
Artikulu hau onddoari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Maluta (argipena)».
Maluta galanperna
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
FilumaBasidiomycota
KlaseaAgaricomycetes
OrdenaAgaricales
FamiliaAgaricaceae
GeneroaLepiota
Espeziea Lepiota clypeolaria
P.Kumm., 1871
BasionimoaAgaricus clypeolarius
Mikologia
 
orriak himenioan
 
txapel ganbila
 
himenioa askea da
 
hankak eraztuna dauka
 
espora zuriak dauzka
 
saprobioa da

Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Maluta galanperna (Lepiota clypeolaria) Agaricaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Kalitate eskaseko jangarria da, baina ez da gomendatzen kontsumitzea, Lepiota txiki gorrixkekin ez nahasteko, pozoitsuak dira eta, hala nola, Lepiota helveola, Lepiota brunneoincarnata, etab.

Kapela: 4 eta 7 cm arteko diametrokoa, lehenik hemisferikoa, gero titi garbiarekin zabaldu egiten da. Okre kolorea du eta apurtu egiten da ezkatak eta xerloak agertuz eta azpiko haragiaren hondo zuria agerian utziz.

Orriak: Ez estu, zurixkak edo krema-arrosa kolorekoak, eskotatuak.

Orri eskotatuak: Oinera Iritsi baino lehentxeago eskote txiki bat duten orriak.

Hanka: Zilindrikoa, mehea, 3 eta 8 mm arteko lodierakoa, zuria edo zurixka, eraztun iheskorrarekin, eraztunetik behera itxura iletsua eta flokonosoa duten zuntz zetadunez estalia.

Haragia: Samurra, mehea, kolore zurixkakoa, fruta usainekoa, atsegina.[2]

Etimologia: Lepiota hitza grezierazko "lepis" "lepidos" eta "oús" eta "otós ear" hitzetatik, kapela esan nahi duena. Ezkatadun kapela duen onddoa. Clypeolaria izena, kapelak ezkutu forma duelako du. Latinetik dator "klipeo" hitzetik, erromatarrek eta greziarrek erabilitako ezkutu biribiletik.

Jangarritasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdipurdiko jangarria, baina kontuz ibili behar da tamaina txikiko beste Lepiotekin ez nahasteko, hauen artean espezie hilgarriak baitaude.[3]

Nahasketa arriskua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lepiota cristata delakoarekin, baina honek oina leuna du, zetazko lihazki gabe. Lepiota magnispora delakoarekin ere nahas daiteke, honek kolore okre-laranjagoa du eta koniferetan hazten da.[4]

Sasoia eta lekua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udazkenean, koniferoen eta hostozabalen basoetan.[5]

Banaketa eremua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Asia, Europa, Ipar Amerika, Hego Amerika.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. (Gaztelaniaz) Kutxa Fundazioa Sozial eta Kulturala. (1992). Euskal Herriko perretxikoak. Litografía Danona s. coop.ltda., 222 or. ISBN 84-7173-211-4..
  3. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 347 or. ISBN 84-404-0530-8..
  4. (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 320 or. ISBN 84-87997-86-4..
  5. (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 189 or. ISBN 84-505-1806-7..

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]