María Teresa Vera

María Teresa Vera
	; Rafael Zequeira eta María Teresa Vera, 1916 Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Guanajay (en) , 1895eko otsailaren 6a
Herrialdea	Kuba
Heriotza	Habana, 1965eko abenduaren 17a (70 urte)
Jarduerak
Jarduerak	abeslaria, musikagilea, gitarra-jotzailea eta kantugilea
Genero artistikoa	trova (en)
Musika instrumentua	gitarra; ahotsa

María Teresa Vera (Guanajay, Kuba, 1895eko otsailaren 6a – Habana, 1965eko abenduaren 17a) kubatar abeslari, konpositore eta gitarra-jotzailea izan zen.^[1] ^[2] Kubako trobadoresca abestiaren historian ezinbesteko ahotsa. Bere garaiko emakume kantari bakarretakoa izan zen. Paradigma bat, Kubako kanta tradizionalaren bikaintasuna, trova zahar deiturikoarena. ^[3]

"Hogei urte" habanera (Guillermina Arambururen letrarekin), bere konposizio guztien artean, hauxe da, zalantzarik gabe, ezagunena eta zabalduena, gaur egun arte 1935ean jaio zen erresonantzia berarekin iritsi dena.^[3]

Biografia

1895eko otsailaren 6an jaio zen Guanajayn, lehen Pinar del Ríoko mendebaldeko probintziakoa zen herrian. Esklaboen biloba zen. Aita espainiar militarra zen eta Gerraren amaieran Espainiara itzultzeko asmoa zuen, baina lortu baino lehen hil zen. Ama zerbitzaria zen familiaren babesean hazi zen Maria teresa Vera. Gaztetxoa bohemia eta trova giroetan hasi zen ezagutzera ematen. Han Manuel Corona ezagutu zuen eta gitarra jotzen ikastea gomendatu zion. Lehen gitarra-ikasketak egin zituen José Díaz gitarra-maisuarekin, eta, ondoren, Coronarekin jarraitu zuen. Bere konposizioak ere erakutsi zizkion, zalantzarik gabe, gazteak lortu zuen onura handiena.^[3]

Ibilbide artistikoa

Maria Teresa gaztea

Rafael Zequeirarekin osatutako bikotearekin hasi zuen karrera artistikoa. Harekin aurkeztu zen 1911ko maiatzaren 18an Politeama Grande antzokian (Gomez Sagarra), 16 urte besterik ez zituela, eta, han, “Mercedes” abestia interpretatu zuen, autorearekin batera; hain zuzen, sei aldiz errepikatu behar izan zuen arrakasta. Une horretantxe konturatu zen horixe zela jarraitzeko bidea.

1918an New Yorkera joan zen, eta Apolo antzokian abestu zuen Rafael Zequeriarekin batera. Harekin bikotea osatu zuen hainbat disko grabatuz. Bikote horri buruz hauxe esan zuen behin Maria teresa Verak:

"1916an Rafael Zequeirarekin hasi nintzen kantatzen. Kubako kantari aritzen ginen bereziki. Zequeira eta biok bost bidaia baino gehiago egin genituen Estatu Batuetara [...]. Ondo akoplatuta, gure misio artistikoan identifikatuta, berehala ezagunak ginen Kuban eta handik kanpo. Gure bikoteak arrakasta handia izan zuen, nahiz eta nik esatea egokia ez izan".^[3]

María Teresak legenda-bikote bat osatu zuen Rafael Zequeirarekin batera, eta 1914tik 1924ra bitartean, Zequeira hil arte, ia 200 abesti grabatu zituzten. Horietako asko berehala ezagun egin ziren, hala nola A llorar a Papá Montero. Carlos Godínezen Grupo Típico-n ere kantatu zuen kantatu zuen.^[3]^[4]

Mendebaldeko seikotea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hogeiko hamarkadaren erdialdean, Ignacio Piñeiro ezagutu zuen, kontrabaxua jotzen irakatsi zion, eta 1926an Sexteto Occidente izeneko taldea sortu zuen, son-en seikote kubatarren tradizioaren barruan. Talde hau María Teresa Verak sortu zuen bere musika ekoizleek eskatuta. Izan ere, hogeiko hamarkadaren erdialdera seikoteek eskaera handia zuten.

