Markesak
| Markesak | |
|---|---|
| |
| Bertako izena | Îles Marquises /Te Fenua ‘Enata/Te Henua Kenana |
| Geografia | |
| Kokapena | Ozeano Barea |
| Uhartedia | Polinesia |
| Uharteak denera | 15 |
| Uharte nagusiak | Nuku Hiva, Ua Pu, Ua Huka, Hiva Oa, Fatu Hiva |
| Azalera | 1049.3 km² |
| Punturik garaiena | Mont Oave (Ua Pu) |
| Politika | |
| Herrialdea | Frantzia |
| Itsasoz haraindiko kolektibitatea | Polinesia Frantsesa |
| Hiriburua | Taiohae |
| Gizartea | |
| Biztanleria | 9264[1] |
| Dentsitatea | 2012 |
Markesak[2] (frantsesez: Îles Marquises edo Archipel des Marquises edo Marquises; markeseraz: Te Henua (K)enana iparraldeko dialektoan eta Fenua `Enata hegoaldekoan) Polinesia Frantsesaren eskumeneko uhartedia da, Ozeanian, Ozeano Barearen hego-ekialdean dagoena. 1049,3 km²ko eremua du eta 2012an 9.264 biztanle zituen[1]. Hiriburua Taiohae da.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Álvaro de Mendaña de Neira espainiarra 1595ean iritsi zen. Hark Islas Marquesas de Mendoza izena jarri zion artxipelagoari, Peruko erregeorde García Hurtado de Mendoza y Manríquez, Cañeteko markesaren omenez. 1842an frantziarrek eskuratu zituzten.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ipar-mendebaldetik hego-ekialdera lerrokaturik dauden 15 uharte inguruk osatzen dute uhartedia. Hiva Oa da zabalena (35 km) eta Nuku Hiva izenekoa da oparoena. Uharteetan gailur garai asko da, 1.000 m-tik gorakoak horietako asko. Garaiena Mont Oave (1.230 m) da. Eguraldi ona eta belardiak dituzte ezaugarri.
Kafea, fruta, kokondoak eta kotoi-landarea dira Markesa uharteetako ekonomiaren oinarri.
Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Datu klimatikoak (Atuona, Hiva ʻOa) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 30 | 31 | 31 | 31 | 29 | 29 | 28 | 28 | 29 | 29 | 30 | 30 | 29 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 27 | 27 | 28 | 28 | 27 | 26 | 26 | 26 | 26 | 26 | 27 | 27 | 27 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 23 | 24 | 24 | 24 | 24 | 23 | 23 | 23 | 23 | 23 | 23 | 23 | 23 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 114 | 91 | 137 | 117 | 122 | 175 | 122 | 102 | 81 | 79 | 66 | 89 | 1293 |
| Iturria: Weatherbase[3] | |||||||||||||
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2012ko erroldaren arabera, 9.264 biztanle ditu, eta hazten ari da. Dena dela, kopuru hori txikia XVI. mendekoaren aldean, bertara iritsi ziren lehen europarren arabera 50.000-100.000 biztanle baitziren. Jaitsiera 1600etik 1900era bitartean gertatu zen, baztanga-izurrite jarraituak zirela eta. 1911n, 3.000 biztanle baino ez ziren[4].
Biztanleria historikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| 1799 | 1853 | 1863 | 1872 | 1883 | 1892 | 1902 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 50.000 - 100.000 |
11.900 | 8.650 | 6.045 | 5.576 | 4.445 | 3.963 | 3.116 | 2.300 | 2.255 | 2.283 | 2.400 | |
| 1946 | 1956 | 1962 | 1971 | 1977 | 1983 | 1988 | 1996 | 2002 | 2007 | 2012 | 2017 | |
| 2.976 | 4.165 | 4.838 | 5.593 | 5.419 | 6.548 | 7.358 | 8.064 | 8.548 | 8.632 | 9.264 | 9.346 | |
| Errolda eta estimazioetatik ateratako datuak | ||||||||||||
Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Markesa uharteak, Polinesia Frantseseko beste uharteak bezala, udalerritan banatuta daude. Sei udalerri dira:
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2014/9/23 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ a b Population des subdivisions administratives de Polynésie française Insee.fr. 2014ko irailaren 23an kontsultatua
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-03-30). 168. araua: Ozeaniako toponimia. .
- ↑ (Ingelesez) Weatherbase: Historical Weather for Atuona, French Polynesia. .
- ↑ Marquises: Histoire et Préhistoire Marquises.pf
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q172697
Multimedia: Marquesas Islands