Marta Mata Garriga

Marta Mata Garriga
Irudi gehiago
Espainiako senataria 1993ko ekainaren 6a - 1996ko urtarrilaren 9a Barrutia: Bartzelona Hautetsia: 1993ko Espainiako hauteskunde orokorrak Q123334001 1991ko uztailaren 18a - 1995eko uztailaren 5a Bartzelonako probintzia-diputatua 1991ko uztailaren 18a - 1995eko uztailaren 5a Bartzelonako probintzia-diputatua 1987ko uztailaren 30a - 1991ko uztailaren 17a Bartzelonako Udaleko zinegotzia 1987ko ekainaren 30a - 1995eko maiatzaren 27a Kataluniako Parlamentuko diputatua 1984ko maiatzaren 17a - 1988ko apirilaren 4a Barrutia: Bartzelona Hautetsia: 1984 Catalan regional election (en) Espainiako senataria 1983ko martxoaren 9a - 1984ko ekainaren 26a Hautetsia: 2nd legislature of Spain (en) Kataluniako Parlamentuko diputatua 1980ko apirilaren 10a - 1984ko martxoaren 20a Barrutia: Tarragona Hautetsia: Catalan regional election, 1980 (en) Espainiako Diputatuen Kongresuko diputatua 1979ko martxoaren 15a - 1980ko martxoaren 26a - Salvador Clotas (en) → Barrutia: Bartzelona Hautetsia: 1979ko Espainiako hauteskunde orokorrak Espainiako Diputatuen Kongresuko diputatua 1977ko uztailaren 8a - 1979ko urtarrilaren 2a Barrutia: Bartzelona Hautetsia: 1977ko Espainiako hauteskunde orokorrak Fundació Rafael Campalans (en) lehendakari
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Marta Mata i Garriga
Jaiotza	Bartzelona, 1926ko ekainaren 22a
Herrialdea	Espainia
Bizilekua	Bartzelona
Heriotza	Bartzelona, 2006ko ekainaren 27a (80 urte)
Familia
Ama	Àngels Garriga de Mata
Hezkuntza
Heziketa	Bartzelonako Unibertsitatea
Hizkuntzak	katalana gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	pedagogoa, politikaria eta haur literatura idazlea
Lantokia(k)	Madril eta Bartzelona
Enplegatzailea(k)	Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa
Jasotako sariak	ikusi Sant Jordiren gurutzea  (1997) Medal of Honor of the Parliament of Catalonia  (2015) honorary doctor of the Autonomous University of Barcelona  (1999) Alfontso X.a Jakitunaren Ordenako Gurutze Handia  (1988)
Kidetza	Socialist Convergence of Catalonia (en) Rosa Sensat maisu-maistren elkartea
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Kataluniako Sozialisten Alderdia Socialist Party of Catalonia-Congress (en)
martamata.cat

Marta Ángela Mata Garriga ( Bartzelona, 1926ko ekainaren 22a – 2006ko ekainaren 27a) kataluniar politikari eta pedagogoa izan zen, Trantsizioan eskola publikoen berritzea sustatu zuen eta eskola laikoak defendatu. Rosa Sensat maisu-maistren eskolaren sortzailea. Irakurketaren eta idazketaren didaktika, pedagogia, hezkuntza politika eta haur ipuinei buruzko liburu eta artikulu ugariren egilea da.

Biografia

Bere amaren bitartez lotu zen hezkuntzaren munduarekin. Ama, Àngels Garriga, pedagogoa, irakaslea eta idazlea zen, gerra zibilaren aurreko Udako Eskoletan eta Kataluniako Mankomunitatean hezia, Pompeu Fabra, Artur Martorell, Alexandre Galí, Rosa Sensat, Pau Vila eta Carles Cardorekin. Aita Josep Mata Virgili (1886-1934) industria-teknikaria izan zen, Martak 8 urte zituela Madrilen lan-istripu batean hil zena.