Taldeak, bere kideen artean, Maria Teresaz gain, Ignacio Piñeirorekin batera, Julio Torres kontrabaxuan, Manuel Reinoso bongoan eta Paco Sánchez maraketan parte hartu zuten.^[4]

Talde horrek bere karrera garatu zuen, iraupen laburrekoa eta grabazio gutxikoa, neurri handi batean Sexteto Habanero-arekin kontrajarrita, haren eskumena izan baitzen. Bi talde horiek "habanera erara" jotzen ikasi zuten eta beren ezaugarriak definitzen lehenak izan ziren.

Bi taldeetan nabaria da, perkusio afrokubatarraren tradiziorik garbienaren barruan, bongoseroaren irizpide librea, 3. eta 2. klabearen diktadurarekin kontrajarrita. Hirurek melodian, gitarran eta harmonian baxuak, maraken 'gatzarekin' batera, Amerikako musikarik mistikoenetako baten soinu-koadroa osatzen dute.

Santeria, erretiroa eta abesti mundurako itzulera

Afrikako eta Kubako erlijioaren jarraitzailea, santu egitea erabaki zuen eta 1936ra arte utzi zuen musika, Radio Salas-eko programa batean agertu zenean, Justo García, Dominica Verges eta Lorenzo Hierrezuelok osatutako laukotearekin. Harrezkero, Hierrezuelok hogeita bost urte baino gehiago iraun zuen bikote batean lagundu zion. Denbora horretan, María Teresak trobaren lehen ahotsetako bat zela esan zuen.

XX. mendeko berrogeita hamarreko hamarkadaren erdialdean, El Casino de la Alegría telebista sortu zuen. Maria Teresa Veraren omenaldiak 1960ko hamarkadan iritsi ziren, hil zen arte, 1965ean. Bere gairik ezagunena, Hogei urte, kantari kubatar handienek interpretatu dute.

1995ean, A María Teresa Vera (Nubenegra, 1995) izeneko omenaldi-diskoa argitaratu zen. Omara Portuondo, Martirio, Pablo Guerrero, Gema eta Pável, Jacqueline Castellanos, Uxía eta Argelia Fragoso musikariek abestu zituzten.^[3]

Diskografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

TUMBAO TCD 090 Maria Teresa eta Zequeira - El Legendario Dúo de la Trova Cubana
TUMBAO TCD 087 SEIKOTE MENDEBALDEA Nik ez dut tuturik

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ «Calderon, Jorge 1983. Maria Teresa Vera. La Habana. - Bilatu» www.bing.com (Noiz kontsultatua: 2022-08-31).
↑ (Gaztelaniaz) López, Alberto. (2020-02-06). «María Teresa Vera, la gran dama de la trova cubana» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2022-08-31).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f (Gaztelaniaz) Río, María Teresa VeraDifusora de la canción trovadoresca cubana durante muchas décadas NombreMaría Teresa VeraNacimiento6 de febrero de 1895Pinar del; Habana, CubaFallecimiento17 de diciembre de 1965La; CubaNacionalidadCubanaCiudadaníaCubanaOcupaciónIntérprete; compositora; Cubadebate, guitarrista Obras destacadasVeinte años letra G. Aramburu Te digo adiósPrensaMaría Teresa Vera en. «María Teresa Vera - EcuRed» www.ecured.cu (Noiz kontsultatua: 2022-08-31).
↑ ^a ^b (Ingelesez) Maria Teresa Vera Biography, Age, Death, Career, Facts - StarsWiki. (Noiz kontsultatua: 2022-08-31).