María Zambrano

María Zambrano
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	María Zambrano Alarcón
Jaiotza	Vélez-Málaga, 1904ko apirilaren 22a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Madril, 1991ko otsailaren 6a (86 urte)
Familia
Aita	Blas Zambrano
Ezkontidea(k)	Alfonso Rodríguez Aldabe  (1936 -  1948)
Anai-arrebak	ikusi Araceli Zambrano Alarcón (en)
Hezkuntza
Heziketa	Unibertsitate Zentrala I.E.S. Mariano Quintanilla (en)
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	filosofoa, idazlea eta poeta
Enplegatzailea(k)	Instituto-Escuela Instituto de Bachillerato Cervantes (en) Residencia de Señoritas (en) Unibertsitate Zentrala Universidad Michoacana de San Nicolás de Hidalgo (en)
Jasotako sariak	ikusi Miguel de Cervantes saria  (1988ko apirilaren 24a) Komunikazioaren eta humanitateen Asturiasko Printzesa saria  (1981) honorary doctorate of the University of Malaga Andaluziako seme-alaba kutun  (1985)
Influentziak	Xabier Zubiri
Mugimendua	Las Sinsombreroa
Genero artistikoa	saiakera olerkigintza

María Zambrano Alarcón (Vélez-Málaga, Málaga, 1904ko apirilaren 22a - Madril, 1991ko otsailaren 6a) espainiar filosofo eta saiakeragilea izan zen. 1981ean Asturiasko Printzea saria jaso zuen eta 1988an Cervantes saria. XX. mendeko espainiar pentsalari garrantzitsuenetako bat izan zen.

Bizitza

Malagako Velez-Malaga udalerrian jaio zen Maria Zambrano 1904ko apirilaren 22an. Blas eta Araceli gurasoak maisu-maistra ziren eta aitona ere. 1905ean Madrilera bizitzera joan zen familia osoa eta handik Segoviara, aitak Gramatica Castellanaren katedra lortu ostean. Hantxe eman zuen Mariak haurtzaroa eta bertan jaio zen Araceli ahizpa, bere esanetan “bizitzako poztasunik handiena”.

1936an Alfonso Rodríguez Aldave historiagilearekin ezkondu zen. Espainiako Guda Zibileko eta Bigarren Gudako urte gogorrak elkarrekin eman ostean, banandu egin zen bikotea, Mariak Parisen jarraitu zuelarik gaixo zegoen ahizpa zaintzen.

Espainiako Gerra Zibiletik ihesika, erbestea ezagutu zuen. Bere atzerrialdia oso luzea izan zen eta Frantzia, Kuba, Mexiko, Puerto Rico, Italia eta Suitzan bizi izan zen. 1984an Madrila itzuli eta han bizi izan zen hil arte.

Formazioa

1924an Filosofia eta Letrak ikasteari ekin zion Madrilgo Unibersitate Zentralean eta 1928an doktoregoa prestatzeari. Madrileko El Liberal egunkariaren “Aire Libre” sailean hasten da kolaborazio lanak egiten. Hezkuntza Sozialeko Ligaren fundazioan hartzen du parte, bertan bokala izanez eta filosofiako klaseak ematen ditu Eskola Institutoan, txikitatik zituen osasun-arazoak etetera bultzatu zuten arte (oraingoan diagnostikoa zehatza da: tuberkulosisa). Baina Mariak bere idatzi eta kolaborazioekin jarraituko zuen.

1931an Xavier Zubiriren irakasle laguntzaile izendatzen dute, honen ordezkapenak eginez 1935 arte Unibertsitate Zentraleko Zubiriren Filosofiaren Historia katedran. Sasoi honetan hasi zuen ere amaituko ez zuen bere doktorego-tesia, “Gizabanakoaren salbamena Spinozan” gai hartuta.

Politika

Koalizio errepublikano-sozialistaren parte zela, 1931eko apirilaren 14ko Bigarren Errepublikaren aldarrikapenaren ospakizunean egon zen, baina uko egin zion PSOE alderdiren izenean diputatu gisa aritzeko proposamenari. Alderdien politikarekin ilusioa erabat galduta, aurrerantzean pentsamendura bideratuko du bere kezka politikoa: razionalismoa eta bere gehiegikeriak kritikatuko ditu bere lumarekin eta haren ordez arrazoi alternatibo eta integratzailea proposatuko du, arrazoi poetikoa hain zuzen.

Idazlanak

• Horizonte del liberalismo (1930)
• Hacia un saber del alma (1934)
• Filosofía y poesía (1939)
• La confesión, género literario y método (1943)
• Hacia un saber sobre el alma (1950)
• Delirio y destino (1953an idatzia eta 1989n argitaratua)
• El hombre y lo divino (1955)
• Persona y Democracia: Una historia sacrificial (1958)
• España, sueño y verdad
• Los sueños y el tiempo
• El sueño creador
• Claros del bosque (1977)
• La tumba de Antígona (1967)
• De la aurora (1986)
• El reposo de la luz (1986)
• Los bienaventurados (1979)
• Para una historia de la piedad (1989)
• Unamuno (1940an idatzia eta 2003an argitaratua)
• Cartas de la Pièce. Correspondencia con Agustín Andreu (1970eko hamarkadan idatzia eta 2002an argitaratua)

Aitortzak

Malagako tren geltokia

Bere lan zabala ez zen aintzat hartu Espainian erbestetik itzuli zen arte. 1981ean, Komunikazio eta Giza Zientzien Asturiasko Printzea saria jaso zuen eta Velez-Malagako udalak, bere jaioterriak, Alaba Kutun aitortza egin zion. Hurrengo urtean, Malagako Unibertsitateak Honoris Causa doktore izendatuko zuen.

Kanpo estekak

• (Gaztelaniaz) María Zambrano Centro Virtual Cervantes. Cvc.cervantes.es

• Datuak: Q235134
• Multimedia: María Zambrano