Eskolaurrera joan zen eta Lehen Hezkuntzako ikasketak egin zituen Bartzelonako Udaleko Eskola Patronatuko eskoletan. 1937an batxilergoa hasi zuen Ziudadela Parkeko Eskola Institutuan. 1939an, bere irakasleak kargutik kendu edo sakabanatu egin zituzten gerra zibilaren ondorioz. Batxilergoa 1943an amaitu zuen Verdaguer Institutuan, eta urte berean Natur Zientzietako ikasketak hasi zituen Bartzelonako Unibertsitatean, baina lehen ikasturtea amaitu aurretik ikasketak eten egin behar izan zituen tuberkulosi baten ondorioz.

1944an, Saiforesera (Bañeras) joan zen, Cal Mata, aitaren herentziatik zetorkion familia-etxera. Han susperraldi luze bat igaro eta osatu ondoren, haurren aisialdiaren heziketan hasi zen lanean, amaren orientabideei jarraituz. Amaren paralisia zela eta, biak, ama-alabak, Cal Matan bizi izan ziren 1965 arte.

Saiforesen unibertsitate-ikasketak hasi zituen berriro, eta Bartzelonako Unibertsitateko Filosofia eta Letren Fakultatean matrikulatu zen, araubide librean. Pedagogiako lizentziatura lortu zuen 1957an, eta doktoretza-ikastaroekin jarraitu zuen.

Berrikuntza pedagogikoa

Saiforesen, Pedagogia-berrikuntzako mugimenduan parte hartzen duten lehen irakasle-taldeekin lankidetzan hasten da. Bigarren Errepublika garaian eta espainiar prestakuntzak bultzatu zuen Pedagogia-Berrikuntzako Mugimenduaren bitartez, katalanezko hezkuntza berritzailea planteatzen zuten eskolen berpiztea ematen da. Halaber, harremanetan jartzen da maisutaz dituen Alexandre Galí, Artur Martorell eta Jordi Ruiz pedagogoekin.

1959an Genevara joan zen lehen aldiz, eta Bureau International d'Éducation-ekin harremanetan jarri zen. Han Pere Rosselló pedagogoa ezagutu zuen. Nova Terra eta La Galera argitaletxe katalanen eta Cavall Fort haur-aldizkari sortu berriaren (katalanez) aholkulari pedagogikoa ere bada. Espainiako Liburuaren Institutu Nazionalaren eta Teide eta Vicens Vives argitaletxeen argitalpen batzuetan lan egiten du.1964ko udan, hilabete batez biziko da Israelgo kibbutz Dvir-en, eta han ezagutuko du bertako hezkuntza-sistema.

1965ean Bartzelonara joan zen bizitzera, eta frankismoan irakasleentzako prestakuntza-zentroak libreki sortzea ezinezkoa zela ikusita, Rosa Sensat maisu-maistren eskola klandestinoa sortzeari ekin zion. Horretarako hainbat eskolatako maisu-maistra eta ikasleen gurasoen laguntza izan zuen. Rosa Sensat, irakasleak prestatzeko eta eskola demokratikoa, aktiboa, publikoa eta kalitatekoa bultzatzeko sortu zen. Proiektua Udako Eskolak deiturikoetan hedatzen da, Katalunian eta Kataluniatik kanpo ezarpen handia lortzera iritsiz.

1965etik 1975era, Espainian eta Portugalen pedagogia-berrikuntzan lan egiten duten maisu-maistren taldeekiko harremana indartu egin zuen, eta harremanak ezarri zituen Frantzia, Ingalaterra, SESB, Txile eta Italiako unibertsitate-irakasleekin eta erakundeekin. Aldi berean hizkuntzen harreman-egoeran dagoen hizkuntzaren irakaskuntzan espezializatzen da. Baita hizkuntza idatziaren eta katalanaren eta gaztelaniaren didaktikan ere.

