Marie-Jeanne de Lalande
| Marie-Jeanne de Lalande | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Marie-Jeanne Amélie Harlay |
| Jaiotza | Paris, 1768 |
| Herrialdea | France |
| Heriotza | Paris, 1832ko azaroaren 8a (63/64 urte) |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Michel Lefrançois de Lalande (en)  (1788ko irailaren 27a - |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | frantsesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | astronomoa eta matematikaria |
Amélie Harlay, ezkontzaz Marie-Jeanne Amélie Lefrançais de Lalande (Paris, Frantzia, 1768-1832ko azaroaren 8a) matematikaria eta astronomo frantsesa izan zen.[1][2]
Bizitza eta lana
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Joseph Lalanderen alaba ez-legitimoa zen Amélie Harlay (edo Marie Harley testu batzuetan).[1] 1788an, hogei urte zituela, Michel Lalande lehengusuarekin ezkondu zen, bera baino gazteagoa, eta Lalandek iloba zela esaten zuena.[2] Lalande arduratu zen bere prestakuntzaz, eta senar-emazteek beti egin zuten lan astronomoaren proiektuetan.
Taules horàries direlakoak Lalanderen Abrégé de Navigation-i (1793) atxikita daude, eta Amélie Harlayren lanak dira. [2]
Matematikan zuen trebetasunari esker, 1801ean argitaratu zen katalogoko 50 000 izarren posizioak kalkulatu zituen.
Berak eta Michel Lalandek hiru seme-alaba izan zituzten, eta astronomiari buruzko izenak jarri zizkieten: Caroline (Caroline Herschel), Isaac (Isaac Newton) eta Urania.[2]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b (Frantsesez) «l'Astronomie novembre 2015» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2022-09-30).
- ↑ a b c d (Ingelesez) Ogilvie, Marilyn; Harvey, Joy. (2003-12-16). The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century. Routledge ISBN 978-1-135-96343-9. (Noiz kontsultatua: 2022-09-30).
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Barca Salom, Francesc Xavier. (2010). «Divulgació científica per a dames: L'Astronomie des dames de Jérome Lalande» GRHCT - Grup de Recerca d'Història de la Ciència i de la Tècnica (UPC).
- Launay, Françoise. (noviembre de 2015). Le fabuleux destin de Marie Jeanne Harlay. 129 Société Astronomique de France, 36 or. ISSN 0004-6302..
- Ogilvie, Marilyn; Harvey, Joy; Rossiter, Margaret (2003). The Biographical Dictionary of Women in Science (en inglés). New York: Routledge. ISBN 9781135963439.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F.. MacTutor History of Mathematics archive. University of St Andrews..
- Dictionnaire Fortunée Briquet
