Maria Tallchief

Maria Tallchief
	; (1961) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Danna, Ki He Kah Stah Tsa
Jaiotza	Fairfax (Oklahoma), 1925eko urtarrilaren 24a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Talde etnikoa	Osage Nation (en)
Heriotza	Chicago, 2013ko apirilaren 11 (88 urte)
Heriotza modua	: falling from height (en)
Familia
Ezkontidea(k)	George Balanchine (1946 - 1952); Elmourza Natirboff (en) (1952 - 1954); Henry Paschen Jr. (en) (1956ko ekainaren 3a - 2004ko ekainaren 2a)
Seme-alabak	ikusi Elise Paschen (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Marjorie Tallchief;
Hezkuntza
Heziketa	School of American Ballet (en) ; Beverly Hills High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	ballet dantzaria
Jasotako sariak	ikusi National Medal of Arts ; Emakumeen Arrakastaren Saloi Nazionala (1996) ; Capezio Dance Award (1965) ; Kennedy Center Honors (1996) ;

Betty Marie Tall Chief (Fairfax, Oklahoma, 1925eko urtarrilaren 24a – Chicago, Illinois, 2013ko apirilaren 11) dantzari estatubatuarra izan zen.^[1] 1942 eta 1947 artean Monte Carloko Ballet Russearekin jardun zuen, baina ezagunagoa da 1947 eta 1965 bitartean New York City Baletten egindako ibilbideagatik.^[2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere aita Osagea zen eta ama Ulster-Scotsat. Bere haurtzaroari buruz idatzi zuen: "Ikasle ona izan nintzen Sacred Hearten (Eskola katolikoa). Baina, zenbait modutan, neska amerindiar tipikoa zen —lotsatia, otzana. Kanpoan egon nahi nuen, eta nire denboraren zati handi bat aurrez aurreko yardaren inguruan igarotzen nuen, kolunpio zahar bat eta lorategi bat zegoen lekuan. Gure udako etxearen inguruetan ere ibiltzen nintzen, larrean gezi-puntak harrapatzen. Bat aurkitzeak zirrara eragiten zidan. Askotan, larrean egon nahi zuen, zaldiak zeuden lekutik gertu korrika...

Musikaz eta dantzaz gozatzen zuen; artean karrera bat egiteko gogoa erronka handia izan zen garai hartan amerikar gazte batentzat. Bronislava Nijinskarekin balleta ikasi zuen bost urtez. Madame Nijinskak diziplinaz zuen filosofiak Tallchief sentibera egin zuen. "Lo egiten duzunean, ballerina baten antzera egin ezazu amets. Autobusaren zain zaudenean ere, ballerina bat bezala gelditu". Betty Marie gogor aritu zen lanean, eta trebetasun teknikoak oso ondo menderatu zituen urteen poderioz. Hollywood Bowl-en debutatu zuen, oso urduri.

Maria Tallchief profesional fin batek, bere buruari esaten zion bezala, Los Angeles utzi eta New Yorken proba egin zuen. Monte Carloko Ballet Russerekin bat egin zuen eta berehala bakarlari baten estatusa lortu zuen.

George Balanchine koreografoak bere obra ezagunenetako batzuk idatzi zituen Mariarentzat; biak 1946an ezkondu ziren. 1952an dibortziatu ziren. Ez zuten seme-alabarik izan. Bera izan zen New York City Balleteko lehen dantzaria 1947 eta 1960 artean, non Balanchine zen koreografo nagusia. Balanchineren Suzko txoria obraren interpretazioak 1949an eta Parisko Opera Nazionalarekin izandako lehen lankidetzak munduko eszenatokira eraman zuten Maria Tallchief. Azukre-maitagarriaren rola ere sortu zuen Intxaur-hauskailuaren Balanchine bertsioan.

Dantzari estatubatuar garrantzitsuena bihurtu zen. 1953an, Estatu Batuetako Dwight Eisenhower presidenteak Woman of the Year, Urteko emakume izendatu zuen.

Oklahomako gobernadoreak urte horretan bertan ohoratu zuenean, nazioarteko lorpenengatik eta Estatu Batuetako nazio-nortasun harroagatik, Maria Tallchief Wa-Xthe-Thomba (Bi Munduren emakumea) izendatu zuten.

American Ballet Theatrerekin dantzan jarraitu zuen 1965 arte. Erretiroa hartu zuenean arte-mundura tristetu egin zen. Marjorie ahizparekin, Chicago City Ballet sortu zuen 1981ean, eta zuzendari artistikoa izan zen 1987ra arte.

Berriro ezkondu zen Elmourza Natirboffekin eta 1956an berriz, Henry "Buzz" Paschen-ekin ezkondu zen, Elise alabaren aitarekin- Poeta garrantzitsua izan zen: Elise Paschen Tallchief^[3]