Rosa Sensat Eskolatik, Perspectiva Escolar aldizkaria sortzea bultzatu zuen 1974an, eta 1975ean Eskola Publiko berri baten aldeko X.Udako Eskolaren adierazpena sustatzen du.

1982. eta 1983. urteetan parte-hartze nabarmena izan zuen Hezkuntza Ministerioak babesten duen Pedagogi Berrikuntzarako Mugimenduen I. Kongresua antolatzen eta egiten.

Infancia aldizakarikoak Marta Matarekin, Saifores-eko bere Fundazioko artxibategia ezagutzen.

1984an Àngels Garriga de Mata Fundazioa sortu zuen. Gaur egun, Marta Mata Garriga Fundazioa da. Bere helburua, eskolaren ikuskera dinamikoa garatzea da eta kulturaren, lanaren, aisialdiaren eta gizalegearen munduaren arteko harremanak ezartzea. Fundazioak hezkuntzan espezializatutako liburutegia eta Marta Mataren dokumentuen artxiboa ditu.

Ibilbide politikoa

Diktadorearen heriotzak bidea ireki zion Marta Mataren inplikazio politiko handiagoari. 1976an Joan Reventósek zuzentzen zuen Kataluniako Konbergència Sozialistari atxiki zitzaion. Urte hartan bertan, Konbergència Partit Socialista de Catalunya-Congrés izatera pasako zen eta bi urte barru beranduago, Partit dels Socialistes de Catalunya izatera.

1977ko hauteskunde orokorretan, koalizio sozialistaren Bartzelonako barrutiak hautatu zuen diputatu, eta legegintzaldi konstituziogilean parte hartu zuen. Urte hauetan, diputatu lana eta Rosa Sensat uztartzen ditu. Legegintzaldi honetako Legedi berriak, gurasoen, irakasleen eta ikasleen parte-hartzea eta Kataluniarako gaitasun berriak kontutan hartzen dituela nabarmentzen du Martak.

1979an, I. Legegintzaldian, berriz hautatu zuten, 1980. urtean Tarragonako barrutiak Kataluniako Parlamentuko diputatu hautatu zuen arte. 1983tik 1984ra Kataluniako Parlamentuko ordezkaria izan zen. José Eduardo González Navasekin batera, Katalanaren Hizkuntza Normalkuntzarako lehen Legearen ponente sozialistetako bat izan zen 1983. urtean.

1984an Kataluniako Parlamentura itzuli zen Bartzelonako barrutitik 1988ra arte. 1987tik 1995era, Bartzelonako Udaleko Hezkuntzako zinegotzia da, eta handik bultzatzen du Hiri Hezitzaileak mugimendua. 1987tik 1991ra bitartean, Bartzelonako Diputazioko Hezkuntza Saileko arduraduna da. 1993tik 1996ra Senataria izango da berriro Bartzelonako barrutitik.

Estatuko Eskola Kontseiluko lehendakariorde izan zen 1986an sortu zenetik, 2002ko ekainean Alderdi Popularraren Gobernuaren jarrera salatzeko dimisioa eman zuen arte. Hezkuntzaren Kalitateari buruzko Lege Organikoa (LOCE) izapidetzen zuen moduagatik eman zuen dimisioa, berau sakonki eztabaidatzen uzten ez zuela azpimarratuz.

Kataluniako Consell Escolar elkarteko kide ere izan zen, Udalerrien Federazioaren ordezkari gisa (1987tik 1995era), eta, alkatea ordezkatuta, Bartzelonako Udal Eskola Kontseiluko lehendakari ere bai, 1990etik 1995era. Eskola Kontseilua bere erantzukizunpean eratu zen, Hezkuntza Arloko zinegotzi zen garaian.

