Maria Baldó

Maria Baldó
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	María Baldó i Massanet
Jaiotza	Hellín, 1884ko uztailaren 2a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Tolosa Okzitania, 1964ko otsailaren 17a (79 urte)
Familia
Seme-alabak	ikusi Alfons Serra i Baldó (en) ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania; katalana
Jarduerak
Jarduerak	pedagogoa, etnologoa eta folklorista
Kidetza	La Dona a la Reraguarda (en)
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Kataluniako Ezker Errepublikanoa

Maria Baldó i Massanet (Hellín, Albacete, 1884ko uztailaren 2a – Toulouse, Frantzia, 1964ko otsailaren 17a) maistra, feminista, folklorista eta politikaria izan zen, emakumearen berdintasunaren eta errepublikanismoaren alde egin zuena.^[1]^[2] Aldizkako argitalpenetan parte hartu zuen, hala nola La Veu de Catalunya, Una vegada, Art jove, Companya, Portantveu del Club Femení i d’esports de Barcelona, La dona catalana, Tramontane (Frantziako erbestean), eta Esquerra Republicana de Catalunyako militantea izan zen.^[1]

Bartzelonako Udaleko Eskola Patronatuko emakumezkoen lehen eskola-taldea sortu zuen, 1923an inauguratu zena eta La Farigola de Vallcarca eskolako lehen zuzendaria izan zen. Bigarren CENUko kide ere izan zen. 1936an Bartzelonako Lyceum Club-eko lehendakaria izan zen. Gerra Zibilaren amaieran, Luis Torres Ullastre bigarren senarrarekin Tolosara (Frantzia) erbesteratu zen eta bertan hil zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hellinen jaioa, familia Kataluniara joan zen. Hogei urte baino gehixeagorekin, badira zenbait jarduera, hala nola institutrize-eskolak antolatutako ekitaldia, non Notas sobre las mujeres del Quijote (Kixoteko emakumeei buruzko oharrak) lana irakurri baitzuen. Oso gazte ezkondu zen, eta 1909an jaio zen Alfonso Serra i Baldó bere lehen semea. 1910ean, «Emakumeen kultura»ri buruzko ikastaroa eman zuen Ateneu Barcelonèsen, eta liburu gisa argitaratu zuen. 1912ko apirilaren 28an, «Sobre la ensenyansa escolar femenina» artikulua argitaratu zuen Feminal aldizkarian. Aurrerago, El libro del hogar hainbat argitalpen ezagutu zituena. 1916an, emakumeen hezkuntzari buruzko hitzaldietan parte hartu zuen, baita Ateneoan ere, beste hizlari batzuekin batera, hala nola Leonor Serrano edo Dolors Monserdà.

Pedagogo gisa, haren ibilbidea «Farigola» eskola-taldearekin estu lotuta egon zen, 1922ko martxoaren 27an inauguratutako eskolarekin, Condal Hiriko Udal Eskola Patronatuko lehen emakume-taldea, gero La Farigola de Vallcarca Eskola berrizendatu zutenarekin. Baldó izan zen lehen zuzendaria, eta Manuel Ainaudekin estu-estu lan egin zuen, Estatuko maisu-maistrek Udaleko beste eskola-talde berrietako plazak bete zitzaten. Halaber, maisu-maistrak hautatu zituen epaimahaiko kide izan zen. Hilabete haietan Bartzelonako Maisuen Dekanotzak bere gain hartu zuen. Bartzelonako Eskola Arruntean ere aritu zen Baldó, doako irakasle laguntzaile gisa.^[1]

Hitzaldi ugari eman zituen, baita irrati-emanaldiak ere. Umeentzako literatura eta jolasak, batetik, eta emakumearen hezkuntza, bestetik, izan ziren gai ohikoenak. Emakumeak prestatzeko eta amatasunerako prestatzeko eskola espezializatuak sortzeko eskatu zuen. Hogeita hamarreko hamarkadan, Herminio Almendrosekin batera, Kataluniako «Misio Pedagogikoez» arduratu zen. 1933an, Gizarte Hezkuntzaren Kongresuko Batzorde Betearazleko idazkaritza onartu zuen, eta Ezkerreko Emakumeen Jaia antolatzeko Batzorde Betearazlean sartu zen. «Kataluniako emakumeentzako manifestua» ere sinatu zuen 1934ko uztailean, eta, hurrengo urtean, «Askatasunaren eta faxismoaren aldeko eta Kultura Defendatzeko Ekintza Frontea sortzearen aldeko manifestu intelektuala». 1936an Bartzelonako Lyceum Club-eko lehendakaria izan zen, halaber, Kataluniako Emakumeen Batasuneko Batzorde Betearazleko lehendakariordea. CENUko kide izan zen (Eskola Berri Bateratuaren Kontseilua).^[1] Erakunde horrek proposaturik, Kataluniako Generalitateko erakunde teknikoetako irakasleak gerraren beharretara egokitzeko batzordeko buru izan zen. «La mujer en la retaguardia» Kataluniako Gobernuko Propagandako Komisariotzaren ataleko idazkari nagusia ere izan zen. Espainiako kausa errepublikanoa galduta, 1939an, Torr-Baldó senar-emazteak Toulousera erbesteratu ziren. Auzo zaharrean, beste intelektual eta erbesteratu errepublikano batzuekin, hala nola Galí, Sierra Húnter, Rovira i Virgili eta Pompeu Fabrarekin, berehala antolatu ziren seme-alaben prestakuntza intelektualarekin jarraitzeko. María Baldók, senarraren laguntzarekin, Tolosan erbesteratutako intelektualen egoitza zuzendu zuen, Ramon Llull Fundazioaren mende zegoena. Rovira i Virgili edo Ramon Vinyes bezalako erbesteratuek oso zalantzan jarri zuten haien kudeaketa, autoritarioa eta intransigentea zelako.^[1]

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Valor pedagògic del folklore. Art Jove. hamabostekaria. 1906ko apirila.
¿Llega la mujer a la maternidad con suficiente preparación para dar a la sociedad hijos sanos, fuertes y honrados?, s.d.
"Sobre l'ensenyansa escolar femenina". Revista Feminal aldizkadia, 1912ko apirilaren 28.
"El folklore en la escuela", Revista de Pedagogía, n. 43, or. 292-300, 1925.
Jocs d’infants. Arxiu Tradicional i Popular, fcs. II (edición facsímil, Olañeta eds. Palma de Mallorcs, s.a.)
El libro del hogar. Burgos: Hijos de Santiago Rodríguez (1933).