1996an hartu zuen erretiro ofiziala eta orduan utzi zuen politika aktiboa. Bere idazkiak ordenatu eta argitalpen batzuk prestatzen ditu. Halaber, hainbat hezkuntza-proiekturekin elkarlanean ari da, besteak beste, Forum Barcelona 2004 ekitaldiaren barruan, El Forum eskolan programaren koordinazio lanetan.

2004ko maiatzean Estatuko Eskola Kontseilura itzuli zen lehendakari gisa, orduko ministro sozialista zen María Jesús Sansegundok eskatuta. Ardura horretan jarraitu zuen 2006ko ekainaren 27an hil zen arte.

2006ko ekainean hil zenean, orduko Kataluniako Generalitateko presidente zen Pascual Maragalle, Martaren lagun pertsonala zenak, gogora ekarri zuen "tradizio pedagogikoa bere bikaintasun handienera" eraman zuen pertsona modura.

Obra nagusiak

• Letra por letra: material programado para la enseñanza de la lectura y la escritura. Barcelona, La Galera, 1976.
• Llengua standard i nivells de llenguatge. Barcelona, Laia, 1976 (con Lluís López del Castillo).
• Cuadros de fonología castellana para la enseñanza de la lectura y la escritura. Barcelona, Bibliograf, 1978 (con Josep M. Cormand).
• Pensemos en la nueva educación. Madrid, Nuestra Cultura, 1981 (con M. J. Udina).
• Fonemas, sonidos y grafías del vocabulario básico castellano. Barcelona, Rosa Sensat, 1982.
• Fonemes, sons i grafies del vocabulari bàsic català. Barcelona, Rosa Sensat, 1986.
• Civismo y urbanidad. Barcelona, Regidoria d'Edicions i Publicacions, 1993.
• La educación pública. Barcelona, Destino, 1997.

Goraipamenak

Jasotako goraipamenen artean:

• Alfontso X.a Jakitunaren Gurutze Handia. Joan Karlos I.a Espainiako Erregea, 1988ko abenduaren 2a
• Konstituzio Merezimenduaren Ordenako kidea. Joan Karlos I.a Espainiako Erregea, 1988ko abenduaren 5a
• Rosa Manzano saria emakume langileari. PSOEko exekutiboa, 1991ko martxoaren 8a
• Banyeres del Penedèsko (Saifores) alaba ospetsua, 1995eko martxoaren 10ean.
• Merezimendu zientifikoaren urrezko domina. Bartzelonako Udalean, 1997ko irailaren 2an
• Sant Jordiko Creu. Kataluniako Generalitatea, 1997ko urriaren 21a
• Honoris Causa doktore izendatu zuen Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak, 1999ko maiatzaren 5ean
• Ramon Fuster saria. Filosofia eta Letretako eta Kataluniako Zientzietako Doktore eta Lizentziatuen Elkargoa, 2001eko abenduaren 18a
• Karlos III.aren Espainiako Erreginaren Gurutze Handia eta Ordena Goraipatua, hil ondoren.
• 2006ko iraileko “XII. Mestres saria, 68 -2005” ohorezko aipamena, hil ondoren.
• Lola Soler Blánquez saria, hil ondoren. Lola Soler Blánquez Fundazioa, 2006ko urriaren 10a
• 2009an, Marta Mata itsas salbamenduko (BS-33) atoiontzia bota zen, bere omenez.

Kanpo estekak

• Marta Matari buruzko webgunea
• Diputatuen Kongresuko fitxa.
• EFTAko fitxa
• Biografia, Espainiako Liburutegi Nazionalean.
• Óbito, Espainiako Hezkuntza Ministerioan.
• Elkarrizketa Marta Matari (katalana) Reusen Irakurketa Zentruko Aldizkaria. zk. 1. 2001eko 4. hiruhilekoa
• Marta Mata, Revista Participación Educativa hezkuntzarako bizitza. 2007ko maiatza

• Datuak: Q3398832
• Multimedia: Marta Mata / Q3398832